ოკინავის პრეფექტურა
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ოკინავის პრეფექტურა (იაპონ. 沖 縄 県, ოკინ.Uchinaa-chin [1]) - იაპონიის პრეფექტურა, რომელიც მდებარეობს რიუკიუს კუნძულებზე. [2] ოკინავას პრეფექტურაში ცხოვრობს 1,457,162 ადამიანი (2020 წლის 2 თებერვლის მონაცემებით) და პრეფექტურას უჭირავს 2 280 კვადრატული კილომეტრის ფართობი.
ნაჰა არის ოკინავას პრეფექტურის დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი. პრეფექტურის სხვა, მნიშვნელოვან ქალაქებს შორისაა: ოკინავა, ურუმა და ურასაო . [3] ოკინავას პრეფექტურა მოიცავს რიუკიუს კუნძულების ორ მესამედს, მათ შორისაა ოკინავას, დაიტისა და საკიშიმას ჯგუფებს, რომლებიც 1 000 კილომეტრზე არიან განფენილები, კაგოსიმის პრეფექტურის საცუნანის კუნძულებსა და ტაივანს შორის. ოკინავას პრეფექტურის უდიდესი კუნძული ოკინავას კუნძულია, რომელიც იაპონიის მთავარი კუნძულებიდან ყველაზე მცირე და ყველაზე სამხრეთით მდებარეა. სწორედ ამ კუნძულზე ცხოვრობს პრეფექტურის მოსახლეობის უმრავლესობა. ოკინავას პრეფექტურის ძირძველი ეთნიკური ჯგუფია რიუკიანები, რომლებიც ასევე ცხოვრობენ კაგოსიმის პრეფექტურის ამამის კუნძულებზე .
ოკინავას პრეფექტურას მართავდა რიუკიუს სამეფო 1429 წლიდან და არაოფიციალურად შეუერთდა იაპონიას რიუკიუს შემოსევის შემდეგ 1609 წელს. ოკინავას პრეფექტურა ოფიციალურად დაარსდა 1879 წელს იაპონიის იმპერიის მიერ შვიდი წლის შემდეგ რიუკიუს დომენის არსებობის შემდეგ, როგორც ჰანის სისტემის ბოლო სამფლობელო. ოკინავას პრეფექტურა დაიპყრო ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა მოკავშირეთა მიერ იაპონიის ოკუპაციის დროს მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ, რომელსაც მართავდა რიუკიუს კუნძულების სამხედრო მთავრობა 1945 – დან 1950 წლამდე და რიუკიუს კუნძულების სამოქალაქო ადმინისტრაცია 1950 წლიდან პრეფექტურის დაბრუნებამდე. პრეფექტურა იაპონიამ 1972 წელს დაიბრუნა. ოკინავას პრეფექტურა მოიცავს იაპონიის მთლიანი მიწის მასის მხოლოდ 0.6 პროცენტს.შეერთებული შტატების ძალების იაპონიის პერსონალიდან 26 000 (75%) სწორედ ოკინავას პრეფექტურაშია განლაგებული, რაც იაპონიასა და აშშ-ს შორის დავას იწვევს. [4] [5]
Remove ads
ისტორია
რიუკიუს კუნძულებზე ადამიანის არსებობის უძველესი მტკიცებულება ქვის ხანისაა და აღმოჩენილია ნაჰასა და იაეამაში. პალეოლითის ხანის ადამიანის ძვლის ზოგიერთი ფრაგმენტი ნაჰაში აღმოაჩინეს, მაგრამ არტეფაქტი დაიკარგა ტრანსპორტირებისას, ამიტომ მისი ზუსტი ასაკი უცნობია.
სიტყვა რიუკიუ პირველად მოიხსენებია წიგნში „სუი“ . ტერმინი ოკინავა, რომელიც იაპონური წარმოშობისაა, გამოიყენებოდა კუნძულების მოსახსენიებლად. ტომები, რომლებიც დაკავებულები იყვნენ სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობებით კუნძულებზე მე -8 საუკუნეში გაჩდნენ და ნელ-ნელა ვითარდებოდნენ მე-12 საუკუნემდე.[6] [7] ვინაიდან კუნძულები მდებარეობს აღმოსავლეთ ჩინეთის ზღვის აღმოსავლეთ პერიმეტრზე, იაპონიასთან, ჩინეთთან და სამხრეთ – აღმოსავლეთ აზიასთან შედარებით, რიუკიუს სამეფო გახდა წარმატებული სავაჭრო ქვეყანა. ასევე ამ პერიოდში აშენდა მრავალი გუსუკი (ციხეების მსგავსი შენობა).
