Bibliotêca Naçionâle de Spàgna

A Bibliotêca Naçionâle de Spàgna (Biblioteca Nacional de España in spagnòllo, BNE in sìgla) a l'é 'n òrganìsmo outònomo^[1] incaregòu do depòxito do patrimònio bibliogràfico e docomentâio da Spàgna. A se dédica a l'arecugéita, a-a catalogaçión e a-a conservaçión di fóndi bibliogràfichi e a costodìsce ciù ò mêno trénta milioìn de òpie publicæ in Spàgna da-o coménso do Sèteçénto e che inclùddan lìbbri, revìste, màppe, incixoìn, diségni, spartîi e librétti.

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

O lögo da BNE

A Bibliotêca Naçionâle a difónde o seu patrimònio bibliogràfico co-o seu catàlogo e co-a redaçión da bibliografîa spagnòlla. A cûa di servìççi a-o pùblico cómme e sâle de consultaçión, i servìççi a distànsa pe mêzo do seu scîto d'Internétte^[2] e quélli de informaçión bibliogràfica specializâ e de préstito tra e bibliotêche. L'intrâ a-e coleçioìn digitâli da bibliotêca a l'é poscìbile gràçie a-a Biblioteca Digital Hispánica^[3]. E coleçioìn, o fonçionaménto e a stöia da Bibliotêca Naçionâle són promòsse e divulgæ gràçie a-o Musêo da Bibliotêca, co-a BNE cha gh'à 'n progràmma d'evénti colturâli ascì^[4]. A seu sêde prinçipâ a se trêuva into Paseo de Recoletos, into coscì dîto Palàçio da Bibliotêca e di Musêi Naçionâli, costruçión sconpartîa co-o Musêo Archiològico Naçionâle de Spàgna. A l'à 'n'âtra sêde a Alcalá de Henares ascì.

Stöia

A faciâta prinçipâ da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna

Òrìgine

A-i 29 de dexénbre do 1711, o rè Féipo V o l'à aprovòu o progètto svilupòu da-i seu confesoî Pedro Robinet e Melchor de Macanaz pe creâ 'na Bibliotêca Reâ. A seu creaçión a l'é stæta 'n eleménto de dinamicitæ pi-â coltûa spagnòlla de l'Eutoçénto, co-a misción de "renovâ i stùddi stòrichi e mostrâ e vêe réixe da naçión e da monarchîa spagnòlla"^[5]. L'é dónca comensòu a costruçión da sêde da bibliotêca, avansâ in sciâ stràdda ch'a l'anâva da-o Real Alcázar de Madrìd a-o Convénto de l'Incarnaçión^[6].

A Bibliotêca Reâ a l'é stæta avèrta a-o pùblico a-o 1° de màrso do 1712. A-i 2 de zenâ do 1716 o Féipo V o l'à firmòu o Rêgio Decrétto institotîvo, dónde l'êa mìsso in ciæo a natûa pùblica da bibliotêca, avèrta a "tùtti i studiôxi", stabilìndo e régole fondamentâli do seu fonçionaménto^[7].

A l'inprinçìpio, e seu coleçioìn êan formæ da materiâli che ne vegîvan da-e coleçioìn privæ di sovrén de Spàgna Féipo IV e Féipo V, ch'àivan portòu da-a Frànsa ciù de 6.000 volùmmi^[8]. E prìmme òpie a êse incorporæ inta coleçión êan stæte confiscæ a di fîlo-oustrìachi, ch'àivan pèrso a Goæra de Sucesción, cómme l'arçivéscovo de Valénçia Antoni Folch de Cardona^[9], o marchéize de Mondéjar e o dùcca de Uceda^[8]. A-a coleçión gh'é stæto azónto co-o ténpo de âtre bibliotêche privæ de nòbili cómme o cónte de Aguilar e o dùcca de Medinaceli^[10]. Do 1715 a Bibliotêca Reâ a contâva za de 28.242 lìbbri stanpæ, 1.282 manoscrîti e 20.000 medàgge^[11].

A decixón, do 1716, d'institoî o depòxito legâle a l'à permìsso a-a bibliotêca de fâ montâ bén bén e seu coleçioìn. Pe de ciù, gh'é stæto i efètti do Rêgio Órdine di 11 de màzzo do 1750, ch'o l'àiva dæto a-a Bibliotêca Reâ o dirìtto de schêuve e tàscie de libràie mìsse in véndia, co-a poscibilitæ de seleçionâ da l'elénco di lìbbri che ghe vegnîvan prezentæ quélle òpie che no gh'êan inte seu coleçioìn.

