ប្រាសាទស្រី

ប្រាសាទស្រី៖ ជាប្រាសាទវ័យចំណាស់មួយ កសាងឡើងនៅចុងសតវត្សរ៍ទី៦ ដើមសតវត្សរ៍ទី៧ មានទីតាំងស្ថិតនៅបរិវេណវត្តកំពែងក្បែរព្រះវិហារក្នុងភូមិហាន់ទា ឃុំកំពែង ស្រុកគិរីវង់ ខេត្តតាកែវ។ ប្រាសាទស្រីមានទំហំប្រមាណ ៤ ម៉ែត្របួនជ្រុង កម្ពស់ប្រហែល ១០ ម៉ែត្រ សង់បែរមុខទៅទិសខាងកើតមានទ្វារពិតមួយ, ប្រអប់ទ្វារសាងអំពីថ្មភក់ខ្ពស់ផុតពីដីជិតមួយម៉ែត្រមានកាំជណ្តើរថ្មីឡើងទៅខាងក្នុងប្រាសាទ ដើម្បីអុជធូបថ្វាយបង្គំព្រះ។ សសរពេជ្រពីរអមសងខាងទ្វារប៉ុន្តែនៅសល់មួយផ្នែកខាងស្តាំដៃ ដែលបាក់បែកស្ទើរពាក់កណ្តាល។ ចំណែកក្បាច់ ផ្តែរនៅសល់ប្រមាណ ៤០ ភាគរយ។ ខាងក្នុងមានតម្កល់ព្រះពុទ្ធរូបមួយព្រះអង្គយ៉ាងធំ, ដំបូលប្រាសាទមិនធ្លុះធ្លាយទេ។ ផ្នែកខាងលើមានស្នាមជួសជុលថ្មីសម័យក្រោយ។ ប្រាសាទអណ្តែត នៅផ្នែកខាងលើ បែរមុខទៅរកទិសទាំង ៤ ប៉ុន្តែទិសខាងកើតត្រូវរលុបបាត់អស់នៅសល់តែទិសខាងលិច, ជើងនិងត្បូង។ លក្ខណៈពិសេសប្រាសាទស្រី គឺនៅចំឆ្អឹងជំនីរមាន “សោមសូត្រា” ដែលគេហៅថា ទរបង្ហូរទឹកមន្តបែរមុខទៅទិសខាងជើង។

សរុបមក ប្រាសាទស្រីគ្រប់ល័ក្ខណ (ភ្នំបាសិត) គឺជាស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទឥដ្ឋនៅសម័យមុនអង្គរមួយ ដែលគេសាងសង់ឡើងគ្របពីលើផ្ទាំងថ្មនិងរូងភ្នំធម្មជាតិដែលមានស្រាប់ ហើយទំនងគេចាត់ទុកផ្ទាំងថ្មជាសិវលិង្គ (ទេពប្រុស) និងរូងភ្នំជាទម្រយោនីតែម្តង (ទេពស្រី)។ ផ្អែកទៅតាមប្រភពពីសិលាចារឹកដែលគេបានរកឃើញនៅទីនោះ និងផ្នែកលម្អស្ថាបត្យកម្មរបស់ប្រាសាទ គេអាចកំណត់អាយុកាលប្រាសាទស្រីគ្រប់ល័ក្ខណ (ភ្នំបាសិត) ជាប្រាសាទសាងនៅចុងរចនាបថព្រៃក្មេង ដើមរចនាបថកំពង់ព្រះ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី១ (គ.ស.៦៥៧ ដល់ ៦៨១) ពោល គឺស្ថិតនៅក្នុងសម័យចេនឡា (មុនអង្គរ) ដូចដែលធ្លាប់បានសិក្សាឡើងដោយលោកស្រី Mireille Bénisti ដូច្នោះដែរ៕