Топаз

Топаз (гр. topazos – Қызыл теңіздегі аралдың атауы) – силикаттар класына жататын минерал. Хим. формуласы: Al2[SіO4](F,OH)2; құрамы (%-бен): Al2O3 – 62 – 48,2, SіO2 – 39 – 28,2, F – 13 – 20,4, H2O – 2,45; қоспалары: Fe2+, Fe3+, Cr, Mg, Tі, V, Ge. Ромбылық сингонияда кристалданып, кристалдары призма пішінді, агрегаттары әдемі друзалы, түйірлі тығыз масса түрінде болып келеді. Кристалдық құрылымының негізінде фтор, оттек атомдарынан тұратын төрт қабатты тығыз түйіннің октаэдрлік қуысында Аl атомдары, тетраэдрлікте Sі орналасқан болып келеді. Кристалдары қысқа бағаналы, призма пішінді қырлары өте көп, ең үлкені 120 кг. Түссіз, ашық көк, күлгін, сары, қызғылт сары, алқызыл, көбінесе мөлдір; жіктілігі жетілген, шыныдай жылтыр, қатт. 8, тығызд. 3,5 г/м3.

Topaz
Негізгі мәліметтер
Санаты	Минерал
Химиялық формуласы	Al2SiO4(F,OH)2
Қасиеттері
Түсі	Clear (if no impurities), blue, brown, orange, gray, yellow, green, pink and reddish pink.
Сингониясы	orthorhombic
Бөлектік	[001] Perfect
Омырылым	conchoidal
Қаттылығы Моос шкаласымен	8 (defining mineral)
Сызық түсі	white
Мөлдірлік	Transparent
Үлес салмақ	3.49–3.57
Оптикалық сипаты	Biaxial (+)
Сыну көрсеткіші	nα = 1.606–1.629 nβ = 1.609–1.631 nγ = 1.616–1.638
Қоссынушылық	δ = 0.010
Плеохроизм	Weak in thick sections
Басқа сипаттамалары	Fluorescent, short UV=golden yellow, long UV=cream
Дереккөздер	[1][2][3][4]

Топаз

Топаз пневматолит және пегматит желілерінде кварц, дала шпаты, слюда, касситерит, турмалин, берилл, шеелит, т.б. грейзен құрамына кіретін минералдармен бірге кездеседі.^[5] Топаздың түссіз мөлдір және бояуы әдемі кристалдары 2 – 3-класты асыл тастар ретінде зергерлік бұйымдар жасауда қолданылады. Қрі кен орындары Украинада (Волынь), Оралда, Байкал сыртында, Бразилияда, Жапонияда, Мадагаскарда, т.б. аймақтарда орналасқан.^[6]