Intel

Intel Corporation dúnyanıń eń úlken yarım ótkizgishler shıǵarıwshı kompaniyası bolıp, sonday-aq házirgi kúndegi kópshilik kompyuterlerde jaylasqan protsessorlardıń ózegin qurawshı x86 seriyasındaǵi mikroprotsessorlardıń islep shıǵarıwshısı esaplanadı. Kompaniya 1968-jılı 18-iyulda Integrated Electronics Corporation atı menen ashılǵan, bas ofisi AQShtıń California shtatındaǵi Santa Clara qalasında jaylasqan.

Intel

Túri	Public
Tarmaǵı	Semiconductors
Qashan tiykar salınǵan	1968
Tiykarshı(ları)	Gordon E. Moore and Robert Noyce
Baslıqlar	Paul S. Otellini, CEO Craig Barrett, Chairman
Ónim(ler)i	Microprocessors Flash memory Motherboard Chipsets Network Interface Card Bluetooth Chipsets
Aylanba dárámatı	▲ $38.3 billion USD (2007)
Operacion paydası	▲ $8.2 billion USD (2007)
Taza payda	▲ $7.0 billion USD (2007)
Jumısshılar sanı	86,300 (2007)
Websaytı	intel.com

Intel kompaniyasınıń tariyxı

Intel kompaniyasına 1968 jılda Vengriya hám Polshadan kelgen eki emigrant injener Robert Noys hám Gordon Mur tárepinen tiykar salınǵan. Dáslep, kompaniya yarım ótkezgish yadın islep shıǵıw menen shuǵıllanǵan, bıraq tez arada onıń tiykarǵı ónimi mikroprotsessorlarǵa aylandı. Birinshi Intel mikroprotsessori 4004 1971 jılda shıǵarılǵan hám kalkulyatorlarda qollanılǵan. 1974 jılda Intel birinshi jeke kompyuterler ushın tiykar bolǵan birinshi ulıwma maqsetli mikroprotsessor 8080 ni shıǵardı. 1978 jılda Intel birinshi 16 -bitli mikroprotsessor bolǵan 8086 ni usınıs etdi, ol sol waqıttan berli bazarda húkimranlıq etip kiyatırǵan x86 arxitekturasına tiykar salındı. 1981 jılda IBM óz jeke kompyuterleri ushın mikroprotsessorlar jetkezip beretuǵın retinde Intelni tańladı jáne bul kompaniya tariyxında jańa bet ashtı. Sonnan berli Intel jumıs stoli kompyuterleri, noutbuklar hám serverler ushın mikroprotsessorlar boyınsha jetekshige aylandı.

Ónimler

Intel tekǵana mikroprotsessorlar emes, bálki kompyuterler hám qurılmalar ushın basqa komponentler, mısalı, chipsetlar, flesh-yad, tarmaq kontrollerleri, video kartalar, modemlar, sensorlar, kameralar hám basqalardı islep shıǵaradı. Bunnan tısqarı, Intel drayverlar, operatsion sistemalar islep shıǵaradı. Intel sonıń menen birge, jasalma intellekt, bultlı esaplaw, kvant esaplaw hám basqa jańa texnologiyalardı izertlew hám rawajlandırıwǵa qarjı kiritedi.

Islew kórsetkishleri

Intel dúnyadaǵı eń tabıslı hám abıroylı kompaniyalardan biri bolıp tabıladı. 2020 jıl jaǵdayına kóre Intelning tabısı 77, 9 milliard AQSH dollardı, sap tabısı bolsa 20, 9 milliard AQSH dollardı quradı. Intel sonıń menen birge, dúnyadaǵı eń iri jumıs beretuǵınlardan biri bolıp, dúnya boylap 110 000 den artıq jumısshılarǵa iye. Intel sonıń menen birge, túrli tálim, ilimiy, mádeniy hám qayırqomlıq joybarların qollap-quwatlaw arqalı social hám ekologiyalıq juwapkershilikte aktiv qatnas etedi.