ელექტრული ველის დაძაბულობა

ელექტრული ველის დაძაბულობა — ვექტორული ფიზიკური სიდიდე, რომელიც ახასიათებს ელექტრულ ველს. სივრცის მოცემულ წერტილში მისი მნიშვნელობა ტოლია ამ წერტილში მოთავსებულ საცდელ მუხტზე მოქმედი ${\displaystyle {\vec {F}}}$ ძალის ფარდობისა ამ მუხტის ${\displaystyle q}$ სიდიდეზე:

${\displaystyle {\vec {E}}={\frac {\vec {F}}{q}}}$.

SI სისტემაში დაძაბულობის ერთეულია 1ნ/კ. 1ნ/კ არის დახაბულობა ველის იმ წერტილში რომელშიც 1 კ მუხტზე მოქმედებს 1ნიუტონი ძალა

წერტილოვანი მუხტის ელექტრული ველის დაძაბულობა

SI სისტემისთვის

ელექტრული პოტენციალის მეშვეობით ${\displaystyle {\vec {E}}}$ ვექტორი შეიძლება გამოვსახოთ როგორც პოტენციალის გრადიენტი აღებული მინუს ნიშნით

${\displaystyle {\vec {E}}=-\nabla \varphi .}$

მაგალითად, წერტილოვანი მუხტისთვის კულონის კანონიდან გამომდინარე გვაქვს

${\displaystyle \varphi ={\frac {q}{4\pi \varepsilon _{0}r}}.}$

ამ შემთხვევაში სფერული სიმეტრიის გამო ეკვიპოტენციური ზედაპირები სფეროებს წარმოადგენეს. შედეგად წარმოებული ნორმალის გასწვრივ ხდება წარმოებული რადიუსით და ვიღებს ე.წ. კულონის ველს

${\displaystyle E_{r}=-{\frac {\partial \varphi }{\partial r}}=-{\frac {\partial }{\partial r}}\left({\frac {q}{4\pi \varepsilon _{0}r}}\right)={\frac {q}{4\pi \varepsilon _{0}r^{2}}}}$.

ერთეულთა გაუსის სისტემისათვის

ამ სისტემაში მსჯელობები ზემოთ განხილულის ანალოგიურია, განსხვავება ის არის, რომ იცვლება პოტენციალის სახე:

${\displaystyle \varphi ={\frac {q}{r}}}$,

ხოლო მაქსველის განტოლებისთვის გვექნება

${\displaystyle \operatorname {div} {\vec {E}}=4\pi \rho }$

და

${\displaystyle \varepsilon _{0}={\frac {1}{4\pi }}}$.

შედეგად გაუსის ერთეულთა სისტემაში გვაქვს

${\displaystyle E={\frac {q}{r^{2}}}.}$

ერთეულები

ერთეულთა გაუსის სისტემაში ელექტრული ველის დაძაბულობის ერთეულია სტატვ/სმ, ხოლო SI სისტემაში ვ/მ.

იხილეთ აგრეთვე

• ელექტრული ინდუქცია
• მაქსველის განტოლებები
• კულონის კანონი