Көміртегі
From Wikipedia, the free encyclopedia
Көміртегі (лат. carboneum; С) — С әрпімен белгіленген және 6 атомдық нөмірі бар химиялық элемент.
| |||||
Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||
---|---|---|---|---|---|
мөлдір (алмаз) немесе күңгірт қара (графит) Графит (сол жақта) және алмаз( оң жақта), көміртектің екі аллотропы
| |||||
Атом қасиеті | |||||
Атауы, символ, нөмірі |
Көміртегі, 6 | ||||
Топ типі |
Басқа бейметалдар | ||||
Топ, период, блок |
14, 2, p | ||||
Атомдық масса (молярлық масса) | |||||
Электрондық конфигурация |
[He] 2s2 2p2 | ||||
Қабықшалар бойынша электрондар |
2, 4 | ||||
Атом радиусы |
70 пм | ||||
Химиялық қасиеттері | |||||
Ковалентті радиус |
77,0 пм | ||||
Ван-дер-Ваальс радиусы |
170 пм пм | ||||
Ион радиусы |
16 (+4e) 260 (-4e) пм | ||||
Электртерістілігі |
2,55 (Полинг шкаласы) | ||||
Тотығу дәрежелері | |||||
Иондалу энергиясы |
1-ші: 1085,7 (11,25) кДж/моль (эВ)
| ||||
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||
Тығыздық (қ.ж.) |
2,25 (графит) г/см³ | ||||
Сыни межелі | |||||
Молярлық жылусыйымдылық |
8,54 (графит) Дж/(K·моль) | ||||
Молярлық көлем | |||||
Жай заттың кристаллдық торы | |||||
Тор құрылымы |
алтыбұрышты (графит/графен), кубтық (алмаз) | ||||
Тор параметрлері |
a=2,46; c=6,71 (графит); а=3,567 (алмаз) Å | ||||
c/a қатынас |
2,73 (графит) | ||||
Дебай температурасы |
1860 (алмаз) K | ||||
Басқа да қасиеттері | |||||
Жылуөткізгіштік |
(300 K) 1,59 Вт/(м·К) |
Көміртек адамзатқа көмір, күйе түрінде ерте заманнан белгілі. 1780 жылы А.Лавуазье көміртектің табиғатын зерттеді. Оған латынша «карбонеум» көмір деген атау 1827 жылы берілді.
Бұл жер қыртысының 0,84%-ын және атмосфераның 0,031%-ын құрайды.Көміртегінің жалғыз элемент күйі де,басқа затпен қосылған күйі де пайдалы болып табылады. Гауһар, графит және көмір көміртегінің элементті түрлеріне жатады. Көміртегі литосферада минерал карбонаттары ретінде де кездеседі.[5]