Do 1738 l'é stæto publicòu a prìmma òpia frûto do travàggio da bibliotêca, co-o tìtolo Bibliotheca Universal de la Polygraphia Española, realizâ da-o Cristóbal Rodríguez. Quésto lìbbro, inandiòu con l'agiùtto do càppo bibliotecâio Juan de Ferreras, o l'é stæto o prìmmo de 'na série de travàggi in sciâ paleografîa spagnòlla^[7].

A-i ténpi do Juan de Ferreras s'é comensòu a scrîve di catàloghi e di ìndichi pò-u pùblico. Into detàggio, o bibliotecâio Juan de Iriarte o l'é stæto incaregòu de quésto cónpito chi, pe arivâ coscì, do 1729, a-o Regia Matritensis Bibliotheca Geographica et Chronologica, o prìmmo catàlogo da bibliotêca, e ciù avànti a-o Regia Matritensis Bibliotheca Mathematica (catàlogo de matemàtica) e a-o Regiae Bibliothecae Matritensis Codices Graeci (catàlogo di manoscrîti grêghi)^[8].

O Rêgio Órdine di 19 de zùgno do 1761, inandiòu da-o càppo bibliotecâio Juan de Santander e aprovòu da-o rè Càrlo III, o l'à modificòu l'òriginâle do 1716, creàndo a Stànpa Reâ, ch'a ligâva "o travàggio editoriâle da bibliotêca a-i ciù inportànti stanpoéi, ligatoî da lìbbri e incizoî de l'época. O càppo bibliotecâio o vegnîva o diretô da Bibliotêca Reâ, co-i bibliotecâi ch'êan riconosciûi cómme servitoî da Câza Reâ, co-i relatîvi privilêgi^[12].

Into perîodo 1760-1778 a Bibliotêca a l'àiva 'n louêio, sott'a-a direçión do Gerónimo Gil, co-ina fonderîa pe-i caràteri da stànpa, ch'a l'é vegnûa ciù avànto o produtô di caràteri pi-â Stanpàia Reâ.

Sécolo XIX

A stàtoa de Sant'Ixidöo de Sevìggia in scî scæn a l'intrâ da bibliotêca, òpia de José Alcoverro y Amorós.

Into córso de l'Eutoçénto, a bibliotêca a l'à cangiòu ciù vòtte a seu sêde. A prìmma vòtta, do 1809 sott'a-o régno do Giöxèppe Bonapàrte, a l'é stæta trasferîa into convénto di Trinitâi Descâsi, scitoòu inta calle de Atocha. Do 1819 a l'à dovûo cangiâ tórna a seu sêde pò-u palàçio dónde gh'êa e riunioìn do Conséggio do Rêgio Amiraliâto pe caxón de pretéize avansæ da-i trinitâi descâsi co-o ritórno do rè Ferdinàndo VII e, do 1826, gh'é stæto 'n tèrso trasferiménto inta vêgia rescidénsa di marchéixi de Alcañices, inte quélla che anche a l'é dîta calle de Arrieta, dónde a l'é restâ squæxi scìnn-a-a fìn do sécolo^[12]. O terén dond'a se trêuva a Bibliotêca Naçionâle a-a giornâ d'ancheu o l'é quéllo dónde gh'êa l'antîgo convénto de Copacabana, conosciûo ànche cómme o grànde convénto di agostinién recolétti de Madrìd. Quésto convénto, dòppo a seu confìsca do 1835, o l'é stæto vendûo e caciòu zu.

Ànche e coleçioìn da bibliotêca són stæte interesæ da-i fæti de l'Eutoçénto. Prìmma de tùtto, a confìsca spagnòlla a l'à portòu tànte òpie che prìmma êan de propiêtæ de instituçioìn religiôze, òrmâi soprèsse, a êse depoxitæ inta bibliotêca. Defæti, do 1837, s'é creòu de comiscioìn provinciâli scentìfiche e artìstiche pe seleçionâ e òpie che, vegnìndone da-i convénti soprèsci, gh'àiva da êse depoxitæ inte bibliotêche ò inti musêi, òpû mìsse a l'àsta. Inte sto mòddo chi, l'é stæto depoxitòu inta Bibliotêca Naçionâle ciù ò mêno 70.000 volùmmi, conservæ inti convènti de Madrìd colpîi da-a confìsca^[12]. A-a Bibliotêca l'é stæto consegnòu ànche a ciù pàrte di bêni da Bibliotêca de las Cortes, creâ da-a Cortes de Cadice do 1814 e soprèssa do 1838^[13]. In sciâ fìn, do 1869, o Manuel Ruiz Zorrilla o l'à ordinòu o sequèstro di archìvvi, de bibliotêche e de coleçioìn d'àrte de catedrâle, comùn, monestê e òrdini militâri, co-a coscì dîta confìsca colturâle, ch'a l'à fæto intrâ inta Bibliotêca Naçionâle de òpie de gràn cónto, cómme quélle arivæ da-e catedrâle de Ávila e de Toledo.

