ហ្វឺឌីណាន់ ម៉ាកូស

ហ្វឺឌីណាន់ អេម៉ានុយអែល អេដ្រាលីន ម៉ាកូស (អង់គ្លេស: Ferdinand Emmanuel Edralin Marcos,^[៥] 11 កញ្ញា 1917 – 28 កញ្ញា 1989) ជាអ្នកនយោបាយនិងមេធាវីហ្វីលីពីនដែលជាប្រធានាធិបតីទី 10 របស់ប្រទេសហ្វីលីពីនពីឆ្នាំ 1965 ដល់ឆ្នាំ 1986​ ពិចារណាយ៉ាងទូលំទូលាយដោយអ្នកសិក្សា^{[៦][៧][៨]} អ្នកសេដ្ឋកិច្ច^{[៩][១០][១១]} និងអ្នកសារព័ត៌មាន^{[១២][១៣][១៤]}​ ជាចោរាធិបតេយ្យ គាត់គ្រប់គ្រងជាជនផ្តាច់ការ^{[១៥][១៦][១៧]} ក្រោមច្បាប់អាជ្ញាសឹកពីឆ្នាំ 1972 ដល់ឆ្នាំ 1981^[១៨] និងរក្សាអំណាចភាគច្រើននៃច្បាប់អាជ្ញាសឹករបស់គាត់រហូតដល់គាត់ត្រូវបានទម្លាក់នៅឆ្នាំ 1986 ការ​ចាត់​ទុក​ការ​គ្រប់គ្រង​របស់​គាត់​ថា​ជា​របប​ផ្តាច់ការ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​^{[១៩][២០]} ក្រោមចលនាសង្គមថ្មីរបស់គាត់ មេដឹកនាំដ៏ចម្រូងចម្រាសបំផុតមួយនៃសតវត្សទី 20 ការគ្រប់គ្រងរបស់ម៉ាកូសមានភាពល្បីល្បាញដោយសារអំពើពុករលួយរបស់ខ្លួន^{[២១][២២][២៣][២៤]} ហួសហេតុ^{[២៥][២៦][២៧]} និងភាពឃោរឃៅ^{[២៨][២៩][៣០]}

ឯកឧត្ដម វិជ្ជាឯក ហ្វឺឌីណាន់ ម៉ាកូស CCLH
ទី 10 ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន
ក្នុងការិយាល័យ 30 ធ្នូ 1965 – 25 កុម្ភៈ 1986
នាយករដ្ឋមន្ត្រី	ខ្លួនគាត់ (1978–1981) ស៊ីសារ វីរ៉ាតា (1981–1986)
អនុប្រធាន	ហ្វឺណាន់ដូ ឡូប៉េស (1965–1972)
មុន	ឌីអូសដាដូ ម៉ាកាប៉ាហ្គាល់
បន្ទាប់	កូរ៉ាស៊ូន អាគីណូ
នាយករដ្ឋមន្ត្រីហ្វីលីពីនទី 3
ក្នុងការិយាល័យ 12 មិថុនា 1978 – 30 មិថុនា 1981
មុន	ការិយាល័យត្រូវបានបង្កើតឡើង (តំណែងពីមុនកាន់កាប់ដោយ ចច B. វ៉ាហ្គាស ដូចជាក្រសួងពាក់ព័ន្ធ)
បន្ទាប់	ស៊ីសារ វីរ៉ាតា
រដ្ឋលេខាធិការការពារជាតិ
ក្នុងការិយាល័យ 28 សីហា 1971 – 3 មករា 1972
ប្រធានាធិបតី	ខ្លួនគាត់
មុន	ជូអាន ប៉ុនសេ អេនរីល
បន្ទាប់	ជូអាន ប៉ុនសេ អេនរីល
ក្នុងការិយាល័យ 31 ធ្នូ 1965 – 20 មករា 1967
