Kanada

Ti Kanada^[10] ket maysa a pagilian a mabirukan idiay Amianan nga Amerika a buklen dagiti sangapulo a probinsia ken dagiti tallo a teritorio. Daytoy ket mabirukan idiay akin-amianan a paset ti kontinente, daytoy ket maigay-at manipud idiy Atlantiko aginggana idiay Pasipiko ken agpa-amianan a mapan idiay Taaw Artiko. Ti Kanada ket maikadua a kadakkelan a pagilian babaen ti dagup a kalawa iti lubong, ken ti sapasap a pagbeddenganna iti Estados Unidos ket isu ti kaatiddogan a pagbeddengan a daga iti lubong.

Kanada
Wagayway Eskudo
Napili a pagsasao: A Mari Usque Ad Mare  (Latin) (Ilokano: Manipud baybay agingga't bangir nga baybay)
Nailian a kanta: "O Canada" Narian a kanta: "God Save the King"[1][2] (Ilokano: Apo Salaknibam ti Reina)
Kapitolio	Ottawa 45°24′N 75°40′W
Kadakkelan a siudad	Toronto
Opisial a sasao	Ingles ken Pranses
Mabigbig a rehional a sasao	Chipewyan, Cree, Gwich’in, Inuinnaqtun, Inuktitut, Inuvialuktun, Slavey (Amianan ken Abagatan) ken Tłįchǫ[3]
Nagan dagiti umili	Kanadiano, Taga-Kanada
Gobierno	Pederal parlamentario a demokrasia ken batay-linteg a monarkia[4]
• Monarkia	Charles III
• Gobernador Heneral	Mary Simon
• Kangrunaan a Ministro	Mark Carney
• Pangulo ti Hustisia	Richard Wagner
Lehislatura	Parlamento
• Akinngato a kamara	Senado
• Akinbaba a kamara	Kamara dagiti Sapasap
Pannakabangon
• Britaniko a Tignay ti Amianan nga Amerika	Hulio 1, 1867
• Linteg iti Westminster	Disiembre 11, 1931
• Tignay ti Kanada	Abril 17, 1982
Kalawa
• Dagup	9,984,670 km2 (3,855,100 sq mi) (Maika-2)
• Danum (%)	8.92 (891,163 km2/344,080 mi2)
Populasion
• Karkulo idi 2025	40,202,000[5] (Maika-35)
• Senso idi 2011	33,476,688[6]
• Densidad	3.41/km2 (8.8/sq mi) (Maika-228)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$1.391 trilion[7] (Maika-14)
• Tunggal maysa a tao	$40,457[7] (Maika-15)
GDP (nominal)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$1.758 trilion[7] (Maika-11)
• Tunggal maysa a tao	$51,147[7] (Maika-10)
Gini (2010)	33.7[8] kalalainganna · Maika-103
HDI (2013)	0.902[9] nangato unay · Maika-8
Kuarta	Doliar ti Kanada ($) (CAD)
Sona ti oras	UTC−3.5 aginggana ti −8
• Kalgaw (DST)	UTC−2.5 aginggana ti −7
Pormat ti petsa	aa-bb-tttt, bb-aa-tttt, ken tttt-bb-aa (CE)
Pagmanehuan	kanawan
Kodigo ti panagtawag	+1
TLD ti internet	.ca

Ti daga a tattan ket ti Kanada ket tinataengan idin kadagiti napalabas a milenio babaen dagiti nadumaduma nga Aborihen a tattao. Idi rugi ti naladaw a maika-15 a siglo, Dagidi Britaniko ken Pranses a kolonial a ekspedision ket nagsuksukimat, ken kalpasanna ket tinaengan, ti Atlantiko nga a pantar ti rehion. Ti Pransia ket ganganina amin nga insubli dagiti koloniana iti Amianan nga Amerika iti Nagkaykaysa a Pagarian idi 1763 kalpasan ti Pranses ken Indiano a Gubat, nga isu daytoy idi ti teatro ti Amianan nga Amerikano iti Gubat ti Pito a Tawtawen. Idi 1867, iti panagkappon dagiti tallo a kolonia ti Britaniko nga Amianan ngaAmerika babaen ti Konpederasion, ti Kanada ket naporma a kas maysa a pederal a dominio dagiti uppat a probinsia. Daytoy ket nangrugian ti panagpadakkel kadagiti probinsia ken dagiti teritorio ken ti maysa a proseso iti panagpaadu ti autonomia, a dimtengan iti 1982 a Tignay ti Kanada.

Ti Kanada ket maysa a pederal nga estado a tinurturayan a kas maysa a parlamentario a demokrasia ken maysa a batay-linteg a monarkia, a ni Reina Isabel II a kas ti daulo ti estado. Ti pagilian ket opisial nga agsasao ti dua ken multikultural iti pederal nga agpang, nga addaan iti populasion iti agarup a 35 a riwriw manipud idi 2013. Ti narang-ay nga ekonomia ti Kanada ket maysa kadagiti kadakkelan iti lubong, a nangruna nga agkamkammatalek kadagiti adu a masna a rekurso ken ti nasayaat a naparang-ay a network dagiti pagtagilakuan, a naipangpangruna iti Estados Unidos, nga adda ti nabayagen nga atiddog ken narikut a relasion.

Ti Kanada ket maysa narang-ay a pagilian, nga adda iti maikasiam a kangatuan ti matgedan iti lubong iti tunggal maysa a tao, ken ti maika-11 a kangatuan a pannakairanggo iti panagrang-ay ti nagtagitaon. Ti Kanada ket mairanggo pay kadagiti kangatuan kadagiti sangalubongan a panagrukod iti edukasion, panagsarsarang ti gobierno, dagiti sibil a kawayaan, kasayaat ti biag, ken kinawaya ti ekonomia. Ti Kanada ket maysa a mabigbig a tengnga a bileg ken maysa a kameng kadagiti sangalubongan a patakder, a mairaman ti G7, G8, G20, NATO, NAFTA, OECD, WTO, Mankomunidad ti Pagpagilian, Francophonie, OAS, APEC, ken ti Nagkaykaysa a Pagpagilian.^[11]

Dagiti probinsia ken teritorio

Ti maitakla a mapa ti Kanada a mangipakita kadagiti sangapulo a probinsiana ken tallo a teritorio, ken dagiti kapitolioda.

Ti maitakla a mapa ti Kanada a mangipakita kadagiti sangapulo a probinsiana ken tallo a teritorio, ken dagiti kapitolioda.