Қаракесек (Арғын)

Қаракесек (Болатқожа) – қазақ халқының құрамындағы ру. Шежіре бойынша, Орта жүздегі арғын тайпасының "Бес мейрам" аталатын рулар бірлестігіне кіреді. Қаракесектен: Қамбар, Майқы, Бошан, Таңас тарайды. Ш. Құдайбердіұлы Майқы мен Бошанды тоқалдың бел балалары, қалғандарын асыранды ұлдар деп есептейд. Мұндай пікірлерді Мәшһүр Жүсіп Көпеев, Ә. Бөкейхан, М. Тынышбаев та айтқан. Халық арасында кей шежірелерде болатқожаны даралап "төрт қаракесек" (болатқожа, қамбар, жалықпас, шұбыртпалы), басқаларында "үш қаракесек"(шұбыртпалы кірмейді) деседі. Қаракесектің рулық ұраны мен таңбасы бүкіл арғын тайпасымен бірдей болғанымен, арғын ішінде болатқожаның шешесі Қарқабат атын ұран еткен.^[1]

Қаракесек, Болат
Көз
Ұраны	Ақжол
Лақап атауы
Шығу тегі	Арғын
Жүзі	Орта жүз
Тайпасы	Арғын
Бөлімдері	Қоныспай,Қояншытағай, Керней, Кәрсөн, Сарым, Әлтеке, тб
Тараулары	Қамбар, Майқы, Бошан, Таңас
Ақсақалы	Болатқожа
Қыстаулары	Қарағанды облысының шығысын, Шығыс Қазақстан облысының батысын, Павлодар облысының оңтүстігін мекендейді.
Жайлаулары	Қарағанды облысының шығысын, Шығыс Қазақстан облысының батысын, Павлодар облысының оңтүстігін мекендейді.
Веб-торабы

Территория

Қарағанды облысының шығысын, Шығыс Қазақстан облысының батысын, Павлодар облысының оңтүстігін мекендейді.

Болатқожа руы

Болатқожа руы Бошан (Таз, Байбөрі, Машай,Жанту, Манат), Әлтеке (Алмұрат, Дос, Қойкел, Сапақ, Есболат, Өтеген), Сарым (Тоқсан, Өтеміс), Қара (Қожас, Жарас, Бәркөз, Өтеп, Тақабай, Мұрат, Дүзен, Тоқан) және Шор (Дүйсенбай, Шекшек, Тілеубай, Әйтімбет, Қожам, Әлтөбет) сияқты аталарға бөлінеді.^[2]

Шежіресі

Қаракесек шежіресі

Карта зимних и летних кочевок в области сибирских киргизов (казахов) в 1868 году

Арғы атасы Арғын-ата, одан Қодан-тайшы, одан Ақжол би аталған - Дайырқожа. Дайырқожадан:

• Бәйбішесінен Қарақожа
  • Қарақожа бәйбішесінен Мейрам-сопы (Бес Мейрам)
    • Мейрамсопы бәйбішесінен: Қуандық, Сүйіндік (Орта жүз), Бегендік, Шегендік
    • Мейрамсопы тоқалынан: Болат (Қаракесек)

«Родоводта» бұл тұлғаға қатысты шежіре бар: Қаракесек (Арғын)

Ақша Бошан Байбөрі Көшім Машай Керней Карсон Қояншытаңай Жанту Таз Бұлбұл Алдияр Күшік Шаншар Үсен Тәңірберді Қасымжорға Құдайберді Ағым, Ұзын, Жанан Наманай

Түйте Майқы Сарым Әлтеке Сапақ Таңас (Қара, Шор және т.б.) Сары ТЫМЫРЫСҚА(Ы)(ТЫМЫРСЫҚ) БӨТЕЙ ШОР БӘТЫ ШОР Шекшек Дүйсенбай АҚСАҚШОР ЖАРЫЛҒАП Әйтімбет ЖАНСҮЙЕР ТАҢІРБЕРЛІ (ТАҢІРБЕРГЕН) Әлтөбет Қырғызбай Нәуетей Майлық

Басқалары Қамбар Жалықбас Қырғыз Шұбыртпалы «Родоводта» бұл тұлғаға қатысты шежіре бар: Қаракесек (Арғын)

Y-ДНК анализі

74%-ы Y-ДНК гаплогруппасы G1^[3]