Co-o decrétto di 28 de novénbre do 1836, a Bibliotêca Reâ a l'é cangiòu de nómme inte Bibliotêca Naçionâle, pasàndo a-e dipendénse do Ministêro de l'Intèrno da Penîzoa. Do 1857 l'é stæto aprovòu o prìmmo regolaménto da Bibliotêca Naçionâle, dónde l'êa decîzo o bàndo, a concesción e a sucesîva publicaçión de òpie vincitrîxe di Prémmi Bibliogràfichi chi-â bibliotêca a l'aviéiva convocòu tùtti i ànni^[12][14]. Quésti prémmi àn fæto scì chi-â Bibliotêca a vegnìsse o prìmmo promotô de òpie bibliogràfiche in Spàgna, promêuvéndo l'interèsse di bibliotecâi e di bibliogràfi. Do 1858 'é stæto creòu o còrpo facoltatîvo de archivìsti, bibliotecâi e archiòloghi, goidòu da-o diretô da Naçionâle^[15].

Do 1876, a bibliotêca a contâva za de 300.000 lìbbri, 200.000 librétti stanpæ e ciù de 30.000 manoscrîti^[16]. A despêto di vàrri cangiaménti, a Bibliotêca Naçionâle a l'à continoòu a crésce, co-e seu necescitæ de spàçio che són vegnûe bén bén ciù grénde da capaçitæ di scàgni scìnn-a quéllo moménto a seu dispoxiçión. Do 1857 l'é stæto domandòu o progètto de 'na nêuva sêde, pe arivâ do 1864 a-a çèrnia de quéllo prezentòu da l'architétto Francisco Jareño Alarcón^[17].

A-i 21 de arvî do 1866 a regìnn-a Izabèlla II a l'à pösòu a prìmma prîa do Palàçio di Archìvvi, Bibliotêche e Musêi, scitoòu into Paseo de Recoletos. Pe de raxoìn econòmiche, i travàggi són anæti avànti lentaménte, tànto che gh'é stæto ciù modìfiche a-o progètto òriginâle^[18]. Do 1884, l'Antonio Ruiz de Salces o l'à pigiòu o pòsto do Jareño a-a direçión di travàggi pi-â nêuva sêde da Bibliotêca Naçionâle. Do 1892 l'é stæto conpletòu a costruçión do cazaménto e, a-i 16 de màrso do 1896, a Bibliotêca Naçionâle a l'é stæta avèrta a-o pùblico inta seu nêuva sêde^[12].

Sécolo XX

Detàggio do frontón da faciâta prinçipâ do palàçio da Bibliotêca.

O palàçio da Bibliotêca Naçionâle do 1904, da La Ilustración Artística.

A Sâla de Letûa

O Nêuveçénto pi-â bibliotêca o l'é comensòu con l'aprovaçión do "Regolaménto de bibliotêche pùbliche do Stâto" co-o Rêgio Decrétto di 18 d'òtôbre do 1901. Pe mêzo de quésta lézze, ch'a l'abrogâva quélla de prìmma do 1857, a Bibliotêca Naçionâle a l'é stæta mìssa a càppo de tùtte e âtre bibliotêche spagnòlle^[13].

Inte sto perîodo chi, o diretô da Bibliotêca Naçionâle o l'êa o studiôzo spagnòllo Marcelino Menéndez Pelayo, ch'o l'à promòsso a creaçión de catàloghi specializæ, cómme o Catálogo de los Manuscritos árabes existentes en la Biblioteca Nacional de Madrid (Francisco Guillén Robles 1899), o Catálogo de los retratos de personajes españoles do 1901 e o Catálogo de la colección de dibujos originales de la Biblioteca Nacional do 1906, tùtti doî cûa de l'Ángel M. Barcia. S'é dæto nêuvo inpùlso a-a Revista de Archivos, Bibliotecas, y Museos ascì, ch'a l'é stæta 'n instruménto inportànte pò-u svilùppo do cànpo da biblioteconomîa in Spàgna^[19].

