Пропаганда

Пропаганда (лат. propaganda — «джайылыргъа керек») — джамагъат оюмгъа ауурлукъ этер ючюн фактланы, сёзлени эмда башха билгилени джайыу, аланы ичинде аллындан да алдауукъну джайылыуу да^[1]. Пропагандадан агитацияны айырыргъа керекди.

Пропаганданы тарихи

Япониягъа къаршчы американ пропаганда плакат

«Пропаганда» деген сёз Congregatio de Propaganda Fide (Динни джайыууну конгрегациясы), Григорий XV 1622 джыл къурагъан католик организацияны атындан келеди.Алай а пропаганда, терминни чыкъгъанындан кёб алгъа болгъанды. Пропаганданы эм эртде юлгюлерини бирине Хаммурапини законларыны джыйымыны преамбуласын санаргъа боллукъду, анда законла къралда адилликни бегитир ючюн эмда къарыусузланы кючлюледен джакълар ючюн къуралгъаны джазылады. Законланы кеслери уа, тамам терсине кючлюлени джакълагъандыла, алагъа къарыусузланы унукъдурууда болушлукъ болгъандыла^[2].

Пропаганданы нюзюрлери

Пропаганда политика манипуляцияны эм баш амалларыны бириди. Пропаганданы реклама бла тенглешдирирге керек тюлдю. Реклама информацияны жанрына джууугъуракъды. Информацияны жанрыны ёзеги уа билдириуледиле. Белгили бир политика ишлемлеге чакъыргъан реклама — агитация болады. Агитация энчи адамланы болмай, кёбчюлюкню эсине ауурлукъ салыргъа излесе да ол агитация рекламалай къалады. Рекламача болмай, пропаганда заман ырджыла бла чекленмейди, аны айыргъан, белгилеген бек къыйынды. Реклама адамланы эмоцияларына джюк бола эсе, пропаганда эмоцияланы тышында адамланы ангыларына эмда акъылларына ауурлукъ береди. Ол себебден пропаганда, эмоцияла кибик, негатив да позитив да болургъа болады.

Позитив (конструктив) пропаганда социал рахатлыкъны, келишиулюкню, мамырлыкъны бегитир ючюн нюзюрленнгенди.

Негатив (деструктив) пропаганда социал джаулукъну, социал дауланы, джамагъатда тикликни кючлендирир ючюн бардырылады.

«GasTank»

Аскер пропаганда

• Джесирликни пропагандасы

Джауну джесир болуугъа чакъырыу, джесирликни пропагандасы психологиялыкъ къазауатны эм кючлю сауутуду. Бу пропаганда да джауну аскерчилерине джесирликни эмда джесирликде къыйынлыкъланы ала къоркъгъанча болмагъанын ангылатыу, аскерчилени джесирге тюшселе, юйлерине сау барырларын ангылатыу кибик.

Пропаганданы белгили усталары

• Пауль Йозеф Геббельс — герман нацистлени баш пропагандисти (НСДАП партия), Ючюнчю Рейхде пропаганданы министри.
• Рисаль, Хосе — эм белгили филиппин пропагандист, 1896 джыл асылгъанды.
• Маяковский, Владимир Владимирович
• Ефимов, Борис Ефимович
• Ritchie Boys