ჯაბა იოსელიანი

ჯაბა იოსელიანი (დ. 10 ივლისი, 1926, ხაშური — გ. 4 მარტი, 2003, თბილისი) — XX საუკუნის 80-იანი წლების ბოლოს და 90-იანი წლების პირველი ნახევრის ქართველი პოლიტიკოსი, კანონიერი ქურდი, „საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭოს“ წევრი 1992 წლის 6 იანვარიდან ამავე წლის 10 მარტამდე, სამხედრო მეთაური და შეიარაღებული ფორმირება „მხედრიონის“ დამაარსებელი და ლიდერი.

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ იოსელიანი.

ჯაბა იოსელიანი
საქართველოს სამხედრო საბჭოს წევრი
თანამდებობაზე ყოფნის დრო
6 იანვარი 1992 – 10 მარტი 1992
წინამორბედი	ზვიად გამსახურდია (როგორც საქართველოს რესპუბლიკის პრეზიდენტი)
მემკვიდრე	ედუარდ შევარდნაძე (როგორც საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭოს თავმჯდომარე)
დაბადებული	10 ივლისი, 1926 ხაშური, საქართველოს სსრ, საბჭოთა კავშირი
გარდაცვლილი	4 მარტი, 2003(2003-03-04)  (76 წ.) თბილისი, საქართველო
მოქალაქეობა	საქართველო
ეროვნება	ქართველი
მამა	კონსტანტინე იოსელიანი
განათლება	თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტი
პროფესია	თეატრმცოდნე
საქმიანობა	მწერალი, პოლიტიკოსი, სამხედრო მეთაური
ჯილდოები

ჯაბა იოსელიანი და თენგიზ კიტოვანი

ბიოგრაფია

დაიბადა ხაშურში. სწავლობდა ლენინგრადის უნივერსიტეტში აღმოსავლემცოდნეობის ფაკულტეტზე, რომელიც არ დაუმთავრებია. პირველად დააპატიმრეს 1942 წელს. 1948 წელს ლენინგრადში ბანკის ძარცვაში მონაწილეობის გამო 25 წელი მიესაჯა. 17 წელი ციხეში გაატარა.^[1] 1965 წელს ჯაბა იოსელიანი ისევ ციხეში მოხვდა, ამჯერად მკვლელობისთვის. ის წამყვანი ფიგურა გახდა რუსეთის კრიმინალურ სამყაროში, როგორც კანონიერი ქურდი.

საქართველოში დაბრუნების შემდეგ თეატრალური ხელოვნების ინსტიტუტში ჩააბარა, რომლის დამთავრების შემდეგ ამავე ინსტიტუტის კათედრაზე დაიწყო მუშაობა. დაწერილი აქვს რამდენიმე სცენარი თეატრალური სპექტაკლისთვის. მიიღო პროფესორის წოდება თეატრალური ხელოვნების სფეროში საქმიანობისთვის.

1989 წლის აგვისტოში დააარსა შეიარაღებული არაფორმალური დაჯგუფება მხედრიონი. დაჯგუფების გაცხადებული მიზანი იყო აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის რეგიონების დაცვა სეპარატისტული ელემენტებისგან. 1991 წლის თებერვალში მისი ორგანიზაცია პრეზიდენტმა ზვიად გამსახურდიამ უკანონოდ გამოაცხადა, ხოლო თავად იოსელიანი მხედრიონის წევრებთან ერთად დააპატიმრეს.^[2]