Do 1930, o minìstro da Pùblica Istruçión e de Bèlle Àrte, Elías Tormo, o l'à creòu o Conséggio da Bibliotêca Naçionâle, l'òrgano ch'o l'elêze o diretô da bibliotêca, co-o prìmmo coscì nominòu ch'o l'é stæto o Miguel Artigas. Inti ànni da Segónda Repùbrica Spagnòlla, l'Artigas e o Conséggio àn comensòu 'n procèsso de restàoro e d'anpliaménto da sêde da bibliotêca, riformàndone i servìççi bibliotecâi ascì^[20]. Tra di quésti se peu aregordâ a riorganizaçión da Sâla de Letûa, a creaçión da Sâla Generâle, avèrta a-o pùblico e inougurâ da-o prescidénte Alcalá Zamora^[12], ciù chò-u prolongaménto de l'oràrio^[21].

Inti ànni da Goæra Civîle Spagnòlla, o diretô da Bibliotêca Naçionâle o l'êa Tomás Navarro Tomás, elezûo pöco prìmma do sccéuppo da goæra e restòu in càrega scìnn-a-a seu fìn. Inte sto perîodo chi e pórte da bibliotêca són stæte seræ e i seu ògètti ciù preçiôxi són stæti evacoæ prìmma inte Torres dels Serrans, a Valénçia, e pöi ̟a Ginêvra, in Svìsera. Pe sarvâ da-a distruçión e propiêtæ de céntri religiôxi, palàççi ò abitaçioìn privæ, inta Bibliotêca són stæti trasferîi ciù ò mêno 500.000 volùmmi pe mêzo da Junta de Incautación y Protección del Patrimonio Artístico^[12]. Tànti de quésti bêni vegnîvan da rìcche bibliotêche privæ e pe vàrie unitæ no l'é stæto poscìbile a restituçión into dòppo goæra^[20]. Ànche o palàçio da Bibliotêca Naçionâle o l'é stæto vìtima de numerôxi bonbardaménti inti ànni da goæra, che a ògni mòddo no àn caxonòu di dànni a-e coleçioìn chi òspitæ^[22].

Finîo a goæra, l'é stæto tórna elezûo cómme diretô o Miguel Artigas e do 1939 s'é introdûto o scistêma decimâle pi-â catalogaçión de coleçioìn inte bibliotêche pùbliche spagnòlle^[12]. Inti ànni do dòppo goæra s'é chi tegnûo vàrie móstre de grànde inportànsa, cómme e dôe dedicæ a-o Miguel de Cervantes e 'n'âtra da-o tìtolo Un milenio del libro español, do 1952^[23]. Do 1953 l'é stæto inouguròu a nêuva sêde de l'Archìvio Stòrico Naçionâle, ch'o se trovâva a l'inprinçìpio inta mæxima costruçión da Bibliotêca e do Musêo Archiològico Naçionâle.

Scibén che inti ànni '50 gh'é stæto ciù rifórme a l'òrganizaçión e a-a gestión da Bibliotêca, a ciù inportànte a l'é stæta o Decrétto Òrgànico di 8 de màrso do 1957 e do corispondénte Regolaménto, publicòu a-i 20 de dexénbre do mæximo ànno. O nêuvo Regolaménto o l'à ristruturòu i servìççi da Bibliotêca, stabilìndo chò-u diretô o gh'avésse da êse 'n ménbro do Còrpo Facoltatîvo, amermàndo e fonçioìn do Conséggio^[23]. Do 1957 l'é stæto promulgòu 'n nêuvo decrétto in sciô depòxito legâle, ch'o l'à decîzo che i stanpoéi dovéssan conformâse a-e dispoxiçioìn de l'àtto^[24].

A despêto de ste rifórme chi, gh'êa ancón tànti cónpiti bibliotecâi a livéllo naçionâle no sodisfæti da-a Bibliotêca. Prezénpio, do 1970 o l'é stæto creòu l'Instituto Bibliográfico Hispánico, ch'o l'includdéiva o Servicio Nacional de Información Documental y Bibliográfica, o Depósito Legal, e a Comisión Nacional de Planificación y Coordinación Bibliográfica^[12]. L'Emerotêca Naçionâle, fondâ do 1941, a l'àiva lê ascì 'n'inportànte coleçión de stànpa spagnòlla. Do 1978, e coleçioìn da Bibliotêca contegnîvan ciù ò mêno çìnque milioìn de artìcoli, riçevéndo 412.000 letoî a l'ànno^[25].