1945-1965 წლები
გასული საუკუნის 50-იანი წლების შუა პერიოდში აშშ-მა ოკინავაელებს მიწა ჩამოართვა ახალი ბაზების ასაშენებლად ან ამჟამად არსებული ბაზების გასაფართოებლად. მელვინის ფასის ანგარიშის თანახმად, 1955 წლისთვის სამხედროებმა 250 000 მაცხოვრებელი გადაასახლეს. [8]
მეორე მსოფლიო ომის დასრულებისთანავე, 1945 წელს, აშშ-ს არმია და საზღვაო ქვეითი კორპუსი 185000 ჯარისკაცით შეიჭრა ოკინავაში. ოკინავას სამოქალაქო მოსახლეობის მესამედი გარდაიცვალა; [9] მშვიდობიანი მოსახლეობის მეოთხედი გარდაიცვალა მხოლოდ 1945 წლის ოკინავას ბრძოლის დროს.[10]
1960 წლიდან შეერთებულმა შტატებმა და იაპონიამ შეთანხმება დადეს, რომელიც აშშ – ს საშუალებას აძლევდა ფარულად შეეტანა ბირთვული იარაღი იაპონიის პორტებში. [11] [12] [13] იაპონელები ეწინააღმდეგებოდნენ ბირთვული იარაღის შემოტანას იაპონიის ტერიტორიაზე [14] და იაპონიის მთავრობის მტკიცებით იაპონიის არა ბირთვული პოლიტიკა და სამი არაბირთვული პრინციპის განცხადება ასახავდა ამ პოპულარულ წინააღმდეგობას. სავარაუდოდ, იარაღის უმეტესი ნაწილი იანხებოდა კადენას საჰაერო ბაზის საბრძოლო მასალებს შორის. [15] 1954-1972 წლებში ოკინავაში განლაგდა 19 სხვადასხვა ტიპის ბირთვული იარაღი. [16] 1960 წლის შემოდგომაზე, აშშ – ს კომანდოს მწვანე შუქის გუნდში, საიდუმლო სასწავლო მისიებში იყენებდნენ მცირე ბირთვულ იარაღს ოკინავას კუნძულის აღმოსავლეთ სანაპიროზე. [17]
1965-1972 (ვიეტნამის ომი)
1965 და 1972 წლებში ოკინავა შეერთებული შტატების მთავარი სადგომი იყო ჩრდილოეთ ვიეტნამისკენ მიმართული სამხედრო ოპერაციების დროს. გუამთან ერთად, კუნძულები გახდა გეოგრაფიულად სტრატეგიული საჰაერო ხომალდი ფარული დაბომბვის მისიებისათვის კამბოჯასა და ლაოსში . [18]
ოკინავაში მდებარე აშშ-ს სამხედრო ბაზები გახდა ვიეტნამის ომის საწინააღმდეგო სენტიმენტალური წერტილი. 1969 წლისთვის 50 000-ზე მეტი ამერიკელი სამხედრო მოსამსახურე იყო განლაგებული ოკინავაზე. [19] შეერთებული შტატების თავდაცვის დეპარტამენტმა ოკინავას ,,წყნარი ოკეანის ქვაკუთხედი" უწოდა. ეს ლოზუნგი აღბეჭდილი იყო აშშ-ს ადგილობრივი სამხედრო სანომრე ნიშნებით. [20]
1972 წელს აშშ-ს მთავრობამ კუნძულები გადასცა იაპონიის ადმინისტრაციას.
თანამედროვე ისტორია
ოკინავას პრეფექტურა წარმოადგენს იაპონიის მიწის ზედაპირის 0.6 პროცენტს, რომლის 18%-ც ამერიკის შეერთებული შტატების ბაზები იკავებს. [21]
2009 წელს იაპონიის ახალი მთავრობა მოვიდა სათავეში და გაყინა აშშ-ს ძალების გადაადგილების გეგმა, მაგრამ 2010 წლის აპრილში გამოხატა მათი დაინტერესება საკითხის მოგვარებაში შეცვლილი გეგმის შემოთავაზებით.
2016 წლის 21 დეკემბერს იაპონიას დაუბრუნდა 10 000 ჰექტარი ოკინავას ჩრდილოეთის სასწავლო ტერიტორია.[22]
2018 წლის 25 ივნისს, ოკინავას მოსახლეობამ ზღვაში საპროტესტო დემონსტრაცია გამართა დაგეგმილი მიწის სამელიორაციო სამუშაოების წინააღმდეგ, იაპონიის ყველაზე სამხრეთ კუნძულ პრეფექტურაში აშშ-ს სამხედრო ბაზის გადასაადგილებლად პროტესტმა ასობით ადამიანი მოიყარა.
Remove ads
დემოგრაფია
იაპონიის მთავრობა არ აღიარებს, მაგრამ ადგილობრივი მკვიდრი რიუკიანები წარმოადგენენ ოკინავას პრეფექტურის მოსახლეობის უმეტეს ნაწილს. რიუკიანები ასევე არიან ამამის კუნძულების მთავარი ეთნიკური ჯგუფი ჩრდილოეთით. დიდი ოკინავური დიასპორის თემები არსებობენ ისეთ ადგილებში, როგორიცაა სამხრეთ ამერიკა [23] და ჰავაი [24]. ამერიკული სამხედრო ბაზების შემოღებასთან ერთად, ოკინავაში მზარდი ნახევრად ამერიკელი ბავშვების რიცხვია, მათ შორისაა პრეფექტურის გუბერნატორი დენი თამაკი . [25] პრეფექტურაში ცხოვრობს მცირე რაოდენობით იაპონელებიც.
იაპონიის აღწერის მონაცემების მიხედვით, [26] [27], ოკინავას პრეფექტურას მოსახლეობის მუდმივი დადებითი მატება აქვს 1960 წლიდან.
Remove ads
სქოლიო
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads