Aðskilnaðarstefnan í Suður-Afríku

Aðskilnaðarstefnan í Suður-Afríku eða Apartheid var stefna í Suður-Afríku (og þar sem nú er Namibía) sem fólst í því að þarlend stjórnvöld héldu svörtu fólki og hvítu aðskildu, hvortveggja pólitískt og í hinu daglega lífi. Það mætti halda því fram að aðskilnaðarstefnan hafi átt upptök sín í þeim friðarsamningaviðræðum sem gerðar voru eftir seinna Búastríðið. Það átti sér stað milli Breta sem vildu ná yfirráðum í Suður-Afríku og afkomenda hollenska landnema sem höfðu stigið á land syðst í Afríku í byrjun 19. aldar.

Baðströnd sem er aðeins fyrir hvíta með skilti á ensku, afrikaans og súlú

Hvítir höfðu öll völd (undir lokin tveir aðrir hópar líka), og Bantu fólk („svartir”; sem er í miklum meirihluta) engin, en það var reyndar meiri skipting en það, fjórskipt, hið minnsta, með t.d. Indverja á eftir hvítum á undan svörtum, og þingið með þrískiptingu, þar sem Indverjar fengu líka setu en ekki svartir.

Aðskilnaðarstefnan leið undir lok 17. júní 1991, og Suður-Afríka var síðasta landið þar sem svoleiðis lög voru þá numin úr gildi, þó tók stjórn ekki við fyrr en árið 1994 sem byggði á nýju kerfi.

Aðskilnaðarstefnan sjálf var tvískipt í e. petty apartheid, þ.e. aðskilnað á milli almenningssvæða og viðburða og e. grand apartheid, sem snéri að alskilnaðnaði í búsetu og varðandi störf eftir litarafti.

Fyrstu lögin voru sett 1949, sem bönnuðu hjónabönd milli hópa og bann á kynlífi, óháð hjónabandi, fylgdi fast á eftir með lögum 1950. Milli 1960 og 1983, voru um 3,5 milljónir svartra fluttir af heimilum sínum, yfir á sér svæði út af lögum, sem er ein mesta tilfærsla á fólki í (nýlegri) mannkynssögu.

Tugir þúsunda létu lífið vegna stefnunnar, og var t. d. Nelson Mandela settur í fangelsi i 27 ár, en andófið hafði árangur og varð hann fyrsti (svarti) forseti Suður-Afríku árið 1994. Fyrir 1994 var titillinn ríkisforseti (afríkanska: Staatspresident), en ekki forseti, en þannig forsetar höfðu aðeins verið hvítir fyrir 1994 (einnig forsætisráðherrar), og F. W. de Klerk var síðasti þannig, hvítur eins og allir á undan (hann og Nelson Mandela fengu friðarveðlaun Nóbels árið 1993 fyrir að enda aðskilnaðarstefnuna).

Tenglar

• „Ísland gegn Apartheid“; grein í Alþýðublaðinu 1961

  Þessi sögugrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.