Do 1982 l'é stæto realizòu o prìmmo stùdio in scê poscibilitæ pe l'outomaçión da Bibliotêca^[12], ch'o l'é vegnûo realtæ con l'adoçión do scistêma SABINA, 'na versción speciâle do software spagnòllo SABINI^[26]. Con Rêgio Decrétto do 1985 a-a Bibliotêca Naçionâle l'é stæto integròu l'Instituto Bibliográfico Hispánico, l'Emerotêca Naçionâle e o Centro del Tesoro Documental y Bibliográfico^[13]. Into mæximo ànno a BNE a l'é stæta diciarâ "l'instituçión bibliotecâia superiôre do Stâto e o càppo do scisêma bibliotecâio spagnòllo"^[27]. A-a fìn di ànni '80 l'é stæto inandiòu i travàggi pi-â creaçión de 'n segóndo depòxito a Alcalá de Henares (inouguròu do 1993) e l'inplementaçión do scistêma de outomaçión ARIADNA, ch'o l'à comensòu a fonçionâ into 1991^[12].

Do 1991, con Rêgio Decrétto (R.D. 1581/1991 di 31 d'òtôbre), l'é stæto aprovòu o Statûto da Bibliotêca Naçionâle cómme Òrganìsmo Outònomo, fàndo comensâ 'n perîodo de anpliaménto da Bibliotêca^[13]. L'é stæto inandiòu di nêuvi servìççi cómme Información Genealógica y Heráldica, Información General e Documentación Bibliotecaria. Do 1995 l'é stæto inouguròu o Musêo do Lìbbro, anàndo avànti co-i progètti de outomaçión. Do 1996 a BNE a l'à ativitòu o seu scîto d'Internétte^[28].

Sécolo XXI

E decoraçioìn pe-i 300 ànni da BNE.

A-i 11 de novénbre do 2009 l'é intròu in vigô o nêuvo statûto da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna, aprovòu co-o Rêgio Decrétto 1638/2009, di 30 d'òtôbre. Un di cangiaménti ciù inportànti o l'é stæto quéllo into nómme de l'òrganizaçión, vegnûa ofiçialménte Bibliotêca Naçionâle de Spàgna, pe 'na mêgio identificaçión inti forum e tra e òrganizaçioìn internaçionâli^[29].

O nêuvo statûto o prevédde chi-â Bibliotêca a garantìsce 'na raprezentànsa de comunitæ outònome e de universcitæ into seu Conséggio. Pe sta raxón chi, o segóndo vîce-prescidénte da Conferénsa Setoriâle da Coltûa e o prescidénte da Conferénsa di Retoî de Universcitæ Spagnòlle ne són pàrte cómme ménbri d'ofìçio. S'é decîzo de modificâ a procedûa pi-â nòmina do diretô generâle ascì, òua nominòu con Rêgio Decrétto, aprovòu da-o Conséggio di Minìstri pe propòsta do minìstro da Coltûa, dòppo 'na consultaçión co-o Rêgio Conséggio e "segóndo i critêi de profescionalitæ e d'esperiénsa (...) into cànpo de bibliotêche e da gestión colturâle^[29].

A-i 5 de màzzo do 2010, o Conséggio di Minìstri da Spàgna o l'à decîzo chi-â càrega ch'a dirìzze a Bibliotêca Naçionâle a pèrde a seu condiçión de direçión generâle inta strutûa geràrchica aministratîva do govèrno spagnòllo, convertìndose inte 'na sotodireçión generâle; dòppo quésta decixón o diretô, o Milagros del Corral, o l'à dæto e seu demiscioìn^[30]. O seu sucesô o l'é stæto o prescidénte da Federación Española de Sociedades de Archivística, Biblioteconomía, Documentación y Museística (ò Fesabid), Glòria Pérez-Salmerón.

Inte sto perîodo chi l'é stæto òrganizòu vàrri progètti da-a Bibliotêca Naçionâle. O Musêo da Bibliotêca Naçionâle, ch'o l'à pigiòu o pòsto do vêgio Musêo do Lìbbro, o l'é stæto inouguròu do 2007, anpliàndone l'òfèrta colturâle e didàtica^[31]. Do 2008 gh'é stæto a prezentaçión da Bibliotêca Digitâle Spagnòlla (Biblioteca Digital Hispánica), ch'a l'é 'n portâ de dónde se peu védde tùtte e vivàgne mìsse in sciâ Ræ da-a BNE^[32]. A Bibliotêca a l'à comensòu a creâ di contegnûi inti social network ascì, arvìndo a seu pàgina Facebook do 2008 e di profî in sce de âtre piatafórme do web 2.0 cómme Twitter, YouTube, Slideshare, Flickr e Wordpress.

