Зриньски

«Зриньски» (босн. Hrvatski športski klub Zrinjski Mostar) ― Босния және Герцеговинаның Мостар қаласындағы футбол клубы. Клуб 1905 жылы құрылған. Өз алаңындағы ойындарын "Под белым БРЕГОМ" стадионында өткізеді.

Зриньски
Құрылған жылы	1905
Стадионы	Bijelim Brijegom, Мостар
Сыйымдылығы	25000
Бас жаттықтырушы	Хари Вукас
Сайты	hskzrinjski.ba
Жарыс	Премьер Лига
2024/25	1.
Формасы
Негізгі форма Қонақтық форма
Бұл үлгіні: көру • талқылау • өңдеу

Тарихы

Алғашқы жылдар

Зриньски клубы Мостарда, 1929 жыл

1896 жылы Мостар қаласындағы бірнеше беделді герцеговиналықтар «Hrvatski sokol» (қазақша: Хорват сұңқары) деп аталатын жастар спорт қоғамын құру туралы идея көтерді. Алайда ол уақытта мұндай ұйым құруға рұқсат берілмеген еді. 1905 жылы профессор Куштреб басқарған хорват жастары бұл мақсатқа жетті. Олар мәдени ұйым «Hrvoje»-ның көмегімен «Đački športski klub» (Оқушылар спорт клубы) деген ұйым құрды. 1912 жылы бұл клуб «Gimnazijski nogometni klub Zrinjski» (Гимназияның футбол клубы Зриньски) болып өзгертілді. Клуб тарихи хорват ақсүйек әулеті Зриньскилердің құрметіне аталды.

Алғашқы ойындарының бірі Сараеводан келген «Осман» спорт командасымен өткізілді. Екі матчтың нәтижесі — 0:3 және 2:1. Сол кезеңде клуб белсендісі әрі ойыншысы болған Иво Чорич алғашқы есептерді жазып отырды. Ол мынадай ойыншыларды атап өткен: Рудольф Брозович, Бруно мен Эдо Новак, Марко Сутон, Желко мен Анте Мерджо, Абид Пехливанович, Славко Юкич, Иван Бошняк және Карло Шмит.

1914 жылы Бірінші дүниежүзілік соғыс басталғанда клубқа тыйым салынды. Бұл тыйым 1917 жылға дейін жалғасты. Сол жылы Зриньски Мостардағы тағы бір хорват спорт клубы — «Hrvatski radnički omladinski športski klub» (HROŠK) клубымен бірігіп, «Hercegovac» деп аталатын жаңа клуб құрды. HROŠK құрамында ойнаған кейбір ойыншылар: Юре Зеленика, Никола Палажич, Мирослав Прпич, Мирко Влахо, Анте Павкович және Кажимир Зубац.

1922 жылы бастапқы Зриньски атауы қайтарылып, команда байыпты бәсекелестікке қатыса бастады. Олар Мостардағы басқа командалармен (мысалы: Югослав спорт клубы (JŠK), Вележ және Вардар), сондай-ақ Герцеговина, Босния және Далмация өңірлерінің клубтарымен ойнады. 1923 жылы Зриньски JŠK клубын 1:0 есебімен жеңіп, Мостар чемпионатын ұтты. Сол ойында мынадай ойыншылар алаңға шықты: Вьекослав Вранчич, Казимир Влахо, Живо Бебек, Руди Яньюшич, Хусеин Х. Омерович, Миливой Смольян, Перо Голич, Мийо Миличевич, Мухамед Омерагич, Аугуст Кучинович және Франьо Штимац.

1930 жылдары Зриньски Загребте, Сараевода, Баня-Лукада және тіпті Черногорияда матчтар өткізді. 1936 жылы Югослав билігі Зриньскиге Дубровниктегі турнирге қатысуға рұқсат бермеді, себебі олардың жейдесінде хорват түстері бейнеленген еді. 1938 жылы Зриньски Вележ, ШК Слога және ШК Макаби командаларын жеңіп, турнир чемпионы атанды. Сол уақытта клуб жергілікті шахтадан алынған жарық шамдарын пайдаланып түнгі үш ойын өткізді. 1905 жылдан 1945 жылға дейінгі аралықта клуб президенттері болған тұлғалар қатарында Мишко Микулич, Драго Туркель, Якша Милькович және Блаж Слишкович бар.

