![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Jesus-College-MS-111_00034_17v.jpg/640px-Jesus-College-MS-111_00034_17v.jpg&w=640&q=50)
Lyver Rudh Hergest
From Wikipedia, the free encyclopedia
Hen dhornskrif y’n yeth Kembrek skrifys a-dro dhe 1382-1410, yw Lyver Rudh Hergest (Llyfr Coch Hergest). Onan yw a’n chif pennfentynnyow rag hwedhlow an Mabinogi. Komprehendys yw ynno ynwedh lies testen aral yeth frynk Kembrek kres hag asran bosek a ganow. Restrys yw an ober yn kempen. Ev a gomprehend yeth frynk, prydydhieth, oberyow teythyek, aswiwansow a yethow erel ha treylyansow.
![]() | |
Ensampel a |
codex, ober skrifys, dornskrif ![]() |
---|---|
Awtour |
nebes awtours ![]() |
Yeth |
Kembrek ![]() |
Dalleth/Fondya |
1382 ![]() |
Tyller |
Lyverva Bodley ![]() |
Synsys ynno/i |
Historia Regum Britanniae, The Chronicle of the Princes, Ystorya de Carolo Magno, Breuddwyd Rhonabwy, Welsh Triads, Four Branches of the Mabinogi, Physicians of Myddfai, Amlyn ac Amig, Lludd a Llefelys, Proffwydoliaeth Sibli Ddoeth ![]() |
![]() |
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Red_Book_of_Hergest_-_Jesus_College_MS_111.djvu/page1-640px-Red_Book_of_Hergest_-_Jesus_College_MS_111.djvu.jpg)
Y leverir y vos 'an kuntel a dhorskrifow moyha rych yn lien Kembrek an Osow Kres’, ‘’lyverva yn unn lyver’, ha’n ‘posekka a lyvrow an osow kres yn Kembrek a fordh bell, an moyha yn y vynsow ... ha’n tewwa’.
Dornskrif o Lyver Gwynn Hergest skrifys yn rann gans Lewis Glyn Cothi, mes yn 1810 distruys veu yn tan.
War dhalleth an 15ves kansvledhen yth esa rann a berghenogeth an darganer Hopcyn ap Tomas a Ynysforgan hag Ynysdawe. Godhvedhys yw y vos rann a’y berghenogeth drefen bos kovadhow ynno a-dro dhodho gans an dasskrifer galwesik Hywel Fychan ap Hywel Goch a Fuellt, ha possybyl yw rag Hopcyn ap Tomas ab Einion a Ynysforgan yn Cwm Tawe dell veu an dornskrif darbarys. Hywel a wrug pals a ober rag Hopcyn ha komprehendys yw pymp ‘awdl’ (kan) rag Hopcyn y’n lyver rudh hag ober gans Llywelyn Goch ap Meurig Hen, Dafydd y Coed, Madog Dwygraig, Meurig ab Iorwerth hag [Ieuan Llwyd ab y Gargam maga ta. Keffrys ha henna, kevys yw awdl gans Y Proll dh’y vab Tomas ap Hopcyn, skoodyer berdh a vri.
Y teuth an hanow awos y vos kelmys yn ledher rudh, hag y vos keskelmys ha Plas Hergest yn Konteth Henfordh. Y teyth dhe berghenogeth John Vaughan a Dre-tŵr yn 1465, ha wosa henna mos dhe Hergest. Y feu yn perghenogeth an teylu bys dhe dhalleth an 17ves kansvledhen, ytho y hanow. Komendys veu an lyver gans an Revrond Thomas Wilkins dhe Golji Yesu, Resoghen yn 18701. Gwithys yw yn Lyverva Bodley, Pennskol Resoghen a-dhia 1701. Gwrys veu versyon bysysel war kummyas ygow.