Do 2009 a Bibliotêca Naçionâle a l'à inandiòu 'n progètto in colaboraçión con Internet Archive, co-o fìn "d'arechéugge, archiviâ e preservâ o domìnio .es"^[33]. Into méize d'òtôbre do 2010, a BNE a l'à inouguròu o "Quijote Interactivo", 'na versción digitâle e interatîva de l'òpia do Cervantes ch'a conprénde di contegnûi pe mêgio definî o contèsto da stöia, cómme 'na màppa co-e aventûe do Quijote e di aprofondiménti in sciâ vìtta into Seiçénto^[34].

Inte l'ànbito internaçionâle, a Bibliotêca a colàbora co-a bànca dæti Dialnet, conligàndo i outoî che coincìddan inte tùtte dôe e bànche dæti^[35]. A seu parteçipaçión a 'n progètto de riçèrca co-o Grupo de Ingeniería Ontológica (Ontology Engineering Group) de l'Universcitæ Politécnica de Madrìd a l'à dæto cómme frûto a creaçión de 'n portâ^[36] co-ina pàrte inportànte di regìstri da BNE convertîa into formâto RDF e mìssa a lìbera dispoxiçión^[37].

A BNE a l'é pàrte de inportànti grùppi de travàggio inte asociaçioìn profescionâli IFLA e OCLC, a l'é pàrte do Virtual International Authority File (VIAF)^[38] scìnn-a da-a seu creaçión e a l'é 'n'inportànte prezénsa inte di énti de normaçión cómme l'Òrganizaçión Internaçionâle pi-â Normaçión (ISO) e a seu òmòloga pi-â Spàgna, l'Asociación Española de Normalización y Certificación. Inte 'n mòddo scìmile, a Bibliotêca Naçionâle de Spàgna a l'é pìggia pàrte a l'EURIG, òrganìsmo creòu pi-â promoçión di interèssi profescionâli comùn a-i uténti e a-i uténti potençiâli de RDA (Resource Description and Access) in Eoröpa^[39].

Pe de ciù, a Bibliotêca a l'à pigiòu pàrte a-o progètto IMPACT^[40], ch'o fà de anàlixi pò-u riconosciménto di caràteri inti manoscrîti, e a-o Progètto ARROW ascì^[41], ch'o l'à o fìn de creâ 'na bànca dæti eoropêa in scê coscì dîte "òpie òrfane", sàiva a dî quélle òpie de quæ o no l'é conosciûo o titolâre di dirìtti de propiêtæ inteletoâle. Sto progètto chi o l'é aprêuvo a-a catalogaçión di cànti di sécoli XVI-XIX ascì, in colaboraçión co-a Fondaçión Generâle de l'Universcitæ de Alcalá^[42].

A-i 15 de novénbre do 2010, a Bibliotêca Naçionâle de Spàgna a l'à prezentòu o seu Catálogo bibliográfico de la colección de incunables, dóggio volùmme cuòu da-o Julián Martín Abad, càppo do Servìçio de Manoscrîti e Inconàboli da BNE, che n'arechéugge 2297 ediçioìn e 3158 ezenplâri^[43].

A-i 13 de dexénbre do 2011 o rè de Spàgna o l'à inouguròu a móstra Biblioteca Nacional de España: 300 años haciendo historia, de dónde l'é comensòu i evénti comemoratîvi da celebraçión di trexénto ànni da-a fondaçión da Bibliotêca Naçionâle^[44].

Òrganizaçión

A Bibliotêca a l'é a-e dirètte dipendénse do Ministêro da Coltûa, ò 'n seu equivalénte, e do seu diretô generâle, che travàggian insémme a 'n Conséggio Rêgio che pe lézze a l'à di potêri de òrgano consultîvo superiôre, inandiòu segóndo 'na strutûa stàbile formâ da 'n conséggio d'aministraçión, 'na direçión técnica e 'na gestión.

