Нацисттик Германия

Нацисттик Германия, ошондой эле фашисттик Германия, Үчүнчү рейх (нем. Das Dritte Reich), гитлердик Германия катары белгилүү, 1943-жылга чейин расмий аталышы ― Германиялык рейх (нем. Deutsches Reich), андан кийн Улуу германиялык рейх (нем. Großdeutches Reich) ― 1933―1945-жылдары НСДАПнын тоталитардык башкаруусундагы Германия.

Германиялык рейх (1933–1943) Улуу германиялык рейх (1943–1945) империя
28-февраль 1933 — 23-май 1945
Желек Герб
Ураан «Ein Volk, ein Reich, ein Führer»
Гимн Das Lied der Deutschen («Немистердин ыры») Horst-Wessel-Lied («Хорст Весселдин ыры»)
Борбор калаа	Берлин
Ири шаарлары	Берлин, Вена, Гамбург, Мюнхен
Тил	Немис тили
Дин	Динден тышкары
Акча бирдиги	рейхсмарка
Аянт	633 786 км² (1938) 696 265 км² (1941)
Калк	109 518 183 киши (1940)
Сулале (династия)	Национал-Социалисттик Немис Иштөөчү Партиясы (нем. NSDAP)
Фюрер
- 1934—1945	Адольф Гитлер
Рейхспрезидент
- 1934 чейин	Пауль фон Гинденбург
Өтүүчүлүк
← Веймар Республикасы Оккупацияланган Германия →

Этнохроним

«Үчүнчү рейх» термини о. кылымдагы үч падышалык жөнүндөгү мистикалык окуудан алынган. «Үчүнчү» же «мин жылдык» рейх (о. кылымдагы «Ыйык Рим империясы» 1-рейх, 1871-1918-жылдардагы Германия империясын 2-рейх деп эсептешкен) жөнүндөгү миф өзүн социалдык өнүгүүнүн «жогорку», «акыркы» етадиясы деп жарыялап, дүйнөлүк үстөмдүккө умтулган фашизмдин идеологиялык негизи болгон. 1938-ж. мартта Германияга Чехия жана Клайпеда крайы бириктирилген, 1939-ж. сентябрда Германия Данциг шаарын жана Полынаны басып алган. Экинчи дүйнөлүк согуштун башында Германия Европанын (Испания, Португалия, Швейцария жана Швециядан башка) көп бөлүгүн көзөмөлдөп турган. 1945-ж. 23-майда рейхспрезидент Карл Дёниц жетектеген Фленсбург өкмөтү таркатылган соң, «Үчүнчү рейх» өкүм сүрүүсүн токтоткон.

Оккупациялануусу

1945-1949-жылдары Германиянын аймагы СССРдин, Улуу Британиянын, АКШ, Франциянын аскерлери тарабынан оккупацияланып, алардын аскердик администрацияларынын көзөмөлүндө болгон.

Булактар

• «Кыргызстан». Улуттук энциклопедия: 7-том / Башкы ред. Ү. А. Асанов. К 97. Б.: «Кыргыз энциклопедиясы» башкы редакциясы, 2015. - 832 б., илл. ISBN 978-9967-14-125-4