Алабама

Алаба́ма (ингил. Alabama, американ айтыу: [,ælə'bæmə]) — АБШ-ны къыбыла-кюнчыгъышда орналгъан штат. 1819 джылдан сора штат статусу барды. Алабама майданы бла 30-чи, адам саны бла 24-чю АБШ-ны штатланы ичинде.

АБШ-ны штаты
Алабама ингил. State of Alabama Алабама Штат
Алабаманы байрагъы Алабаманы мухуру
Алабама штат АБШ-ны картасында
Штатны девизи	лат. Audemus jura nostra defendere
Штатны джыры: Alabama
Штатны чам аты	«Диксины джюреги», «Мамукъ штат»
Демография билги
Ара шахар	Монтгомери
Эм уллу шахар	Хантсвилл
Уллу шахарла	Бирмингем, Мобайл, Таскалуса
Халкъы	5 024 279 (2020 джыл) АБШ-да 24 орун
басыннганы	38,4 адам/км² АБШ-да 27 орун
География билги
Майдан	30 орун
• бютеулей	135 765 км²
• суу юсю	131,426 км²(3,20 %)
кенглик	30°11' ш. к. 35°00' кёре ш.к., 305 км
узунлукъ	30°11' кб. к. 35°00' кёре кб.к., 531 км
Тенгиз дараджагъа кёре мийиклик
• эм уллу	735,5 м
• орта	150 м
• эм гитче	0 м
Тарих билги
Штат статусну алыуу	1819 14 декабрь 22 штат
бусагъатдагъы статусуна дери	Алабама Территория
Политика билги
Губернатор	Кэй Айви
Вице-губернатор	Уилл Эйнсуорт
Закончыгъарыучу орган	Алабаманы Легислатурасы
• огъары палата	Алабаманы Сенаты
• тёбен палата	Алабаманы Келечилени палатасы
Сенаторла	Кэти Бритт (Р) Томми Табервилл (Р)
Башха билги
Сагъат бёлге	Шош океанны заманы:-6/-5
Къысхартыу	AL
Официал сайт	http://www.alabama.gov/

Ара шахары - Монтгомери.^[1]

Географиясы

Бютеулей Алабаманы территориясы - 135 765 км². Алабама бла кюнчыгъышда Джорджия, кюнбатышда Миссисипи, шималда Теннесси, къыбылада Флорида штатла чеклешедиле. Къыбылада Мексикан богъаз бла джууулады. Штатны тёртен юч кесеки Мексикан богъазгъа эмда Миссисипи суугъа тюшкен тюз джер орналады. Шимал-кюнчыгъыш штатны кесегинде Апалачи тауланы тау джетекле орналадыла, блайда да Алабаманы эм мийик тау Чиха (735 м) турады. 67% штатны территориясы чегетле бла джабылады.

Климаты

Алабаманы мыллы океан субтропик климаты барды (Кёппен схемасында Cfa). Джылгъа орта темературасы 18 °C. Къышла джумушакъла, штатны шималында январны орта температурасы 5°С, эм къыбылада Мексикан богъазны джагъасында 12°С. Джай иссиди, бир джерледе орта температурасы 32 °С атлайды. Джылгъа джауум - 1400 мм. Оклахома эмда Айова бла бирге Алабамада эм кёб F5 категория джеткен торнадо болады.

Суулары

Алабаманы эм уллу суу - Алабама Ривер, шимал-кюнчыгъышдан къбыла-кюбатышха барыб Мобил шахарны къатында Мексикан богъазгъа тюшеди. Штатны шималында Огайо сууну эм уллу къошулгъан суу - Теннесси барады. Алабаманы Джорджияны чеки Чаттахучи суу бла барады.

Тарихи