Пеле

Пеле (порт. Pelé, Эдсон Арантис ду Насименту (Шаблон:Lang-pt-br) (23 октябрь 1940 (1940-10-23), Трес-Корасойс, Минас-Жерайс — 29 декабрь 2022, Сан-Паулу) — бразилиядин футболист, гьужумдайди, атакадин зурхуьзвайди я. Тек сад тир пуд сеферда дуьньядин чемпион (1958, 1962, 1970) я. Бразилиядин кӀватӀурдин ибаратдик кваз ам 92 матч къугъвана, 77 гол яна.

Пеле
Эдсон Арантис ду Насименту
Малумат
Тамам тӀвар	Эдсон Арантис ду Насименту
ЛакӀабар	Футболдин Пачагь, Бензин (Gasolina)[1]
Дидедиз хьайи чӀав	1940 йисан 23 октябрь(1940-10-23)[2][3][4][5][6] Трес-Корасойнс, штат Минас-Жерайс, Бразилия
Кьиникьин чӀав	2022 йисан 29 декабрь(2022-12-29)[7][8][9] (82 йисан) Albert Eynşteyn hospitalı[10]
Гьукумат	Бразилия
Буй	173 см
Позиция	гьужумдайди[11] ва зур хуьдайди
Жегьилрин клубар 1952—1955 Бауру - 1955—1956 Нороэсте - Клубдин карьера[* 1] 1956—1974 Сантос 496 (504) 1975—1977 Нью-Йорк Космос 64 (37) 1956—1977 Вири 560 (541) Милли кӀватӀи команда[* 2] 1957—1971 Бразилия 92 (77)
Халкьарин арадин медалар
Дуьньядин чемпионат Къизил Швеция 1958 Къизил Чили 1962 Къизил Мексика 1970 Кьиблепатан Америкадин чемпионат Гимиш Аргентина 1959
Профессионал клубда хьайи чӀавуз янай голарни къугъунрин кьадар, цӀийи хьун 8 июль 2020 йисан. Къугъунарни голар кӀватӀурдихъ, цӀийи хьун 8 июль 2020 йисан.
Викигьамбарда авай шикилар

«Сантос», «Нью-Йорк Космос» командайрик кваз къугъвана. 1995—1998 — Бразилиядин спортдин министр. ЮНЕСКОдин посол.

Карьера

Пеле ва Пеньярольдин гьужумдайди Альберто Спенсер (1962 йис).

Клубдин карьера

• «Сантос» (1956—1974) — 1120 къугъунар, 1087 голар
• «Нью-Йорк Космос» (1975—1977) — 64 къугъунар, 37 голар.

Бразилиядин футболдай кӀватӀур

92 къугъунар, 77 голар (1957—1971).

Вири

1363 къугъунар, 1281 голар^[12].

Титулар

Джалма Сантос, Пеле, Жилмар — футболдай дуньядин чемпионар (1958 йис).

• 1961, 1962, 1963, 1964, 1965-й йисан бразилиядин чемпионатдин гъалиб (Бразилиядин Кубок гвай кас), 1968-й йисан бразилиядин чемпионатдин гъалиб (Робертандин Кубок гвай кас) (6)
• 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1968, 1969, 1973-й йисан Лига Паулиста чемпион (10)
• 1959, 1963, 1964-й йисан Рио-Сан-Паулудин чемпионатдин гъалиб (3)
• 1962, 1963-й йисан Либертадорес Кубокдин гъалиб (2)
• 1962, 1963-й йисан Гьукуматар ара кубокдин гъалиб (2)
• 1968-й йисан Чемпионардин Гьукуматар ара Суперкубок гъалиб (1)
• 1977-й йисан NASL чемпион (1)
• 1958, 1962, 1970-й йисан дуьньядин чемпион (3)
• 1957, 1963-й йисан Рокадин Кубок гвай кас (2)

