Waer

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Veur mieë definities van "waer", zuuch: weer.

---

't Waer is de gestèldjheid vannen dampkrink op e bepaoldj ougeblik. Dit in taengestèlling toet 't klimaat, det e gemiddeldje is vanne versjillige meteorologische maetingen euver 30 jaor. Aafgezeen van fenomene wie de straolstruim speeltj 't waer zich veurnamelik inne troposfeer aaf. 't Waerbild wuuertj bepaoldj door 't samespeel vanne waersillemente. Dees illemente zeen:

• lóchdrök;
• lóchtemperatuur;
• lóchvochtigheid;
• bedèkkingsgraod;
• saort bewolking;
• naerslaag;
• windj;
• zich;
• biezunjer versjiensele:
  • ónwaer;
  • windjhoze;
  • iezel;
  • zandj of staof inne lócht.

Me kan toet op zeker huuegdje 't waer veurspèlle. Dit gebeurtj allewiel aanhandj van modelberaekeningen in groeate computers. De veurspèlling rizzelteertj in 'n waersverwachtig, waergaeven inne waersveuroetzichten of e waerberich. Waer kan echter ouch 'n hobby zeen veur waeramatäörs.

Waersysteme

't Gehieël van waersillemente kan e systeem toet standj bringe det zich aafhenkelik vanne gruuedje veur einigen tied in standj hèltj. Dees systeme zeen te óngersjeie mit gruuedje en laevesdoer:

Classificatie van systemen innen dampkrink
Horizontaal aafmaeting	Atmosferisch versjiensel	Sjaol	Laevesdoer
	algemein circulatie lang golve	macro α
5000 km			10 daag
	kórte golve depressies, hoeagdrökgebiede	macro β
1000 km			5 daag
	fróntje tropische cyclone	meso α
250 km			1 daag
	orografische invloje landj- en zieëwindj, buiekómplekse, wolkeclusters	meso β
25 km			5 oer
	buiecelle cumulonimbus-convectie	meso γ
2,5 km			1 oer
	inkelveljige convectiecelle tornado's	micro α
250 m			10 minuut
	thermiek zandjheuskes	micro β
25 m			1 minuut
	turbulentie	micro γ