Пікірлер

1763 жылдың 11 наурызында жазылған Қазыбек би туралы Фрауендорофтың Ресей Сыртқы істер алқасына мәлімхатында: «Өйткені Арғынның ішіндегі ең күштісі – Қаракесек ұлысы. Оның барлық билігі Қазыбек бидің қолында. Қазыбек би бүкіл Орта жүзде ең басты би болып табылады." деген екен.^[4]

Тұлғалар

Тізімдер:

Сарымдар Кернейлер Кәрсөндер

Әлтекелер Қояншы тағайлар Қарашорлар Шұбыртпалылар

Адамдар:

Ақжан Жақсыбекұлы әл-Машани Ажар (Соқыр Ажар) Жұртыбайқызы Расул Есетов Өндірбай Асаубайұлы (Бошан-Жүгіней) Шаншар: Қазыбек би Шаншар Бұлбұлұлы Алшынбай Тіленшіұлы Жүсіп Алшынбайұлы Әлі Асқарұлы Жүсіпов Бекболат Қазыбекұлы Мәди Бәпиұлы Тәттімбет Қазанғапұлы (Нұрбике) Қайшыбаев Смағұл Қуан Лекеров (Нұрбике) Тұрысбек Түсіпбеков (Нұрбике) Берік Сайлауұлы Кәмалиев Шаншарұлы Бертіс Нұрымбек Жанділдин (Нұрбике) Нель Адғамұлы Болатбаев Шолпан Исабекқызы Жандарбекова Арман Қаниев (Айбике) Малдыбаев Мұстақым (Айбике) Нығметолла Жұмкейұлы Төкешев (Нұрбике) Серікбек Жүсіпбекұлы Дәукеев (Нұрбике) Ғұмарбек Жүсіпбекұлы Дәукеев (Нұрбике) Кенжеғали Тұрсынбекұлы Мыржықбай (Нұрбике) Мыржықбаев Кенжеғали (Нұрбике) Әбілқасым Жақсылықұлы Жаңбырбаев (Нұрбике) Ысқақ Айтқұлұлы Нәби (Нұрбике) Қалдыбай Жұмағалиұлы Монтақаев (Нұрбике) Айтбай Демікпеұлы (Нұрбике) Ғаббас Айтбаев (Нұрбике) Нығмет Нұрмақұлы Нұрмақов шаншар?

Байбөрі: Мақаш Байғалиұлы Тәтімов Мұхаметқали Қойшыбайұлы Тәтімов Олжашы батыр Сапарғали Ысқақұлы Бегалин Мәжит Сапарғалиұлы Бегалин Қалыбек Қуанышбаев бұлбұл? Жүсіпбек Елебеков (Көшім) Шырақбек Қабылбаев Ораз Әбішев Рымғали Нұрғалиұлы Нұрғали Төлеужан Мұхамеджанұлы Ысмайылов Шалабай Қуанышев Күлиман Жүнісова Дүйсенбай: Асхат Төлеуұлы Шәкіров Мақсұт Шәкіров Шекшек: Мұрат Сатыбалдыұлы Жүнісов Нұралы би Бұлбұл: Тоқтар Оңғарбайұлы Әубәкіров Ниқанбай Иманғалиұлы Омарханов Тельман Зейноллаұлы Сейсембеков Ноян Ахмедиярұлы Бәйтенов Мартбек Мамраев (Құдайберлі) Сары Танас: Мағауия Әлімханұлы Ермеков Әлімхан Әбеуұлы Ермеков Төлеген Мүсілімұлы Ермеков Жақып Ақбаев Абдулғазиз Ыбырайұлы Жандеркин Дидар Амантай

Наманай: Кемпірбай Бөгенбайұлы Майлық: Әсет Найманбайұлы Жәнібеков Мұқатай Қожас: Қасым Аманжолов Әлтөбет: Әмен Махатұлы Әзиев Жансейіт Әбдрахманов Тымырсқа: Сона би Қамбар: Алшынбай Рақышев Әлжаппар Әбішев Жанақ Сағындықұлы Амангелді Қанаев Мәннан Тұрғанбаев Жалықпас: Таупық Рымжанов Ғұсман Сыйттықұлы Қосанов Бақытбек Рымбекұлы Байсейітов Сапарбек Ашимбеков Саиль Садырбекұлы Татубаев Қырғыз: Ерлан Жақанұлы Қошанов Серік Ақсұңқарұлы Шара Баймолдақызы Жиенқұлова (Құсшы) Серғазы Ахметұлы Жиенқұлов (Құсшы) Мейрам Ахмедиянұлы Смағұлов[5]