1669

Árið 1669 (MDCLXIX í rómverskum tölum) var 69. ár 17. aldar sem hófst á þriðjudegi samkvæmt gregoríska tímatalinu en föstudegi samkvæmt júlíska tímatalinu sem er tíu dögum á eftir.

Ár

1666 1667 1668 – 1669 – 1670 1671 1672

Áratugir

1651-1660 – 1661-1670 – 1671-1680

Aldir

16. öldin – 17. öldin – 18. öldin

Ísland

Ódagsettir atburðir

• Á Íslandi var veturinn nefndur hestabani eða hestavetur. ^[1]
• Galdramál: Erlendur Eyjólfsson og Jón Leifsson voru brenndir á báli fyrir galdra, Jón fyrir að hafa valdið veikindum presthjónanna í Selárdal og Erlendur fyrir að hafa kennt Jóni galdur.
• Rasmus Bartholin gaf út ritgerð um tilraunir sínar á silfurbergi, frá Helgustöðum við Reyðarfjörð; Experimenta crystalli islandici disdiaclastici quibus mira & insolita refractio detegitur.
• Einokunarkaupmenn hófu að sigla í Straumfjörð sem var verslunarstaður.

Fædd

Dáin

Opinberar aftökur

• Tekinn af lífi í Nesskógi, Vestur-Húnavatnssýslu, Erlendur Eyjólfsson, með brennu, fyrir galdra. Erlendur var sagður „skólameistari Jóns í þessari vondu kunst“, þ.e. Jóns Leifssonar, sem brenndur var árið áður.^[2]

Erlendis

Málverkið Gullgerðarmaðurinn leitar að viskusteininum eftir Joseph Wright (1771) sýnir Henning Brand uppgötva fosfór.

• 2. janúar - Sjóræninginn Henry Morgan hélt fund á skipi sínu þegar byssupúðurgeymsla sprakk með þeim afleiðingum að um 200 létust.
• 11. mars - Etna gaus og eyðilagði bæinn Nicolosi þar sem 20.000 manns létust.
• 19. maí - Fyrstu aftökurnar í nornaveiðum í Mora í Svíþjóð fóru fram þegar 8 voru tekin af lífi.
• 31. maí - Samuel Pepys ritaði síðustu færsluna í dagbók sína.
• 13. júlí - Víetnamski stríðsherrann Trịnh Tạc bannaði erlendum skipum að lenda í Hanoí.
• 24. ágúst - Maðurinn með járngrímuna kom í franska virkið Pignerol þar sem hann afplánaði.
• 4. september - Bærinn Candia (nú Iraklion) á Krít gafst upp fyrir Tyrkjaveldi eftir tuttugu ára umsátur.
• 18. desember - Sjóorrusta við Cádiz á Spáni. Bresk og alsírsk skip áttust við og flýðu Alsíringar.

Ódagsett

• Hansasambandið sem stofnað var á 12. öld hélt sinn síðasta formlega fund.
• Bygging Soffíu Amalíuborgar hófst í Kaupmannahöfn.
• Henning Brand uppgötvaði fosfór.
• Antonio Stradivari smíðaði sína fyrstu fiðlu.
• Þrjár milljónir létust í hungursneyð í Bengal.
• Sænskir landnemar stofnuðu bæinn Philadelphia í Nýja heiminum.
• Mógúlkeisarinn Aurangzeb lét eyðileggja nokkur hindúahof og bannaði trúna með þeim afleiðingum að hindúar gerðu uppreisn.
• Borgin Manaus var stofnuð í Brasilíu sem virki við Amasónfljót.

Fædd

Ódagsett

• Susanna Wesley, „móðir meþódismans“ (d. 1742).

Dáin

• 16. maí - Pietro da Cortona, ítalskur listmálari (f. 1596).
• 10. september - Henríetta María Englandsdrottning (f. 1609).
• 4. október - Rembrandt, hollenskur listmálari (f. 1606).
• 9. desember - Klemens 9. páfi (f. 1600).