Republika ti Irlanda

Ti Irlanda^[8] (/ˈaɪərlənd/ wenno /ˈɑːrlənd/; Irlandes: Éire, ilawlawag a kas ti Republika ti Irlanda (Irlandes: Poblacht na hÉireann),^[9] ket maysa a naturay nga estado idiay Europa a nakasakup ti agarup a makalima iti isla iti addaan iti isu met laeng a nagan. Ti kapitolio na daytoy ket ti Dublin. Ti populasion ti estado ket 4.76 riwriw idi 2016. Daytoy ket maysa a batay-linteg a republika a tinurayan ti maysa a parlamentario a demokrasia, nga addaan iti nabutosan a presidente nga agserserbi a kas ti daulo iti estado. Kameng daytoy iti Kappon ti Europa. Ti Irlanda ket maysa a naparang-ay a pagilian nga addan ti maikapito a kangtuan a Pagsurotan ti Panagrangrang-ay ti Nagtagitaoan.^[10] Daytoy a pagilian ket nangato a nairanggo para iti nawaya a pagladditan, nawaya nga ekonomia ken demokrasia ken nawaya a politika. Ti Irlanda ket kameng pay ti Konseho ti Europa, tie Organisasion para itir Ekonomia Pagtitinnulongan ken Panagrangrang-ay, ti Organisasion ti Komersio ti Lubong ken ti Nagkaykaysa a Pagpagilian.

Irlanda[a] Éire
Wagayway Eskudo
Nailian a kanta: Amhrán na bhFiann   (Ilokano: Ti Kanta ti Soldado)
Lokasion ti  Irlanda  (nangisit a berde, iti isla iti Irlanda) – idiay Europa  (berde ken nangisit a kolordapo) – idiay Kappon ti Europa  (berde)  —  [Leyenda]
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Dublin 53°20.65′N 6°16.05′W
Opisial a sasao	Irlandes[1] Ingles
Grupgrupo ti etniko (2006)	87% Irlandes, 13% dadduma pay ken saan a nainaganan[2][3]
Nagan dagiti umili	Irlandes
Gobierno	Batay-linteg Parlamentario a republika
• Presidente	Michael D. Higgins
• Taoiseach	Micheál Martin
• Tánaiste	Leo Varadkar
Lehislatura	Oireachtas
• Akinngato a kamara	Seanad Éireann
• Akinbaba a kamara	Dáil Éireann
Pannakawayawayas  Manipud ti Nagkaykaysa a Pagarian
• Nairangarang	24 Abril 1916
• Napasingkedan	21 Enero 1919
• Mabigbigan	6 Didiembre 1922
• Batay-linteg	29 Disiembre 1937
• Simmina ti Mankomunidad	18 Abril 1949
Kalawa
• Dagup	70,273 km2 (27,133 sq mi) (Maika-120)
• Danum (%)	2.00
Populasion
• Senso idi 2016	4,761,865 (Maika-120)
• Densidad	67.7/km2 (175.3/sq mi) (Maiak-142)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$175.185 bilion[4] (Maika-55)
• Tunggal maysa a tao	$39,312[4] (Maika-15)
GDP (nominal)	Karkulo idi 2011
• Dagup	$212.792 bilion[4] (Maika-42)
• Tunggal maysa a tao	$47,751[4] (Maika-14)
Gini (2011)	29.8[5] ababa
HDI (2013)	0.899[6] nangato unay · Maika-11
Kuarta	Euro (€)[paammo 1] (EUR)
Sona ti oras	UTC+0 (WET)
• Kalgaw (DST)	UTC+1 (IST (WEST))
Pormat ti petsa	dd/mm/yyyy
Pagmanehuan	kanigid
Kodigo ti panagtawag	353
TLD ti internet	.ie[b]
a. ^ Artikulo 4 iti Batay-linteg ti Irlanda ket iparangarang na a ti nagan ti Estado ket Irlanda; Paset 2 iti Tignay Republika ti Irlanda 948 ket iparangarangna a ti panangipalpalawag ti estado ket ti Republika ti Irlanda.[7] b. ^ Ti .eu a pagturayan ket maususar pay, maibingbingayan daytoy kadagiti estado a kameng iti Kappon ti Europa.

Daytoy nga artikulo ket maipanggep iti naturay nga estado. Para iti isla, kitaen ti Irlánda.

Paammo

1. Sakbay idi 2002, ti Irlanda ket agus-usar ti punt (libra ti Irlandes) nga isu daytoy ti kuarta a maus-usar. Ti euro ket immuna a maus-usar idi 1999.