Vatnafræði
From Wikipedia, the free encyclopedia
Vatnafræði (eða vatnsfræði) (enska: hydrology, gríska: Yδωρ, hudōr, „vatn“; og λόγος, logos, „fræði“) eru fræði er varða vatnið á jarðarkúlunni, ástand þess og hringrás, eðlis- og efnafræðilega eiginleika, áhrif þess á umhverfið og áhrif umhverfisins á það. Vatnafræðin er nátengd ýmsum greinum náttúruvísinda og teygir sig langt inn á svið veðurfræði, jöklafræði og jarðfræði. Kjarni hennar felst í þekkingu á afrennsli vatnsins af þurrlendi ofanjarðar og neðan og tengsl þessa rennslis við veðurfar og jarðfræði. Vatnafræðinni má skipta niður í undirgreinar, yfirborðsvatnafræði (surface hydrology), jarðvatnsfræði (geohydrology) og vatnajarðfræði (hydrogeology). Þeir sem stunda vatnafræði nefnast vatnafræðingar.
Yfirborðsvatnafræði (surface hydrology) snýst um mælingar á fallvötnum, stöðuvötnum og afrennslisháttum og eiginleikum yfirborðsvatns almennt. Einnig um flóð, flóðaspár og flóðavarnir og fleira.
Jarðvatnsfræði beinist að rannsóknum á jarðvatni, bæði heitu og köldu, einkum eðlis- og efnafræðilegum eiginleikum þess.
Vatnajarðfræði (hydrogeology) er all hliðstæð jarðvatnsfræðinni en þar er megináherslan þó lögð á jarðfræðina og hún skoðuð með tilliti til hegðunar vatnsins. Vatnajarðfræði er millistig milli vatnafræði og jarðfræði. Allir þeir síbreytilegu þættir sem framangreindar greinar spanna eru einu nafni nefndir vatnafar.
„Vatnafar (hydrological conditions)“ er hugtak sem notað er um almenna eiginleika og hegðun ferskvatns bæði ofanjarðar og neðan og gagnkvæmt samspil þess við umhverfið. Orðið gefur til kynna síbreytilegt ástand og er hliðstætt orðinu veðurfar. Í ensku er ekkert eitt orð til yfir hugtakið en hydrologiocal conditions er oft notað.