Conséggio Rêgio da Bibliotêca Naçionâle

Prescidénti

• Luis Alberto de Cuenca (2015-2018)
• Soledad Puértolas (2018-2021)
• Elvira Lindo (2021-2022)
• Daniel Fernández (2022-in càrega)

Sêde

A sêde da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna de Alcalá de Henares

Segóndo i seu statûti, l'é pàrte do patrimònio de l'òrganìsmo outònomo da Bibliotêca Naçionâle e sêde do Paseo de Recoletos (Madrìd), de Alcalá de Henares e de l'Emerotêca Naçionâle^[45]. Da-o 2010 a l'é stæto azónto a Sêde Eletrònica da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna^[46].

Depòxito legâle

O depòxito legâle o peu êse definîo cómme l'òbligo, inpòsto da-a lézze, de depoxitâ inte unn-a ò ciù agençîe specìfiche de còpie de publicaçioìn de ògni génere, reprodûte in sce qualónque supòrto, pi-â distriboçión pùblica, o noêzo ò a véndia^[47]. O l'à cómme òbietîvo quéllo de garantî a conservaçión e l'acescibilitæ do patrimònio colturâle de 'na Naçión a-i riçercatoî d'ancheu e de domàn.

A-i 26 de lùggio do 1716 o rè Féipo V o l'àiva defæti diciaròu che se dovésse consegnâ 'na còpia de "tùtte e nêuve stànpe che se faiàn into mæ domìnio" a-a seu Bibliotêca Reâ de Madrìd^[48]. Quésto privilêgio, ch'o l'é vegnûo prìmma do modèrno depòxito legâle, o l'êa detegnûo da-a Bibliotêca Reâ de Sàn Loénso de El Escorial, pe Aragónn-a e Castìggia, da-i 12 de zenâ do 1619^[49].

A despêto de tùtti i tentatîvi fæti inte vàrie etæ stòriche, o depòxito legâle o l'é stæto violòu in mòddo scistemàtico scìnn-a l'emanaçión do Rêgio Decrétto di 23 de dexénbre do 1957^[50]. Quésto regolaménto o stabilîva 'n scistêma aministratîvo ch'o l'à permìsso de razónze sto òbietîvo chi. D'âtra pàrte, o stabilîva ànche che i stanpoéi foîsan i responsàbili do depòxito legâle. O tîpo de materiâle ògètto de depòxito legâle o l'êa bén grànde, da-i scrîti a-e registraçioìn sonöre, a-e càrte giögràfiche, a-e pelìcole e a-e cartolìnn-e^[51].

Quésto Decrétto, scibén ch'o l'é stæto abrogòu inta seu pàrte relatîva a-e vàrie fonçioìn, o l'é restòu pi-â ciù pàrte in vigô scìnn-a da l'Ordinànsa di 30 de òtôbre do 1971^[52] e da quélla di 20 de frevâ do 1973^[53], ch'àn modificòu di artìcoli do Regolaménto de l'Instituto Bibliográfico Hispánico.

A configuraçión da Spàgna cómme stâto regionâle, co-o trasferiménto da gestión di depòxiti legâli a-e comunitæ outònome, e i cangiaménti into móndo de l'editorîa, insémme a-a conpàrsa de nêuve tecnologîe, àn réizo fondamentâle l'emanaçión de 'na nêuva lézze^[54]. Defæti, co-a lézze 23/2011, di 29 de lùggio, in sciô Depòxito Legâle, l'é stæto decîzo pe-e modìfiche chi aprêuvo:

• l'é indicòu l'editô cómme depoxitâio centrâle.
• l'é stabilîo e conpeténse de comunitæ outònome e da BNE inte sta matêia chi.
• l'é fisòu e régole prinçipæ pò-u depòxito de publicaçioìn eletròniche in sciâ Ræ.
• l'é amermòu o nùmero de còpie da depoxitâ: a BNE a riçéive dôe còpie di lìbbri con l'ISBN in càngio de træ e tùtte e bibliotêche de conservaçión no riçéivan ciù de ristànpe^[55].

Nùmero de depòxito legâle

O nùmero de depòxito legâle o l'é formòu da-a sìgla DL, da-o nùmero de costituçión do depòxito e da l'ànno de costituçión esprèsso in quàttro cîfre. Ògni pàrte a l'é separâ da-o rèsto da 'n spàçio, mêno che l'ànno, ch'o gh'à da êse precedûo da 'n tratìn. A-a fìn de ògni ànno l'é seròu a numeraçión, ch'a repìggia a-o coménso de l'ànno. E ùniche eceçioìn corispóndan a-i nùmeri òtegnûi inte Astùrie, dónde o DL o peu êse sostitoîo con DLL (depósitu llegal)^[56], e inta Navàrra, dónde o peu êse sostitoîo con LG (Lege Gordailua)^[57].

