Atoamkaen

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sint-Joasters. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

De boew van materie.

De atoamkaen vörmp 't centrum van 'n atoam, worómhaer zich 'n wouk mit elektrone bevindj. De kaen is, ouch t'n opzich van de gruèdje van 't atoam, biezunjer klein, meh positief gelaje en d'n drager van vriewaal de ganse massa van 't atoam. De kaen besteit oet twiè saorte elementair deilkes of nucleone: de protone en de neutrone.

De positieve lajing en daomit 't atoamnómmer van 't element wuèrtj bestump door 't aantaal protone in de kaen. De massa wuèrtj bestump door de som van 't aantaal protone en neutrone. Dees twiè deilkes höbbe bao dezelfdje massa. Meistes guèf 't get miè neutrone in de kaen es protone.

Positieve lajinge stoate einanger aaf en de zwaordjekraf womit protone einanger aantrèkke is hièl väöl kleinder. Daodoor is ouch nag 'n anger kraf die de atoamkaen biejein hèltj dao. Dees wuèrtj de sterke wusjelwirking geneump en is, allein op aafstenj in de orde van d'n diamaeter van de atoamkaen, sterker es de aafstoatendje lektromagnetische kraf.

Fysische deilkes
Atomair deilkes:	Molecuul ∙ Atoom ∙ Ion
Subatomair deilkes:	Nucleon ∙ Atoomkaer
Bosone:	Foton ∙ Gluon ∙ W-boson ∙ Z-boson ∙ Higgsboson ∙ Graviton ∙ Kaön ∙ Pion ∙ Meson
Fermione:	Quark ∙ Lepton ∙ Neutrino ∙ Elektron ∙ Positron ∙ Muon ∙ Tau ∙ Proton ∙ Neutron ∙ Baryon