Ортоклаз

Ортоклаз (грек. orthos – түзу, кlasіs – бөліну) – силикаттар класының дала шпаттары тобындағы минерал. Хим. формуласы: [[K[AlSі3O8]]]. Басты қоспалары K2O (16,9%), Al2O3 (18,4%), SіO2 (64,7%), қосымша Na2O, CaO, аз мөлшерде ВаО, FeO, Fe2O3, т.б. кездеседі. Моноклиндік сингония да кристалданады. Жеке кристалдары призма тәрізді, телқосақтары жиі кездеседі, ал кристалдық агрегаттары түйірлі, тұтас масса түрінде болады. Түсі ақшыл-қызғылт, қоңырқай сары, кейде қызыл, шыныдай жылтыр, тығызд. 2,5 – 2,6 г/см3, қатт. 6 – 6,5. Гранит, гранит-порфир, кварцты-порфир, сиенит, гнейс, кристалды тақтатастарда негізгі жыныс құраушы басты минерал. О. қышқыл және сілтілі магмалық тау жыныстар, пегматиттердің құрамында болады. О-бен бірге кварц, мусковит, биотит, хлорит, агат,олигоклаз, турмалин, т.б. минералдар кездеседі. О. шыны және керамика өндірісінің шикізаты ретінде қолданылады. О-дың пегматитті кендері Оралда, Сарыарқада, Алтайда, Қиыр Шығыста кездеседі.

Orthoclase
Негізгі мәліметтер
Санаты	Минерал
Химиялық формуласы	KAlSi3O8
Қасиеттері
Түсі	Colorless, Greenish, Grayish yellow, White, Pink
Пішіні	Can be anhedral or euhedral. Grains are commonly elongate with a tabular appearance.
Сингониясы	Monoclinic (2/m) space group C2/m
Егізденуі	Typically displays carlsbad twinning. Baveno and manebach twins have also been reported in orthoclase.
Бөлектік	Has perfect cleavage on {001} and good cleavage on {010}. Cleavages intersect at 90°. It can be difficult to see cleavage in thin section due to orthoclase's low relief.
Қаттылығы Моос шкаласымен	6 (defining mineral)
Сызық түсі	white
Мөлдірлік	Transparent to translucent
Үлес салмақ	2.55–2.63
Оптикалық сипаты	Biaxial (-), 2V = 65–75
Сыну көрсеткіші	nα = 1.518–1.520 nβ = 1.522–1.524 nγ = 1.522–1.525
Қоссынушылық	0.0050–0.0060
Дисперсия	relatively strong
Extinction	parallel to cleavage
Diagnostic features	Distinguishable from microcline by a lack in gridiron twinning. Distinguishable from sanidine by a larger 2Vx.
Басқа сипаттамалары	Low negative relief
Дереккөздер	[1][2][3]

Ортоклаз