Róndsjtuurbreef-Peeters

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Norbiks. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

D'r Róndsjtuurbreef-Peeters is 'ne op 16 december 1997 däör ex-Vlaams minister Leo Peeters oetgegaeve róndsjtuurbreef, oeë-in vasgesjtèld sjtèèt dat in de faciliteitengemèngdes op 't Vlamsj groondgebied de taalfacilitèèt - de deensverlening in besjtuurszakes in 't Frans voor de Franstalige woonachtig in Vlamsje faciliteitegemèngdes -'n oetdovend karakter haat. Dizze breef haat 'ne juridische impact. In de federaal taalwet èèges is daovan echter gèng sjprake.

Väör de deensverlening dör 't OCMW geldt 'ne zelfde róndsjtuurbreef: de róndsjtuurbreef-Martens^[1].

Oonderliegkende visies

Volges de Vlaamse Gemeenschap ^[2] zeunt in de Belzje Groondwèt de taalgrens en eentalige gebiede vasgesjtèld en dus motte de taalfaciliteiten strikt werre verleend, zoedat d'r neet via 'ne ömwaeg 'n de facto twieëtalèg gebied oontsjtèèt.

Wat Voere aa-gèèt is d'r sjprake van 'n aod driejtalèg gebied dat volges de Vlamsje interpretatie van de federaal taalwèt - die dat waal erkaant mèt faciliteite - èèntalèg Nederlandstalèg zow motte waeëre.

D'r róndsjtuurbreef-Peeters haat o.m. töt gevolg dat èèdere inwoner van 'n faciliteitegemèngde in 't Nederlands benaderd wert. D'r is dus in de administratie neet mie direc zichbaar wae zichzelf es Franstalig besjowd. Ooch kan gèè beroep gedoeë waeëre op 'n proportionele bedening in 't Frans nao rato van 't aantal Franstalige in de Vlaamse faciliteitegemèngde, umdat de taletèllinge per wet van 8 november 1962 afgesjaf zeunt.

De taalfaciliteiten zeunt gemakd öm gebiede, oeëvan me neet eenduidèg koes zègke of ze noe Vlamsj of Welsj of Duutsjtalèg waore, nao de vasliegking van de taalgrens, d'r tied te bèje um dat dudelek te make. In 1963 miengde me dat assimilatie mètstens èng generatie doort en bie aafzoonderleke individuë die zich neet organisere is dat ooch zoe. Voere haat zich evvel oontwikkeld töt 'ne volwaardige de facto twieëtalige, of es me 't Plat mèttèlt, driejtalège sjtrieëk. Op 't momaent dat de taalvraej gedeend zow zieë mèt 't erkenne van de twie tale es geliekwaardèg, zaet d'r róndsjtuurbreef-Peeters evvel dat eedere inwoner es Nederlandstalige behandeld wert en èèder document dat me in 't Frans wil ha, ummerwer opnuuj mot aa-vraoge.

'n Taalfaciliteit en derhalve de taalgrens kan allèng mer bie biezondere wet gewiezig waeëre en die vereist 'n 2/3 mieërderhèèd in 't federaal parlemaent.

In de zès Vlamsje taalgrensgemèngdes en de twietalège gemèngdes van d'r Brusselse Rand bliekt dat d'r druk van de verfransing toenèmt. De raej daovör haat te make mèt 't gegaeve dat Brussel 'n zich sjtaerk oetbreidende groeëte internationaal sjtad is, die twietalig is, mae oeë de mètste luuj Fraans kalle.

D'r Raod van Europa

D'r Raod van Europa haat de situatie in de faciliteitegemèngdes oonderzoch en keumt töt de conclusie dat Voere en d'r Raand twieëtalèg is en dat Vlaandere dat mot erkènne dör 't ratificere van 't Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden.^[3]; Vlaandere laet die uitspraak evvel an d'r kaant umdat 't Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden en 't dör Belsj getekende Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden dör Vlaandere, oonder andere vanwege dit communautair gesjèlpunt, neet geratificeerd zeunt en de oetsjpraak van d'r Raod van Europa dus geen werking haat.

Beroop taege de Omzendbrieven

'n Beroop op groond van de communautaire alarmbelprocedure in de federaal Kamer va Volksvertegenwoordigers zal d'r op sjtrande dat de toepassing van de taalwètte gèng federaal bevoegdheid is, mae toekeumt an de Gemeensjappe. De ander Gemeensjappe veure de faciliteite op 'n aander meneer oet. Kiek: Blieberig en de Duutsjtalige Gemeensjap. Ooch berope op d'r Raad van State^[4] of het Arbitragehof^[5] haant gefaald.

Toekomst

Groeëtste braekiezer in de kwestie van de handhaving van de róndsjtuurbreef-Peeters en ooch dao-aan gekoppeld de aander, is de kwestie Brussel-Halle-Vilvoorde, oeë volges 'n oetsjpraak van 't Arbitragehof vóór 18 mei 2007 'n oplossing voonde mot waeëre väör d'r inmiddels oongroondwèttelèke nèèt-gesjplisde keeskreenk en e-zoe ooch 't arrondissement. Bij 't polletiek akkaoërd dat daorväör nuëdèg is spelt dizze róndsjtuurbreef de hoofrol.