Екінші дүниежүзілік соғыс және тыйым салу

Зриньски мен Граджянски клубтардың ойыншылары ойын алдында, 1940-шы жылдар

1941 жылы нацистер Югославияны басып алғаннан кейін, фашистік қуыршақ мемлекет — Хорватия Тәуелсіз мемлекеті жарияланды. Осы кезеңде футбол лигасы құрылып, Зриньски клубы оған ФИФА-ға қабылданған соң қосылды^[1]. Бұл лигада Зриньски Загребтің Граджянски клубымен тарихи ойындар өткізді.

1943 жылы Зриньски Джединство клубымен кездесіп, 2–1 есебімен жеңіске жетті – бұл матч клуб тыйым салынғанға дейінгі соңғы ойындардың бірі болды. Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталғанға дейін Тәуелсіз Хорватия мемлекеті югославтық партизандар қозғалысының қолынан жеңіліс тапты. 1945 жылы Зриньски ұлтшылдық үгіт-насихат құралы деп танылып, тыйым салынған клубтардың қатарында болды^[1].

Соғыстан кейін

Босния және Герцеговина 1992 жылы тәуелсіз мемлекетке айналғаннан кейін, Зриньски клубы Меджугорьеде қайта құрылды. Соғыс жүріп жатқандықтан, алғашқы екі жыл бойы Зриньски тек жолдастық матчтар ғана өткізді — негізінен Герцеговина мен Хорватияда, сондай-ақ Канада мен Германияда. 1994 жылы Зриньски басқа да Босния және Герцеговинадағы хорват клубтарымен бірге Герцег-Босния футбол федерациясын құруға атсалысты. Клуб осы федерацияның лигасында жеті маусым ойнап, үздік командалардың біріне айналды. Сол кезеңдегі танымал ойыншылардың қатарында Блаж Слишкович пен Славен Муса болды — екеуі де бұрын Вележ Мостар құрамында өнер көрсеткен.

1998 жылы Зриньски Босния және Герцеговинаның босняк басқаратын аймақтарындағы командалармен алғашқы плей-оффқа қатысты. 2000 жылы Премьер-лигаға алғаш рет елдің босняк және хорват басқаратын аймақтарындағы клубтар бірігіп кірді, және Зриньски сол маусымда бұл лигада ойнаған командалардың бірі болды әрі қазіргі күнге дейін ойнап келеді. Серб басқаратын аймақтардың клубтары лигаға 2002 жылы қосылды.

2000 жылдың жазында Зриньски алғаш рет УЕФА жарысына қатысты. Олар Интертото кубогында Швецияның Вестра Фрелунда командасымен ойнады. Бірінші ойында Швецияда Зриньски 1–0 есебімен жеңіліп қалды, ал Мостарда 90 минуттан кейін 1–0 есебімен алда тұрды. Қосымша уақыттың басында Зриньски тағы бір гол соғып, келесі кезеңге шығуға мүмкіндік алды. Дегенмен, матч 3–2 есебімен Зриньскидің жеңісімен аяқталғанымен, сырт алаңда соғылған голдар ережесіне байланысты келесі кезеңге Вестра Фрелунда өтті.

Қазіргі заман

2003–04 маусымының алдында Зриньски клубына жаңа басшылық келіп, мықты демеушілер тартылды. Негізгі мақсат – клубтың 100 жылдығына орай (2005 ж.) оны елдегі үздік командалардың біріне айналдыру еді. Осы кезеңде Динамо Загребтен арендаға төрт ойыншы – Лука Модрич, Марко Янетович, Ивица Джидич және Давор Ландека шақырылды. Маусым соңында Джидич пен Ландека клубта қалды.

2004 жылдың жазында клуб Зоран Райович, Душан Керкез, Велимир Видич және Сулейман Смайич секілді лиганың үздік ойыншыларын қатарға қосып, бапкер Франьо Джидичтің жетекшілігімен чемпион атанды. Райович маусымның үздік сұрмергені болды. Алайда, негізгі ойыншылардың көпшілігі бір жылдық келісімшартпен ойнағандықтан, олар маусым соңында кетті. Келесі маусымда клуб Чемпиондар лигасының алғашқы іріктеу кезеңінде Люксембургтің Ф91 Дюделанж клубынан күтпеген жеңіліске ұшырады.

2005–06 маусымында команда үшінші орын алып, Интертото кубогына қатысты. Олар Мальтаның Марсашлокк клубын жеңсе де, екінші кезеңде Израильдің Маккаби Петах-Тиква клубына ұтылды. 2006–07 маусымында Зриньски екінші орынды иеленіп, УЕФА Кубогына жолдама алды. Қыста үздік шабуылшылардың бірі Ламин Диарра Португалияға ауысты, бірақ клуб бұрынғы жұлдыз Зоран Райович пен тәжірибелі Марио Иванковичті қайтарды.

