From Wikipedia, the free encyclopedia
Ар түрдүү чөйрө факторлордун жандуу организмдерге таасири жаратылышы (атмосфердик, суу, физиологиялык), таасир этүү күчү (четтөөчү, экстремалдык, леталдык ж.б.), убакыт боюнча айырмаланат. Организмдердин мындай ар кыл таасир эткен факторлордун таасирине жооп берүү реакциясы да ар түркүн. Бирок баардык учурда организмдин жооп берүү реакциясы ыңгайланышуу мүнөзгө ээ. Мындай организмдин ыңгайланышуу реакциялары адаптация деп аталат.
Адаптация (лат – ыңгайланышуу) – организмдердин чөйрөгө ыңгайланышуусу. Алар ар дайым 3 негизги факторлордун таасири астында өөрчүшөт - өзгөргүчтүүлүк, тукум куучулук, жана табигый тандалуу.
Адаптациялар деп эволюциялык түрдө калыптанган жана тукум куучулук аркылуу бекитилген, динамикалык экологиялык факторлордун шартында нормалдуу жашоо тиричилигин камсыз кылган, тирүү организмдердин өзгөчөлүктөрү аталат.
Ички чөйрөнүн туруктуулугун сактоого багытталган организмдин чөйрөнүн өзгөрүүсүнө ыңгайланышуусунун негизги физиологиялык реакциялардын жыйындысы.
Бул адаптациянын негизинде организм суукка, жылуулукка, басымдын, кычкылтектин жетишсиздигине ж.б. факторлордун өзгөрүүсүнө туруктуулугу жогорулайт.
Бул адаптациялар организмдин түзүлүшүнүн өзгөрүүсү менен коштолот (мисалы, чөл өсүмдүктөрүнүн жалбырагынын өзгөрүүсү).
Морфологиялык адаптациялар өсүмдүктөрдүн жана жаныбарлардын жаны жашоо формаларын түзүлүшүнө алып келет.
Этологиялык адаптациялар особдордун ошону менен бирге эле түрдүн сакталып калышына багытталган кылык жорук реакциялар.
Мындай реакцияларга:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.