Վրացիներ

Վրացիներ կամ քարթվելներ (վրաց.՝ ქართველები, ինքնանվանում՝ քարթվելեբի) քարթվելական ընտանիքի ազգ, որոնց մեծ մասը կենտրոնացած է Վրաստանի սահմանների ներսում՝ Սև ծովի ափին, Կավկասիոնի և Թրիալեթի լեռնաշղթաների միջև ընկած հատվածում։ Զգալի թվով վրացիներ բնակվում են նաև Թուրքիայի արևելյան նահանգներում և Իրանի ներքին շրջաններում՝ հատկեպես Ֆերեյդուն-Քենար քաղաքում։ Շատ վրացիներ ունեն մուգ գույնի մազեր, հանդիպում են նաև շիկահերներ։ Վրացիների մեծ մասի աչքերը շագանակագույն են, իսկ 30%-ինը կապույտ կամ մոխրագույն։ Լեզվաբանական սկզբունքով վրացիները բաժանվում են 3 խմբի՝ իբերական, սվանական և մեգրելա-լազական։ Վրացիների դավանանքը քրիստոնեությունն է (ուղղափառությունը), որն ընդունվել է 319 թ. մայիսի 6-ին։ Մարդաբանորեն պատկանում են հիմնականում եվրոպոիդ ռասայի պոնտոսական և կավկասիոնական խմբերին։ Վրաց ազգի կազմավորման ավարտը համարվում է հիմնականում 5-10 դարերը, թեև ողջ միջնադարում վրացիները բաղկացած են եղել տարբեր ազգագրական խմբերից և ցեղերից։

Վրացիներ ქართველები քարթվելներ
Ընդհանուր քանակ
4-5 մլն.
Բնակեցում
Վրաստան 3.224.000  Եվրամիություն 250.000  Թուրքիա 158.000  Ռուսաստան 157.000  ԱՄՆ 150.000  Իսրայել 72.000  Ուկրաինա 34.200  Բրազիլիա 21.000  Ադրբեջան 15.000  Ճապոնիա 14.000  Ղազախստան 5.000  Սինգապուր 3.500  Կանադա 2.500  Հայաստան 1.200  Արգենտինա 1.000  Մեքսիկա 1.000
Լեզու(ներ)
Վրացերեն (Քարթվելական լեզուներ)
Հավատք(ներ)
Վրաց ուղղափառ եկեղեցի
Բարեկամական էթնիկ խմբեր
Հայեր - Լազեր

Վրացիների էթնիկ խմբեր

Վրացիները կազմված են հետևյալ էթնիկ խմբերից՝

աջարներ (վրաց.՝ აჭარელი) գուրիներ (վրաց.՝ გურული) քարթլոսներ (վրաց.՝ ქართლელი) կախեթներ (վրաց.՝ კახელი)

իմերեթներ (վրաց.՝ იმერელი) ինգիլոյներ (վրաց.՝ ინგილო) լազեր լեչխումներ (վրաց.՝ ლეჩხუმელი) մեգրելներ (վրաց.՝ მეგრელი)

մեսխեթներ (վրաց.՝ მესხი) մոխևներ (վրաց.՝ მოხევე) մթիուլներ փշավներ (վրաց.՝ ფშაველი) սվաններ (վրաց.՝ სვანი)

ռաչվելցիներ (վրաց.՝ რაჭველი) թուշիններ (վրաց.՝ თუში) խևսուրներ (վրաց.՝ ხევსური)

Տարածվածություն

վրացական էթնիկ խմբերը Հարավային Կովկասում

Գրականություն

• Rapp, S. H. Jr. & Crego, P. (2018) Languages and Cultures of Eastern Christianity: Georgian, Taylor & Francis, ISBN 9781351923262
• W.E.D. Allen (1970) Russian Embassies to the Georgian Kings, 1589–1605, Hakluyt Society, ISBN 978-1-4094-4599-9 (hbk)
• Eastmond, Anthony (2010), Royal Imagery in Medieval Georgia, Penn State Press
• Suny, R. G. (1994), The Making of the Georgian Nation, Indiana University Press, ISBN 978-0253209153
• Lang, D. M. (1966), The Georgians, Thames & Hudson
• Rayfield, D. (2013), Edge of Empires: A History of Georgia, Reaktion Books, ISBN 978-1789140590
• Rapp, S. H. Jr. (2016) The Sasanian World Through Georgian Eyes, Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature, Sam Houston State University, USA, Routledge
• Toumanoff, C. (1963) Studies in Christian Caucasian History, Georgetown University Press