Oreobatia

Oreobatia,^[2] sive ascensus montium^[3] et alpinismus, est ars montivaga sollertiae excolendae vel ascendendi voluptatis causa exercita. Quamquam montivagum denotat cuius aerumna est moderata, maxime attingit situs locorum periculorum cum tempestatatibus tantum ut calliditates exigatur et sit periculum tironi.

Quidam oribata^[1] arduum montis parietem ascendit.

Montanus. Pictura ab Iosepho Feid Anastasio Grün picta.

Ascensus glacialis.

Scientiae

Scriptores antiquitate conlationes montium victorum faciebant. Aetate Renascentiae, academica studia geographiae orta sunt, una cum nova forma ad tabulas geographicas conficiendas dicata. Hodie nonnulla studiorum montanorum instituta operam rei dant, inter quae Commissio Interacademica Studiorum Alpinorum^[4] quae Bernae in urbe Helvetica sedem habet.

Organizationes

Societates turistarum instituae sunt saeculis 19 et 20, e.g.:

• Societas Alpina Angliae (Anglice Alpine Club), anno 1857
• Societas Alpina Austriaca, anno 1862
• Societas Alpina Helvetica, anno 1863
• Societas Alpina Italica, anno 1863
• Societas Alpina Germanica, anno 1869
• Societas Alpina Francica, anno 1874
• Socieats Amicorum Naturae, anno 1895 instituta Vindobonae
• Societas Alpina Americana, anno 1902
• Societas Alpina Mulierum, Angliae, anno 1907 (Anglice Ladies' Alpine Club)
• Unio internationalis societatum alpinarum, anno 1932 Campo Munito. Sedes administrationis Bernae sita est.

Res gestae

• 125 Hadrianus (imperator) ascendit Aetnam
• 1336 Franciscus Petrarca ascendit Montem Ventosum Franciae
• Annalibus rerum alpinarum primae ascensiones notae sunt ad montes, e.g.:
  • Exeunte saeculo 18 primum periegesis ad summum Rupis albae in Francia factus est.
  • 1804 Ortler
  • 1811 Jungfrau
  • 1865 Mons Cenisius
• 1889 Kilimandiarus
• 1897 Aconcagua
• 1913 Denali
• 1950 Annapurna
• 1953 Everestius mons
• 1954 Čogori

Opera

Societates peregrinatorum instituta ad usum sociorum eorum creabant.

• Bibliotheca Societatis Alpinae, Londinium^[5]
• Museum Nationale Montium „Duca degli Abruzzi“, anno 1874 Augustae Taurinorum institutum
• Museum Alpinum Helvetiae, Berna
• Museum Societatis Alpium, Pons Aeni^[6]
• Museum Alpinum (Monacum), anno 1911 institutum^[7]

Societates alpinae apud calles montium casas alpinas et hospicia construebant ad usum viatorum.^[8] Nonnullis regionibus corpora creata sunt ad auxilium faciendam peregrinatoribus in angustia montium.^[9]

Protectio naturae

In regionibus Alpium propter evolutionem oeconomicam areae urbium incrementae sunt. Ad meliorandam protectionem naturae anno 1952 Commissio Alpina internationalis CIPRA instituta est.^[10]

Nexus interni

• Nartatio
• Societas Oreobatiae Regalis Nederlandica
• Taniguchi Kei