2007–08 маусымында олар Еуропа лигасының алғашқы кезеңінде Партизаннан жеңілгенімен, қарсылас команда тәртіпсіздік үшін жарыстан шеттетілді. Зриньски келесі кезеңге өтті, бірақ Македонияның Работнички клубынан ұтылды. Дегенмен, ел Кубогындағы жеңіс командаға еурокубокқа қайта оралуға мүмкіндік берді.

2008–09 маусымында Зриньски Лихтенштейннің Вадуц клубына қарсы 5–1 есебімен жеңіске жетті, бірақ келесі кезеңде португалиялық Брагадан жеңілді. Сол жылы Зриньски ішкі біріншілікте екінші рет чемпион атанып, Крешимир Кордич 13 голмен үздік сұрмерген атанды.

2009–10 маусымы сәтсіз өтіп, команда төртінші орынмен шектелді. 2010–11 маусымында Зриньски Еуропа лигасының үшінші іріктеу кезеңіне дейін жетіп, қазақстандық Тобыл және Тре-Пенне клубтарын жеңді, бірақ Оденсе клубына ұтылды. Келесі жылдары команда ортаңғы орындарда қалып қойды.

2013–14 маусымы ерекше есте қалды – үш команда арасындағы шиеленіскен жарыста Зриньски чемпион атанды. Бұл жеңіс командаға Чемпиондар лигасының іріктеуіне қатысуға мүмкіндік берді.

2015–2018 жылдары Зриньски толық үстемдік орнатып, қатарынан үш рет ел чемпионы атанды. Осы жылдары Еуропа лигасында үшінші іріктеу кезеңдеріне дейін бірнеше рет жетті. Жеңілістер Болгарияның Лудогорец, Швецияның Мальме және Кипрдің АПОЭЛ клубтарынан келді.

2021–22 маусымында Зриньски жетінші рет Босния чемпионы атанып^[2], 2022–23 маусымында бұл жетістігін қайталады. Сонымен қатар, алғаш рет Босния Кубогын жеңіп, «дубльге» қол жеткізді.

2023 жылы Зриньски тарихта тұңғыш рет Босния және Герцеговинадан шыққан клуб ретінде Еуропа жарыстарының топтық кезеңіне өтті. Олар Брейдаблик клубын жеңіп, УЕФА Конференция Лигасының топтық кезеңіне жолдама алды^[3]. АЗ Алкмаарға қарсы алғашқы ойында 0:3 есебімен жеңіліп тұрып, 4:3 есебімен сенсациялық жеңіске жетті. Бұл Босния клубы үшін еурокубок топтық кезеңіндегі алғашқы жеңіс болды.

Зриньски – Балқан түбегіндегі тұрақты дамып келе жатқан клубтардың бірі. Клуб құрамында Лука Модрич, Зоран Райович сияқты танымал ойыншылар ойнады және оның жетістіктері бүгінгі күні де жалғасып келеді.

Стадион

Стадион под Биелим Бриегом, 2009 жыл

Зриньски өз ойындарын «Стадион под Биелим Бриегом» аренасында өткізеді. Бұл стадион 1971 жылы салынған және 1991 жылға дейін қалалық қарсылас команда — Вележ клубының үй стадионы болған. Қазіргі уақытта стадионның сыйымдылығы 9 000 орын (бұрын 25 000 адам тұрып көре алатын), ал 1970–1980 жылдары кейбір матчтарға 35 000-нан астам көрермен жиналатын. Ол Босния және Герцеговинадағы ең үлкен стадиондардың бірі болған, әсіресе пластик орындықтар орнатылғанға дейін Сараеводағы Асым Ферхатович Хасе стадионынан кейінгі екінші орында тұрған.

Жетістіктері

Ұлттық

• Премьер лига
  • Чемпион (9): 2004/05, 2008/09, 2013/14, 2015/16, 2016/17, 2017/18, 2021/22, 2022/23, 2024/25
  • Вице-чемпион (3): 2006/07, 2018/19, 2023/24
  • 3-орын (3): 1998/99, 2005/06, 2014/15

• 1 лига
  • 2-орын (2): 1993/94, 1997/98

• Кубок
  • Жеңімпаз (3): 2007/08, 2022/23, 2023/24

Атақты ойыншылары

• Лука Модрич