ប្រធានាធិបតី	ខ្លួនគាត់
មុន	ម៉ាការីអូ ប៉េរ៉ាល់តា
បន្ទាប់	អ៊ែរណេស្តូ ម៉ាតា
ប្រធានព្រឹទ្ធសភាហ្វីលីពីនទី 11
ក្នុងការិយាល័យ 5 មេសា 1963 – 30 ធ្នូ 1965
មុន	អឺឡូជីអូ រ៉ូឌ្រីហ្គេស
បន្ទាប់	អាទូរ៉ូ តូលេនទីណូ
សមាជិកព្រឹទ្ធសភាហ្វីលីពីន
ក្នុងការិយាល័យ 30 ធ្នូ 1959 – 30 ធ្នូ1965
សមាជិករបស់ សភាតំណាងហ្វីលីពីន ពីខេត្តអ៊ីឡូកូសខាងជើងស្រុកទី 2
ក្នុងការិយាល័យ 30 ធ្នូ 1949 – 30 ធ្នូ 1959
មុន	ប៉េដ្រូ អាល់បាណូ
បន្ទាប់	ស៊ីម្មាន M. វ៉ាលដេស
ព័ត៌មានលម្អិតផ្ទាល់ខ្លួន
កើត	ហ្វឺឌីណាន់ អេម៉ានុយអែល អេដ្រាលីន ម៉ាកូស (1917-09-11)កញ្ញា 11, 1917 សារ៉ាត, ខេត្តអ៊ីឡូកូសខាងជើង, កោះហ្វីលីពីន
ស្លាប់	កញ្ញា 28, 1989(1989-09-28) (អាយុ 72 ឆ្នាំ) ហូណូលូលូ, ហាវ៉ៃ, សហរដ្ឋអាមេរិក
កន្លែងបញ្ចុះសព	មជ្ឈមណ្ឌលប្រធានាធិបតីហ្វឺឌីណាន់ ម៉ាកូស, បាតាក, ខេត្តអ៊ីឡូកូសខាងជើង (1993–2016) ទីបញ្ចុះសពរបស់វីរបុរស, មេត្រូម៉ានីល (ចាប់តាំងពី​18​ វិច្ឆិកា 2016)
គណបក្ស​នយោបាយ	ចលនាសង្គមថ្មី (1978–1989)
ទំនាក់ទំនងនយោបាយ ផ្សេងទៀត	គណបក្សសេរីនិយម (1946–1965) គណបក្សជាតិនិយម (1965–1972) ឯករាជ្យ (1972–1978)
ពន្ធភាព	កាមេន អ័រតេហ្គា (អាពាហ៍ពិពាហ៍ស្របច្បាប់) (មុនឆ្នាំ 1954)[១] អ៊ីម៉េលដា រ៉ូមូអាល់ដេស (1954)
កូន	4 នាក់ជាមួយកាមេន អ័រតេហ្គា[១] 3 នាក់ជាមួយអ៊ីម៉េលដា ម៉ាកូស: អ៊ីមី បុងបុង អៃរីន អាណាលីសា ហេហ្គ្យេស៊ី ករ (ម្ដាយរបស់ អេវេលីន ហេហ្គ្យេស៊ី)[២][៣][៤] អៃមី (ចិញ្ចឹម)
សាលាមាតា	សាកលវិទ្យាល័យហ្វីលីពីន
វិជ្ជាជីវៈ	អ្នកច្បាប់, មេធាវី, អ្នកនយោបាយ
ហត្ថលេខា
ឈ្មោះហៅក្រៅ	ម៉ាកូយ, ហ្វឺឌី
សេវា​យោធា
ភក្ដីភាព	Philippines  United States[lower-alpha ១]
ឆ្នាំកាន់តំណែង	1942–1945
ឋានៈ	អនុសេនីយ៍ទោ វិជ្ជាឯក
ឯកតា	កងពលធំថ្មើរជើងលេខ 21 (USAFFE) កងវរសេនាធំថ្មើរជើងលេខ 14 (USAFIP-NL)
សមរភូមិ/សង្គ្រាម	សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី២