Севастополь

Севастополь — федеральнöй тöдчанлуна кар. Меститчӧма Крым дiлӧн лунвыв помсяньыс, Сьӧд саридз берегын. Пырӧ Лунвыв федеральнӧй кытшӧ. Площадьыс 863,5 км². Йӧз лыдыс 443,2 сюрс морт (2019). Муниципальнӧй тэчас: 9 муниципальнӧй район (на лыдын Балаклава муниципальнӧй район, административнӧй шӧриныс Балаклаваын) да Инкерман кар.

Севастополь Севастополь
Канпас	Дӧрапас
Му:	Рочму/Украина
Статус:	Федеральнӧй тӧдчанлуна кар
Регион:	Автономнӧй Республика Крым

Этимология

Севастополь кар артмис 1783 воын кыдзи саридзвывса база Ахтиарскӧй заливын, коді босьтіс ассьыс нимсӧ татарскӧй Ахтияр либӧ Акяр сиктсянь (крымскӧй тотара кывйысь вуджӧдӧма «еджыд крут берег»).

1784 воын, Россияса империяын грек стильын выль каръяслы нимъяс сетӧмын ӧтувъя практика серти, карлы сетісны Севастополь ним, мый вежӧртӧ «священнӧй кар» (грек кыв вылын σεβαστός - «высокопочитаемый, священный», πόλty ”).

1797 воын император Павел I вежис карлысь нимсӧ Ахтиярӧн. Но официальнӧй ним Ахтияркӧд параллельнӧя карсӧ водзӧ шуӧны Севастопольӧн, мый подтверждайтчӧ сійӧ кадся картографическӧй материалъясӧн. 1826 воын сенатлöн шуöм серти карлы бöр сетiсны Севастополь ним.^[1]

География

Севастополь куйлö Крым дiлöн лунвыв вадорын, Сьöд саридз берегын.

Рельеф да берегдор

Севастополь меститчӧма гӧра-кӧдза вылын, уна оврагъяс да оврагъяс. Тайӧ артмӧдӧ серпаса да уна сикас пейзаж.

Севастопольса географиялӧн медшӧр тӧдчанлуныс — гырысь, зэръясысь бура дорйӧм бухтаяслӧн эмлун, кыдзи Севастопольскӧй, Карантинная, Казачья да с.в.. Тайӧ бухтаясыс ворсӧны шӧр роль карлӧн историяын да экономикаын.

Севастопольлӧн берегдорыс ӧшӧдӧма, уна мыс да бухта. Тайӧ артмӧдӧ уна сикас саридз пейзажъяс да сетӧ лӧсялана местаяс портъяслы да шойччанінъяслы.

Севастопольса тӧдчана мысъяс лыдын эмӧсь Херсонесос, Фиолент да с.в., кодъяс тшӧтш лоӧны тӧдчана историческӧй да природнӧй инъясӧн.

Климат

Севастополь меститчӧма субтропическӧй шӧркоддьӧма олысьяслӧн климат зонын, торъялӧны шоныд тӧвъяс да жар гожӧмъяс.

Январьын шӧркодь шоныдыс +3-5°C гӧгӧр, а июльын шӧркодь шоныдыс +22-24°C гӧгӧр.

Вонас зэръясыс шӧркодьӧсь, 400-500 мм гӧгӧр, унджыкыс усьӧны тӧвнас да гожӧмын.

Море климат: Море дорӧ матынлуныс ляпкӧдӧ климатсӧ, лоӧ шоныдджыкӧн Крымса мукӧд регионъяс дорысь, кодъяс меститчӧмаӧсь берегсянь ылӧджык.

Ва ресурсъяс

Севастополь мыськö Сьöд саридз, мый лоö регионлöн климат да экосистема лöсьöдöмын тöдчана факторöн.

Кар дорын эмӧсь неыджыд юяс да тыяс, но карса ваӧн могмӧдӧмын найӧ оз ыджыд пай пуктыны.

Севастопольö ва вайöм ёнджыкасö мупытшса источникъясысь да тыясысь.

Муяс да быдмӧгъяс

Севастополь гӧгӧрын ёнджыкасӧ каштан да гӧрд муяс.

Бурдӧдчанторъяс артмӧны ёнджыкасӧ шӧркоддьӧма олысьяслӧн быдмӧгъясысь, кыдзи дубъясысь, можжевельникъясысь, пиньясысь, кустарникъясысь да турунъясысь.

Ачыс карын эм уна парк да сад, кодъяс артмӧдӧны гӧрд дінмуяс.