Forboðna borgin

39°54′57″N 116°23′27″A

Forboðna borgin (kínverska: 紫禁城, pinyin: Zǐjìnchéng), einnig þekkt sem Gugong (宮城, pinyin: Gūgōng, „keisarahöllin“), er söguleg keisarahöll í hjarta Beijing, höfuðborgar Kína. Höllin var heimili keisara Ming- og Qing-veldanna frá byrjun 15. aldar fram til 1912, þegar síðasti keisari Qing-veldisins, Puyi, var settur af stóli. Í dag hýsir Forboðna borgin Hallarsafnið (故宮博物院, pinyin: Gùgōng Bówùyuàn), sem er eitt mikilvægasta safn Kína og geymir yfir milljón gripi frá kínverskri sögu og menningu. Forboðna borgin er á heimsminjaskrá UNESCO síðan 1987 vegna einstaks menningar- og sögulegs gildis.

Staðsetning og yfirlit

Forboðna borgin er staðsett í miðbæ Beijing, norðan við Tiananmen-torg. Höllin nær yfir svæði sem er um 72 hektarar (180 ekrur) og inniheldur meira en 980 byggingar með samtals um 8.700 herbergjum. Umhverfis höllina er 52 metra breiður skurður fullur af vatni og 10,7 metra hár múr, sem þjónaði sem vörn gegn utanaðkomandi ógnum. Aðgangur að höllinni var stranglega takmarkaður í keisaratímanum, sem skýrir nafnið „Forboðna borgin“, þar sem aðeins keisarafjölskyldan, hirðin og valdir embættismenn höfðu leyfi til að fara inn.

Saga

Bygging Forboðnu borgarinnar hófst árið 1406 að skipun Yongle-keisara (1403-1424), þriðja keisara Ming-veldisins, sem hafði flutt höfuðborg Kína frá Nanjing til Beijing. Yongle lét endurbyggja höllina á grunni eldri keisarahalla, og verkið var lokið árið 1420. Höllin varð miðpunktur stjórnsýslu, trúarlegra athafna og daglegs lífs keisarafjölskyldunnar. Í gegnum aldirnar var Forboðna borgin vettvangur mikilvægra atburða, þar á meðal krýninga, hjónabanda og stjórnmálaákvarðana.

Eftir fall Ming-veldisins árið 1644 tók Qing-veldið við, og Forboðna borgin hélt áfram að vera keisarahöll fram að kínversku byltingunni 1911–1912. Síðasti keisari, Puyi, var neyddur til að yfirgefa höllina árið 1924. Árið 1925 var Hallarsafnið stofnað, og síðan þá hefur höllin þjónað sem safn og ferðamannastaður.

Arkitektúr

Forboðna borgin er meistaraverk kínverskrar byggingarlistar og endurspeglar hefðbundna kínverska hönnun, sem leggur áherslu á samhverfu, jafnvægi og táknfræði. Höllin er skipulögð í tvo meginhluta: Ytri hirðina (外朝), sem var notuð fyrir opinberar athafnir, og Innri hirðina (內廷), sem var einkasvæði keisarafjölskyldunnar.

Helstu byggingar

• Höll himneskrar hreinleika (太和殿, pinyin: Tài Hé Diàn): Stærsta og mikilvægasta byggingin, notuð fyrir krýningar og aðrar stórar athafnir.
• Höll miðlægs sáttar (中和殿, pinyin: Zhōng Hé Diàn): Notuð fyrir undirbúning keisarans fyrir athafnir.
• Höll varðveittrar sáttar (保和殿, pinyin: Bǎo Hé Diàn): Vettvangur keisaraprófa og veisla.
• Höll hugarróar (乾清宮, pinyin: Qián Qīng Gōng): Aðalbústaður keisarans í Innri hirðinni.

Byggingar eru skreyttar með gulum þaksteinum, sem tákna keisaravaldið, og flóknum málverkum af drekum og öðrum hefðbundnum táknum. Höllin er skipulögð eftir norður-suður-ás, í samræmi við kínverska feng shui hefðir, sem leggja áherslu á sátt milli manns og náttúru.

Menningarlegt mikilvægi

Forboðna borgin er ekki aðeins tákn kínverskrar keisarasögu heldur einnig miðstöð menningarlegra og listrænna gersema. Hallarsafnið geymir mikið safn gripa, þar á meðal porslín, málverk, jade-skraut, bronsmuni og keisaralega búninga. Þessir gripir veita innsýn í kínverska menningu, list og tækni í gegnum aldirnar.

Höllin hefur einnig haft áhrif á nútíma menningu og birtist í kvikmyndum, bókmenntum og sjónvarpsþáttum, svo sem í kvikmyndinni The Last Emperor (1987) eftir Bernardo Bertolucci.

Varðveisla og heimsminjaskrá

Forboðna borgin var skráð á heimsminjaskrá UNESCO árið 1987 sem „Keisarahöll Ming- og Qing-veldanna í Beijing“. Varðveisla hallarinnar er forgangsverkefni kínverskra stjórnvalda, og umfangsmiklar endurbætur hafa verið gerðar til að viðhalda byggingunum og vernda þær gegn náttúruöflum og sliti frá milljónum ferðamanna sem heimsækja staðinn árlega.

Aðgengi

Forboðna borgin er opin almenningi sem safn og dregur að sér milljónir gesta árlega. Gestir geta skoðað helstu salirnar, garðana og sýningar Hallarsafnsins. Höllin er einn vinsælasti ferðamannastaður Kína og tákn um ríka sögu landsins.^[1][2]