Kôngo ya Ntôtila (na kikôngo : Kôngo dia ntôtila ) vwandaka yinsi ya kintinu ya mfunu na mitiu ya nzâdi Kôngo katuka 1400 tî 1885. Bantu ya yinsi yai vwandaka bakôngo . Bayinsi na pene-pene ya yau vwandaka Lwangu , Kakongo mpe Ngoyo na node, Ndongo mpe Matamba na sude.
Mukânda yai kele ndoí ya Mukânda losúsu, ótála mpe Bisongidila : Kôngo .
Mapi ya Kôngo ya Ntôtila
Bau ke bokilaka ntinu ya Kôngo ya Ntôtila mwéné Kôngo to Mani-Kôngo .
Lukwikilu ya kisina ya Kôngo vwanda lukwikilu ya bambuta ya bakôngo. Dibundu ya katolika kwizaka na bamputuluki, kasi bangânga-nzâmbi mîngi vwandaka kutuka Italia . Ntinu Mvemba Nzinga me songa dibundu ya katolika bonso dibundu ya yinsi .
Muntu ya mfunu mîngi ya lukwikilu vwandaka Kimpa Vita .
Bizûnga ya Kôngo vwandaka:
Kôngo
Mbamba
Mbata
Mpangu
Mpemba
Nsundi
Soyo
Ntinu Nimi ya Lukeni 1380 -1420 , ntinu ya ntete
Nanga (1420 -1435)
Nlaza (1435-1450)
Nkuwu ya Ntinu (Nkuwu ya Lukeni) (1450-1465)
??? (1465-1482 )
Nzinga Nkuwu (João I) 1482 -1505 , ntinu ya sambanu
Mvemba Nzinga (Afonso I) (1506 -1543 )
Nkanga ya Mvemba (Pedro I) (1543-1545 )
Francis I (1545-1545)
Nkumbi ya Mpudi (Diogo I) (1545-1561 )
Afonso II (1561-1561)
Bernard I (1561-1566 )
Henri I (1566-1567 )
Nimi ya Lukeni ya Mvemba (Alvaro I) (1568-1587 )
Nimi ya Nkanga (Alvaro II) (1587-1614 )
Nimi ya Nkanga (Bernard II) (1614-1615 )
Nimi ya Mpanzu (Alvaro III) (1615-1622 )
Nkanga ya Mvika (Pedro II) (1622-1624 )
Mvemba ya Nkanga (Garcia I) (1624-1626 )
Nimi ya Nkanga (Ambrosio) (1626-1631 )
Nzinga ya Nkuwu (Alvaro IV) (1631-1636 )
Mpanzu ya Nimi (Alvaro V) (1636-1636)
Nimi ya Lukeni ya Nzenze ya Ntumba (Alvaro VI) (1636-1641)
Nkanga ya Lukeni ya Nzenze ya Ntumba (Garcia II) (1642-1661 )
Mvita ya Nkanga (Antonio I) (1661 -1665 ), ntinu ya dipanda ya nsuka
Bantinu ya Mbânza Kôngo
Afonso II Afonso (1665)
Tusi Mumaza Alvaro VII (1665-666)
Mvemba ya Mpanzu (Alvaro VIII) (1666-1669)
Nsimba Ntamba (Pedro III) (1669)
Mpanzu ya Ntivila (Alvaro IX) (1669-1670)
Nzinga ya Nkanga (Rafael I) (1670-1673)
Mvemba ya Nimi (Afonso III) (1673-1674)
Miala ya Nzimbwila (Daniel I) (1674-1678)
Bantinu ya Nkondo
Afonso II (1665-669)
Mvemba ya Nimi (Afonso III) (1669-1673)
Bantinu ya Lemba (Mbula)
Nsimba ya Ntamba (Pedro III) (1669-1680)
Nzuzi ya Ntamba (João III) (1680-1716)
Bantinu ya Kibangu
Nkanga ya Mvemba (Garcia III) (1669-1685)
Mvizi ya Nkanga (André I) (1685)
Nzinga ya Nlenke (Manuel Afonso) (1685-88)
Nimi ya Mvemba (Alvaro X) (1688-December 1695)
Nusamu ya Mvemba (Pedro IV) (1695-1709)
Bantinu ya Mbânza-Kôngo
Nusamu ya Mvemba (Pedro IV) (1709-1718)
Mpanzu ya Nimi (Manuel II) (1718-1743)
Nkanga ya Mvandu (Garcia IV) (27.7.1743-31.3.1752)
Misaki ya Nimi (Nicolau I) (27.8.1752-1758)
Nkanga ya Nkanga (Afonso IV)
Mvita ya Mpanzu (Antonio II)
Nkanga ya Nkanga (Sebastião I)
Ntivila ya Nkanga (Pedro V) (1763-1764)
Nkanga ya Nkanga (Alvaro XI ) (1764-1778)
Mpasi ya Nkanga (José I) (1778-1785)
Afonso V (1785-1788)
Alvaro XII (1788-?)
Mpanzu a Mbandu (Alexio I) (?-1793)
Joaquim I (1793-94)
Masaki ya Mpanzu (Henrique I (10.1.1794-1803)
Nkanga ya Mvemba (Garcia V) (1803-1830)
Mvizi ya Lukeni (André II) (1830-1842)
Mpanzu ya Nsindi ya Nimi ya Lukeni (Henrique II) (1842-1857)
Ndongo (Alvaro XIII) (1857-7.8.1859)
Elelo (Pedro V) (7.8.1859-1891)
Alvaro XIV Agua Rosada (1891-1896)
Tekenge (Henrique III) (1896-1901)
Mbemba (Pedro VI) (1901-10)
Manuel Nkomba (1910-11)
Kiditu (Manuel III) (1911-1914)