Газет

Газет (орус. газе́та, ит. gazzetta) — эм азында айда бир кере чыкъгъан, дайым аты болгъан, басмаланнган кёзюулю чыгъармады. «Газета» сёз ууакъ итальян темир ачханы атынданды — ит. gazzetta (гасета). XVI ёмюрде хар кюн сайын хапарлары болгъан къагъытны окъулгъаны ючюн бир гасета тёлегендиле, эм ууакъ ачха. Ачханы аты чакъынджикден чыкъгъанды (ит. gazza), ол ачханы юсюнде чакъынджикни сураты басылгъаны себебли.

«Relation» газетни баш бети, 1609 джыл

А. И. Герценни «Колокол» газети, 1857 джыл

Газет жанрла

Басманы баш функциясы — информация, билим бериу, джамагъат оюмну къурау — белгили жанр шекилледе кеслерин табадыла.

Жанрланы хайырланыуу алгъа бурун джамагъат-политика болум бла байламлы эди. Сёз ючюн Экинчи дуния къазауатны аллы бла совет журналистикада баш жанргъа очерк саналгъанды. Ол заманны белгили журналисти Семен Нариньянини эсгериулерине кёре «Комсомольская правда» газетде 1930 джыллада очерк бир номерли жанр болгъанды. «Бир-бирде бир номерде эки-юч очерк басмаланнганы бола эди. Экинчи бетде урунуу очерк, ючюнчюде — этикалыкъ, ахыр бетде уа — спорт неда илму очерк». Ол заманны газетлеринде окъуу, джарыкълау, билим бериу материалла ауурлукъ этгендиле. Джаш къралны инсанлары къараны джангы таный башлагъандыла, билимлеге узалыб, джангы затланы билирге талпыгъандыла, газетле да заманны ол излемлерин толтурургъа кюрешгендиле.

Бюгюн а уа болум башхады: уллу жанрла газетлени бетлеринде аз чыгъадыла, ала ыйыкъда бир кере чыкъгъанлагъа, неда журналлагъа кёчгендиле. Ал оруннга информациялыкъ жанрла чыкъгъандыла. Джашауну терклениую басымгъа материалланы бериуюню шекилин да тюрлендиреди. Газетлени кёбюсю ёлчеми уллу болмагъан — 100—120 сатыр — артыкъ сёзсюз, фактла бла толу материалла бередиле.

Къраллагъа кёре эм магъаналы газетле

Уллу Британия

• The Daily Mail

Къазахстан

• «Курсивъ»

Россия

• «Российская газета»
• «Вечерняя Москва»
• «Московский комсомолец»
• «Московская комсомолка»
• «Московская правда»
• «Новая газета»
• «Новый Взгляд»
• «Коммерсантъ»
• «Общая Газета»
• «Объединённый каталог «Пресса России»»
• «Одесские новости»
• «Одесский листок»
• «Олонецкие губернские ведомости»
• «Орловская правда»
• «Осинское Прикамье»
• «Парламентская газета»
• «Заман»
• «Къарачай»

АБШ (10 эм уллу газет)

1. USA Today
2. The Wall Street Journal
3. The New York Times
4. Los Angeles Times
5. Chicago Tribune
6. The Washington Post
7. New York Daily News
8. New York Post
9. Houston Chronicle
10. The Boston Globe

Япония

• Asahi

Тюрк

• Zaman
• Şalom