Агалкьунар

• XX виш ийсан дуьньядин виридалайни хъсан футболист (ФИФА, ФИФА 100, World Soccer, UNICEF, France Football)^[13].
• XX виш ийсан дуьньядин виридалайни хъсан футболист (IFFHS)
• XX виш ийсан дуьньядин виридалайни хъсан спортсмен (МОК): 1999
• XX виш ийсан дуьньядин виридалайни хъсан спортсмен (L'Équipe): 1981
• XX виш ийсан дуьньядин виридалайни хъсан спортсмен (Reuters): 1999
• Кьиблепатан Америкадин виридалайни хъсан футболист (IFFHS).
• 1973-й ийсан Кьиблепатан Америкадин виридалайни хъсан футболист.
• Дуьньядин чемпионат виридалайни хъсан жегьилвилин футболист: 1958
• Дуьньядин чемпионат «Къизил туп»: 1970
• Дуьньядин чемпионат «Гимиш туп»: 1958
• Дуьньядин чемпионат «Гимиш бутса»: 1958
• Дуьньядин чемпионатдин символ тир (2): 1958, 1970
• Дуьньядин виридалайни хъсан спортсмен (BBC) (2): 1970, 2005
• Кьилдин «Къизил туп» (Placar): 1987
• Laureus World Sports Awards премия (Нельсон Мандела): 2000

Статистика

RSSSF^[14]

Клубдин карьера

Клуб	Йис	Чемпионатар								Вири (Бразилия)			Бразилиядин Кубок		Континенталдин турнирар				Вири (официал)			Вири (+ юлдашвилин къугъунар)
		Лига Паулиста		Рио-Сан-Паулудин чемпионат		Робертандин Кубок		Бразилиядин чемпионат					Бразилиядин Кубок		Либертадорес Кубок		Гьукуматар ара кубок
		Къугъвадар	Голар	Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар		Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар		Къугъунар	Голар
Сантос	1956	0	0							0	0								0	0		2	2
	1957	29	36	9	5					38	41								38	41		67	57
	1958	38	58	8	8					46	66								46	66		60	80
	1959	32	45	7	6					39	51		4	2					43	53		83	100
	1960	30	33	3	0					33	33		0	0	0	0	0	0	33	33		67	59
	1961	26	47	7	8					33	55		5	7	0	0	0	0	38	62		74	110
	1962	26	37	0	0					26	37		5	2	4	4	2	5	37	48		50	62
	1963	19	22	8	14					27	36		4	8	4	5	1	2	36	51		52	67
	1964	21	34	4	3					25	37		6	7	0	0	0	0	31	44		47	57
	1965	30	49	7	5					37	54		4	2	7	8	0	0	48	64		66	97
	1966	14	13	0	0					14	13		5	2	0	0	0	0	19	15		38	31
	1967	18	17			14	9			32	26		0	0	0	0	0	0	32	26		65	56
	1968	21	17			17	11			38	28		0	0	0	0	0	0	38	28		73	55
	1969	25	26			12	12			37	38				0	0	0	0	37	38		61	57
	1970	15	7			13	4			28	11				0	0	0	0	28	11		54	47
	1971	19	8					21	1	40	9				0	0	0	0	40	9		72	29
	1972	20	9					16	5	36	14				0	0	0	0	36	14		74	50
	1973	19	11					30	19	49	30				0	0	0	0	49	30		66	52
	1974	10	1					17	9	27	10				0	0	0	0	27	10		49	19
	Вири	412	470	53	49	56	36	84	34	605	589		33	30	15	17	3	7	656	643		1120	1087

Клуб	Йис	NASL		Муькуьди		Вири
		Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар	Къугъунар	Голар
Нью-Йорк Космос	1975	9	5	14	10	23	15
	1976	24	15	18	11	42	26
	1977	31	17	11	6	42	23
	Вири	64	37	43	27	107	64

Хкянавайди

Пеле (2008 йис).

Хкянавайди	Йис
		Къугъунар	Голар
Бразилия
	1957	2	2
	1958	7	9
	1959	9	11
	1960	6	4
	1961	0	0
	1962	8	8
	1963	7	7
	1964	3	2
	1965	8	9
	1966	9	5
	1967	0	0
	1968	7	4
	1969	9	7
	1970	15	8
	1971	2	1
	Вири	92	77

Шикилар

• 
  Пеле (1960 йис)
• 
  Пеле (ФК «Сантос», Либертадорес Кубокдин финал, 1963 ийс)
• 
  Пеле (ФК «Сантос», 1965 ийс)
• 
  Бразилиядин футболдай кӀватӀур (1970)
• 
  Бразилиядин президент Лула (2003—2011) ва Пеле (2008 йис)
• 
  Марио Загалло ва Пеле (2008 йис)
• 
  Пеле ва бразилиядин президент Дилма Русеф (2011 йис)