Asụsụ Pulaar
From Wikipedia, the free encyclopedia
Pulaar (n'asụsụ Adlam, n'asụsụ Ajami) bụ Fula_language" id="mwEg" rel="mw:WikiLink" title="Fula language">Asụsụ Fula nke ndị Fula na Toucouleur na-asụ dịka asụsụ mbụ [1] n'ógbè ndagwurugwu Osimiri Senegal nke a maara dị ka Futa Tooro na 𞤆𞤵𞤤𞤢𞥄𞤪 na ọwụwa anyanwụ. Ndị na-asụ Pulaar, ndị a maara dị ka Haalpulaar'en bi na Senegal, Mauritania, Gambia, na ọdịda anyanwụ Mali. Ndị isi abụọ [2]-asụ Pulaar bụ ndị Toucouleur na Fulɓe (nke a makwaara dị ka Fulani ma ọ bụ Peul). [1] Pulaar bụ asụsụ nke abụọ a na-asụkarị na Senegal, ebe ọ bụ asụsụ mbụ maka ihe dị ka 22% nke ndị bi na ya. Nke na-emetụta 23.7% nke mba nke Pulaar bụ agbụrụ ndị bi na ya. Pulaar [3] otu n'ime asụsụ mba nke Senegal tinyere 13 ndị ọzọ. [3] nabatara ya dị ka asụsụ gọọmentị nke Senegal site na iwu onye isi ala na 1971. [1] [4] nwere ihe dị ka asụsụ 28 a maara nke Pulaar, ọtụtụ n'ime ha na ibe ha na-aghọta. A na-akpọkarị olumba Pulaar, yana asụsụ ndị ọzọ dị n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Africa, n'okpuru okwu nche anwụ 'Fula' Pulaar dị ka asụsụ, agbanyeghị, anaghị akpọkarị 'Fula'.
Dị ka Ethnologue si kwuo, e nwere ọtụtụ ụdị dialectal, mana ha niile na-aghọta ibe ha.
Pulaar ekwesịghị ịgbagwoju anya na Pular, ụdị ọzọ nke Fula a na-asụ na Guinea (gụnyere mpaghara Futa Djallon). Ụdị Pulaar na Pular nke Fula na-aghọta ibe ha ruo n'ókè ụfọdụ.
Edere Pulaar ugbu a n'asụsụ Latịn na Adlam, mana edekwara ya n'akụkọ ihe mere eme n'edemede Arabic nke a maara dị ka "ọdịdị Ajami" (lee mkpụrụedemede Fula).
Okwu Pulaar na-asụgharị ka ọ bụrụ 'asụsụ nke Fulɓe' dịka ogwe /pul/ bụ otu ụdị Fulɓe na nsonaazụ /-aar/ pụtara asụsụ. E kwenyere na asụsụ ahụ malitere na Fuuta Tooro mgbe ndị nna nna nke ndị Toucouleur malitere ịsụ asụsụ Fulɓe. [2] ahụ, A kwenyere na okwu Haalpulaar'en (nke pụtara 'ndị na-asụ asụsụ Pulaar') ka emepụtara iji tinye aka na ndị na-asụ Fulbe na-abụghị ndị Fulbe, bụ ndị Toucouleur bụ ọnụ ọgụgụ mmadụ kacha ukwuu.