Джулдуз

Джулдуз — термоядролукъ реакцияла баргъан, неда барыргъа болгъан астрономиялыкъ объектди. Алай а асламысы бла джулдуз деб бу заманда термоядролукъ реакциялары баргъан кёк санлагъа айтадыла^[1]. Кюн — G спектрли классны типли джулдузуду. Шекили бла джулдузла джарыгъан газ (плазма) тобладыла. Гравитация къысыуну эсебинде газ-букъу средадандыла (асламысы бла водород бла гелийден къураладыла). Джулдузланы ичинде температуралары миллионла бла кельвинлеге чыгъадыла, тышында уа мингле бла. Джулдузланы асламысыны энергиясы водородну гелийге бурулуууну термоядролукъ реакциясындан келеди.

Плеядала

Уллу Магеллан Булутда къурала тургъан джулдузланы областы

Кюнню санамасакъ, Джерге эм джууукъ джулдуз Проксима Центаврады. Ол, бизни Кюн системабыздан 4,2 дж. джыл узакълыкъдады (4,2 дж. джыл = 39 Пм = 39 триллион км = 3,9^e км).

Кёзю джити болгъан адам, чууакъ кёкде 6000 чакълы бир джулдуз (хар бир джарымтобда 3000 чакълы бир) кёрюрге болады.

Ёлчелеу биримлери

Джулдузланы халларыны асламысы ЁС-де белгиленедиле, алай а аны бла бирге СГС да хайырланады (сёз ючюн, джарытханлыкъ секунда эргле бла ёлчеленеди). Массасы, джарыкълыгъы эмда радиусу, асламысы бла бизни Кюнюбюз бла тенглешириуде бериледиле:

кюн ауурлукъ:	${\displaystyle M_{\bigodot }=1.9891\times 10^{30}}$ кг
кюн джарыкълыкъ:	${\displaystyle L_{\bigodot }=3.827\times 10^{26}}$ Вт
кюн радиус:	${\displaystyle R_{\bigodot }=6.960\times 10^{8}}$ м

Джулдузлагъа дери аралыкъланы белгилеуде, джарыкълыкъ джыл, парсек кибик биримле бла хайырланадыла.