From Wikipedia, the free encyclopedia
Антропогендік жүйе (кезең), антропоген — қ. Төрттік жүйе, төрттік кезең.
Антропоген, антропогендік жүйе - геологияда ұзақтығы 700 мың млн жылға жуық кайнозойдың қазіргі ең соңғы (төрттік) жүйесі (кезеңі). Плейстоцен және голоцен деп бөлінеді. Плейстоценде жоғары ендіктерде климаттың бірнеше рет суынуы мен жылынуының ауысымдары материктік мұз басу мен мұз- дықсыз атыраптарда ылғалды климаттың тұрақтануымен жалғасты. Бұл кездегі ең маңызды окиға — Жер бетінде адам пайда болды.
адамның қарекетінің салдарынан жер бедерінің үйінділерден және шайындылардан тұратын (корғандар, үйінділер, бөгеттер, қазындылар және тағы да басқалары) аккумуляциялық пішіндерінің түзілуі.
адамның шаруашылық карекетінің әсерінен пайда болған немесе едәуір өзгерген бедер пішіндерінің жиынтығы. Бедердің антропогендік өзгеруі жерді мелиорациялау (террасалау, беткейлерді белестеу, суару және коріздеу торларын жасау) кезінде, құрылыстар (үйінділер, дамбалар, ойық- тар, каналдар) салған кезде, бұзылған ландшафтыларды қалпына келтіргенде қалыптасады.
табиғи ортаның кейбір құрамдастарына (жер бедеріне, топыраққа, өсімдікке, жануарлар дүниесіне және тағы да басқалары) немесе тұтастай ландшафтыға тікелей және жанама антропогеңдік-техникалық әсерлердің дәрежесі.
адамның өндірістік және өндірістік емес қарекеттерінің ер түрлі "іздері" мен нысандары - ер текті құрылыстар мен плантациялар.
адамның мақсатты қарекеті салдарынан, сондай-ақ табиғи ландшафтыны әдейілемей өзгертуі барысыңда пайда болған географиялық ландшафт.
адамның қарекетінің нәтижесінде түзілген топырақтар. Мысалы, ауыл шаруашылығы жерлерінің, көшетханалар мен жылыжайлардың өте құнарлы топырақтары.
табиғаттың кейбір құрамдастары мен табиғи кешендеріне адамның әр түрлі қарекетінің әсерінен туындайтын факторлар.
Aдам өзгерткен немесе адам қолдан жасаған мәдени экожүйелер.
Қазақ ұлттық энциклопедиясы
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ.
Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.