Kesjteël
From Wikipedia, the free encyclopedia
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
'n Kesjteël is 'n versjterkde weuning van 'n, meistal adelike femielie of veur 'ne kleine gróp (biejveurbeeld ridders). Kesjteële woorte in de Middeleëuwe óntwikkeld es verdedigbare weuning. Aanvankelik besjtónd de versjterking allein mèr oet houte palissades, later woorte sjteine moere gebruuk. 'n Kesjteël wirt ouch waal 'n börch geneump of in Groninge 'n borg, in Frieslandj 'n sjtate of sjtins, in Euverijssel en Drenthe 'n havezathe, in Utrech 'n ridderhofsjtad.
'n Kesjteël koosj 'ne versjterkte haof zeen of 'n sjpeciaal geboewde constructie óm in tieje van gevaor nao toe te kènne vlöchte. Mèt de introductie van 't bösjkroet en de artillerie verlore kesjteële hun militaire beteikenis. Ze woorte dèks ómgeboewd tot lushaove en boeteplaatsje wo-in biej veurkeuër 't wooncomfort woort naogesjtreef. Later woorte residenties van edele es imitatiekesjteël geboewd, es-of 't oats versjterkde börchte ware gewaes, zoa-es 't 19e-eëuwse Kesjteël de Haar.
Biej sómmige boewwerke is 't militaire aspec oetèntelik gans verdwene. 't Escorial, 't Kesjteël van Versailles, 't kesjteël Schönbrunn en 't kesjteël Sanssouci zint dao in Europa sjoan veurbeelde van.