1991 წლის 27 დეკემბერს იოსელიანი ციხიდან გაიქცა და მონაწილეობა მიიღო გამსახურდიას ჩამოგდებაში. იოსელიანი გახდა 1992 წლის იანვარ-მარტში საქართველოს რესპუბლიკის სამხედრო საბჭოს ერთ-ერთი ლიდერი,^[3][4] ხოლო მოგვიანებით საქართველოს რესპუბლიკის სახელმწიფო საბჭოს ერთ-ერთი წევრი. იგი გავლენიანი ფიგურა ხდება პრეზიდენტ ედუარდ შევარდნაძის პერიოდშიც, რომელიც იძულებული იყო მხედრიონის შეიარაღებულ დაჯგუფებას დაყრდნობოდა სახელმწიფო თავდაცვის ძალების უსუსურობის გამო. იოსელიანის უპირატესობა ქვეყნის მმართველობაში იმითაც გამოიხატებოდა, რომ მისი ოფისი პარლამენტის შენობაში ზუსტად შევარდნაძის ოფისის თავზე იყო და ის მუდამ გარშემორტყმული იყო შეიარაღებული მცველებით. 1992-1995 წლებში იყო საქართველოს მე-3 მოწვევის პარლამენტის წევრი (თბილისი, ნაძალადევის მაჟორიტარი). იოსელიანი მონაწილეობდა და მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა აფხაზეთის ომში, რომელიც საქართველოს დამარცხებით დამთავრდა 1993 წლის აგვისტო-სექტემბერში. 1995 წლის აგვისტოში შევარდნაძეზე მოწყობილი ტერაქტის გამო იოსელიანი დააპატიმრეს, მხედრიონი კი დაშალეს და აკრძალეს.

დაკრძალულია თბილისში, დიდუბის საზოგადო მოღვაწეთა პანთეონში.

ლიტერატურული საქმიანობა

ჯაბა იოსელიანი ავტორია სამი მონოგრაფიის, 100-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომის, ოთხი რომანის და ექვსი სპექტაკლის, რომლებიც საქართველოს სხვადასხვა თეატრებში დაიდგა. საქართველოს შოთა რუსთაველის თეატრისა და კინოს უნივერსიტეტის პროფესორი. გამოიცა რუსულ ენაზე ნათარგმნი მისი ორი წიგნი „ლიმონათის ქვეყანა“ და „სამი განზომილება“. საკუთარ წიგნში „ლიმონათის ქვეყანა“ იგი მოგვითხრობს საკუთარ ცხოვრებაზე, 2002 წელს ასევე დაესწრო წიგნის პრეზენტაციას მოსკოვში.^[5] ლევ ანინსკის ჟურნალში „ხალხთა მეგობრობა“ („Дружба народов“) აღწერა რომანი „ლიმონათის ქვეყანა“ საკუთარ ესეში.^[6] რუსეთის ელჩმა საქართველოში ვიაჩესლავ კოვალენკომ რომანის გამოსვლის შემდეგ განაცხადა: როგორც ჩანს, ის იყო საინტერესო ადამიანი, კაცი დიდი ვნებებით, წინააღმდეგობებით და საუცხოო პიროვნებით.^[7]

მოღვაწეობა

• მაშველთა კორპუსის საპატიო თავმჯდომარე (1989-1995)
• საგანგებო მდგომარეობის დროებითი კომიტეტის თავმჯდომარე (1993-1994)
• საქართველოს პარლამენტის წევრი (1992-1995)
• საქართველოს სამხედრო საბჭოს წევრი (1992-1992)

ნაწარმოებები

• ლიმონათის ქვეყანა - თბილისი, აზრი, 2001. - 496გვ. 2000 ეგზემპლარი. - ISBN: 99928-70-47-8.
• სამი განზომილება - თბილისი, აზრი, 1999. - 511გვ. 2000 ეგზემპლარი. - ISBN: 99928-70-12-5

ლიტერატურა

• ჯონსი ს., „საქართველო: პოლიტიკური ისტორია დამოუკიდებლობის გამოცხადების შემდეგ“ = Georgia: A Political History of Independence, თბილისი: სოციალური მეცნიერებების ცენტრი, 2013 [2012], ISBN 978-9941-0-5972-8.

რესურსები ინტერნეტში

• ჯაბა იოსელიანი — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• ჯაბა იოსელიანი — საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი
• მოკლე ბიოგრაფია დაარქივებული 2014-01-26 საიტზე Wayback Machine.
• კანონიერი ქურდები და ჯაბა იოსელიანი დაარქივებული 2010-08-25 საიტზე Wayback Machine.
• საქართველო კონცეფციების გარეშე დარჩა
• ჯაბა იოსელიანი დავიწყებული გაკვეთილები დაარქივებული 2013-08-25 საიტზე Wayback Machine.