Վալլիերեն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Վալլիերեն (կիմրերեն) (ինքնանվանում՝ Cymraeg) կամ վելշերեն (ուելշերեն) ՝ Հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի կելտական լեզվախմբի լեզու։ Վալլիերեն խոսում են ընդհանուր առմամբ 580 000 մարդ։ Վալլիերեն խոսում են Ուելսում, Արգենտինայում, Անգլիայում, Միացյալ Նահանգներում, Ավստրալիայում, Նոր Զելանդիայում[5]։
Այս հոդվածը կարող է վիքիֆիկացման կարիք ունենալ Վիքիպեդիայի որակի չափանիշներին համապատասխանելու համար։ Դուք կարող եք օգնել հոդվածի բարելավմանը՝ ավելացնելով համապատասխան ներքին հղումներ և շտկելով բաժինների դասավորությունը, ինչպես նաև վիքիչափանիշներին համապատասխան այլ գործողություններ կատարելով։ |
Վալլիերեն | |
---|---|
Տեսակ | լեզու և կենդանի լեզու |
Ենթադաս | Բրետոնական լեզուներ[1] և Western Brittonic? |
Երկրներ | Միացյալ Թագավորություն[2] և Արգենտինա[3] |
Խոսողների քանակ | 724 000 մարդ |
Վերահսկող կազմակերպություն | Welsh Language Board? և Welsh Language Commissioner? |
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակ | խոցելի[4] |
Գրերի համակարգ | լատինական այբուբեն |
IETF | cy |
ISO 639-1 | cy |
ISO 639-2 | wel և cym |
ISO 639-3 | cym |
Welsh language Վիքիպահեստում |
Վալլիերենը չի մտնում աշխարհի տարածված լեզուների դասակարգման մեջ։
Վելշերեն (Cymraeg կամ y Gymraeg, արտասանվում է Կաղապար:IPA-cy) կամ վալլիերեն - կելտական լեզուների բրիտոնյան ճյուղի լեզուներից մեկը, որով խոսում են Ուելսի տեղաբնիկ ժողովրդի ներկայացուցիչները, ինչպես նաև որոշ մարդի Անգլիայում, և ոմանք Ի Վլադֆա-ում (ուելսյան կամ վելշական գաղութ Արգենտինայի, Չոբուտ նահանգում)[6]։ Պատմականորեն այն հայտնի է անգլերենում որպես ՛՛բրիտանական լեզու կամ "the British tongue"[7], ՛՛կամբրյան կամ քամբրյան լեզու՝ "Cambrian"[8], ՛՛կամբրիկ՛՛ կամ ՛՛քեմբրյան՛՛ լեզու՝ "Cambric"[9] նաև՝ ՛՛կյումրիկ՛՛ կամ կյումրիյան լեզու՝ "Cymric"[10]։
Մեծ Բրիտանիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի Միացյալ Թագավորության 2011 թվականի մարդահամարի համաձայն՝ Ուելսում կան 3 միլիոն 100 հազար բնակիչներ։ Նրանցից 73%-ը, այսինքն՝ 2 միլիոն 200 հազարը չունեն Ուելսի լեզվով կամ վելշերենով խոսելու հմտություններ։ Բնակչության 25%-ը այդ երկրից չէ։ Ուելսի 3-տարեկանից բարձր տարիքի տեղաբնիկներից միայն 19%-ն է, այսինքն 562 հազար մարդ, ովքեր ունակ են խոսելու վելշերեն, իսկ նրանցից 77%-ը՝ ունակ են նաև կարդալու և գրելու վելշերեն։ Այսպիսով բանավոր և գրավոր վելշերենին տիրապետում է վելշերից կամ ուելսցիներից 431 հազարը – այսինքն՝ Ուելսի ամբողջ բնակչության 15%-ը)[11]։ Սա կարող է համեմատվել 2001 թվականի մարդահամարի հետ, ըստ որի վելշերեն խոսելու ունակ էր բնակչության 20,8%-ը, այսինքն՝ 582 հազար մարդ[12]։ 2004-2006 թվականներին անցկացված դիտումները ցույց են տվել, որ վելշերեն խոսողների 57%-ը կամ 315 հազար մարդ իրենք իրենց հմուտ են համարել գրավոր վելշերենում[13]։