បដិវត្តន៍​ឧស្សាហកម្ម

 បដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម (អង់គ្លេស: Industrial Revolution) ដែលជួនកាលត្រូវបានបែងចែកទៅជាបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទីមួយនិងបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មទីពីរ គឺជារយៈពេលនៃការផ្លាស់ប្តូរជាសកលនៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់មនុស្សឆ្ពោះទៅរកដំណើរការផលិតកម្មកាន់តែទូលំទូលាយ មានប្រសិទ្ធភាព និងស្ថិរភាព ដែលកើតឡើងបន្តបន្ទាប់ក្រោយបដិវត្តន៍កសិកម្ម។ ចាប់ផ្តើមនៅចក្រភពអង់គ្លេស បដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មបានរីករាលដាលដល់ទ្វីបអឺរ៉ុបដីគោកនិងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអំឡុងពេលប្រហែលឆ្នាំ 1760 ដល់ឆ្នាំ 1820-1840។ ^[១] ការផ្លាស់ប្តូរនេះរាប់បញ្ចូលទាំងការផ្លាស់ប្តូរពីវិធីសាស្រ្តផលិតដោយដៃទៅម៉ាស៊ីន ដំណើរការផលិតកម្មគីមីនិងដែកថ្មី ការកើនឡើងនៃការប្រើប្រាស់ថាមពលទឹកនិងថាមពលចំហាយទឹក ការអភិវឌ្ឍឧបករណ៍ម៉ាស៊ីន និង​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​ប្រព័ន្ធ​រោងចក្រ​ដែលប្រើប្រាស់ម៉ាសុីន។ ទិន្នផលបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំង ហើយជាលទ្ធផលគឺជាការកើនឡើងនៃចំនួនប្រជាជនដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនិងការកើនឡើងនៃអត្រាកំណើនប្រជាជន។ ឧស្សាហកម្មវាយនភណ្ឌ គឺជាវិស័យដំបូងគេដែលបានប្រើវិធីសាស្រ្តផលិតកម្មទំនើប ^{[២] :40}ហើយវិស័យវាយនភណ្ឌបានក្លាយជាឧស្សាហកម្មដែលលេចធ្លោជាងគេបើគិតតាមរយៈចំនួនការងារ តម្លៃនៃទិន្នផល និងទុនវិនិយោគ។

បដិវត្តន៍​ឧស្សាហកម្ម

កាលបរិច្ឆេទ	c. 1760 – c. 1840
ទីតាំង	ទ្វីបអឺរ៉ុបប៉ែកខាងលិច ទ្វីបអាមេរិកខាងជើង

ការច្នៃប្រឌិតផ្នែកបច្ចេកវិទ្យានិងស្ថាបត្យកម្មជាច្រើនមានដើមកំណើតនៅអង់គ្លេស។ ^{[៣] [៤]} នៅពាក់កណ្តាលសតវត្សទី 18 ចក្រភពអង់គ្លេសគឺជាប្រទេសពាណិជ្ជកម្មឈានមុខគេរបស់ពិភពលោក ^[៥] ហើយបានគ្រប់គ្រងអាណាចក្រពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកមួយជាមួយនឹងអាណានិគមនានានៅអាមេរិកខាងជើងនិងតំបន់ការីប៊ីន។ ចក្រភពអង់គ្លេសមានអំណាចដឹកនាំនយោបាយនិងយោធាដ៏សំខាន់នៅលើឧបទ្វីបឥណ្ឌា ជាពិសេសជាមួយ Mughal Bengal តាមរយៈសកម្មភាពរបស់ក្រុមហ៊ុន East India Company។ ^{[៦] [៧] [៨] [៩]} ការអភិវឌ្ឍន៍ពាណិជ្ជកម្មនិងការកើនឡើងនៃអាជីវកម្ម​ គឺជាមូលហេតុចម្បងនៃបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម។ ^{[១០] :15}ការ​អភិវឌ្ឍ​នូវច្បាប់​ក៏​បាន​ជួយ​សម្រួល​ដល់​បដិវត្តន៍​ផង​ដែរ ដូច​ជា​ការ​សម្រេច​របស់​តុលាការក្នុង​ការជ្រើសយក​ការផ្តល់​សិទ្ធិលើ​ទ្រព្យ។ ស្មារតីសហគ្រិននិងបដិវត្តន៍នៃការប្រើប្រាស់បានជួយជំរុញឧស្សាហូបនីយកម្មនៅចក្រភពអង់គ្លេស ដែលបន្ទាប់ពីឆ្នាំ 1800 ត្រូវបានគេយកគំរូតាមនៅប្រទេសបែលហ្សិក សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសបារាំង។ ^[១១]