Веб сервер

Веб сервер (ағылш. Web server) — веб контентке (мәліметтер қоры, құжаттар т.б) интернет арқылы қол жеткізуге мүмкіндік беретін компьютер немесе бағдарламалық жасақтама.^[1] Веб серверлер веб сайттардың хостингінде, мәліметтерді сақтау және т.б. мақсаттарда кеңінен қолданылады.

Dell PowerEdge веб серверінің ішкі көрінісі

Әлемнің бірінші веб сервері

Веб-сервер — бұл интернеттегі веб-ресурстарды сақтау және оларды клиенттерге беру қызметін атқаратын серверлік бағдарламалық жасақтама немесе аппараттық құрылғы. Клиент, көбінесе веб-браузер, веб-серверге URL-мекенжайлар арқылы сұрау жіберіп, қажетті ресурстарды алады. Бұл ресурстар HTML-беттері, кескіндер, файлдар, медиа ағындары немесе басқа да мәліметтер болуы мүмкін. Веб-сервер сұралған деректерді клиентке HTTP немесе HTTPS протоколдары арқылы жібереді.

Қосымша мүмкіндіктер

Веб-серверлерде келесі қосымша мүмкіндіктер болуы мүмкін:

• Веб-беттердің жұмысын автоматтандыру;
• Қолданушылардың ресурстарға сұрау тарихын тіркеу (журнал жүргізу);
• Қолданушыларды аутентификациялау және авторизациялау;
• Динамикалық беттерді қолдау;
• Қауіпсіз қосылыстар үшін HTTPS-ті қолдау.

Көбінесе веб-сервермен бірге пошталық сервер де орнатылады.

Бағдарламалық жасақтама

2022 жылғы мәліметтер бойынша ең көп қолданылатын веб-сервер — Apache, ол нарықтың 22%-дан астамын иеленіп, көбінесе UNIX-ұқсас операциялық жүйелерде қолданылады.^[2]

Кейбір басқа танымал веб-серверлер:

• Nginx — кері прокси және статикалық файлдарды тарату үшін жиі қолданылатын веб-сервер;
• Lighttpd — жылдамдық, қауіпсіздік және стандарттарға сәйкестік мақсатында жасалған жеңіл веб-сервер. Күрделі конфигурациясы бар, көбінесе маршрутизатор сияқты ендірілген жүйелерде қолданылады;
• LiteSpeed Web Server;
• IIS (Internet Information Services) — Microsoft компаниясының Windows үшін жасаған веб-сервері;
• HTTP File Server — графикалық интерфейсі бар еркін файлдық веб-сервер.

Клиенттер

Веб-серверге қосылу үшін әртүрлі құрылғылар мен бағдарламалар қолданылады:

• ДК немесе мобильді құрылғыдағы веб-браузерлер;
• Автоматтандырылған бағдарламалар (мысалы, антивирустар дерекқор жаңартуларын сұрай алады);
• Мобильді телефондар (WAP протоколы арқылы веб-ресурстарға қол жеткізу);
• Басқа цифрлық құрылғылар немесе тұрмыстық техника.

Веб-сервер мен қосымшалар серверінің айырмашылығы

Веб-сервер мен қосымшалар сервері арасындағы басты айырмашылық:

• ·Веб-сервер статикалық беттерді (HTML, CSS) қызмет етеді;
• Қосымшалар сервері сервер жақтағы кодты орындау арқылы динамикалық мазмұнды генерациялайды (мысалы, JSP, EJB және т.б.).

Сыртқы сілтемелер

• RFC 2616, the Request for Comments document that defines the HTTP 1.1 protocol.
• C64WEB.COM Мұрағатталған 28 шілденің 2018 жылы. — Commodore 64 running as a web server using Contiki