Legislaçión outònoma

Da l'intrâ in vigô da lézze 23/2011^[58] sôlo éutto comunitæ outònome àn adatòu i seu regolaménti a-a nêuva normatîva naçionâle: Andalózia, Aragónn-a^[59], Astùrie, Castìggia-A Mància, Çéota^[60], Catalògna^[61], Estremadûa e Navàrra.

A ògni mòddo, o contegnûo de tùtti sti regolaménti chi o l'é o mæximo inte pàrte ciù inportànti, scibén che gh'é de diferénse inte seçioìn indicæ chi aprêuvo:

Tèrmine pe l'asegnaçión do nùmero

I ùnichi regolaménti che s'esprìmman in mérito a-a questión són quélli de l'Andalózia^[62] e de l'Estremadûa^[63], dond'o l'é indicòu 'n tèrmine de dêxe giórni d'êuvéi da-a prezentaçión da domànda, e de Castìggia-A Mància e Navàrra, dónde o tèrmine o l'é pe cóntra de chìnze giórni.

Perîodo de costituçión do depòxito

Òbligatöio, prìmma da distriboçión ò da véndia e, con l'eceçión de l'Aragónn-a, inte doî méixi da-o relàscio do nùmero de depòxito.

Nùmero de còpie da depoxitâ

In relaçión a lìbbri, librétti e vivàgne multimediâli dónde un di supòrti o l'é in sce papê, publicaçioìn in série, arecugéite de fascìcoli, spartîi, màppe, ciànte, atlànti ò scìmili, o nùmero de còpie da depoxitâ o l'é de quàttro, dôe pi-â comunitæ e dôe pi-â BNE.

Pe tùtti i âtri papê, cómme indicòu inta tabélla chi aprêuvo:

	Naçionâle	Andalózia	Aragónn-a	Astùrie	Castìggia-A Mància	Çéota	Catalògna	Extremadûa	Navàrra
Aplicaçioìn informàtiche						1
Anónçi e striscioìn publicitâi						1	1	1	2
Boletìn ofiçiæ a dispoxiçión in sciâ Ræ			3				3
No a dispoxiçión in sciâ Ræ	1	3	3	3		3		3	2
Manifèsti		3	2	1	3	2	3		2
Figurìnn-e		2		1	2	1	2	1	1
Papê eletrònichi sénsa supòrto fìxico ò disponibilitæ in sciâ Ræ		2	1	2	1	2		1	2
File òudio	1	4	3	3	3	3	3	3	2
File òudiovixîvi	1	4	3	3	3	3	3	4	2
Ligatûe	1	3	3	2	3	3	3	3	2
Stànpe òriginâli	1	3	3	2	3	3	3	3	2
Fotografîe modificæ	1	3	3	2	3	3	3	3	2
Féuggi stanpæ no comerciâli		2	1		2		4	2	1
Féuggi		2	1	1	2	1	2	1	1
Lìbbri artìstichi ò bibliòfili	1	3	3	2	3	3	3	3	2
Lìbbri de tèsto	1	3	2	3	2	3	2	3	2
Microfórme	1	3	3	2	2	3	2	3	2
Càrte			1	1	2	1	1	1	1
Pelìcole		2	1		1		2	1	1
Cartolìnn-e de paizàggi ò de çitæ	1	3	3	2	3	3	3	3	2
Âtre cartolìnn-e		2	1	1	2	1	2	1	1
Publicaçioìn eletròniche inte 'n formâto fìxico	1	3	3	2	3	3	3	3	2

Depòxito legâle de publicaçioìn in sciâ Ræ

O l'é regolòu da-o R.D. 635/2015^[64], di 10 de lùggio, e o l'é intéizo pe quélle publicaçioìn sénsa de supòrto fìxico materiâle.

Quésto tîpo de depòxito legâle o l'é aplicòu a-i scîti d'Internétte e a-e publicaçioìn fæte lì, bàsta che contêgnan 'n patrimònio bibliogràfico, vixîvo, sonöro, òudiovixîvo ò digitâle de coltûe da Spàgna.

E diferénse ciù inportànti rispètto a-a disciplìnn-a do depòxito legâle de publicaçioìn materiâli són:

• L'iniçiatîva do depòxito a l'é da-i editoî vèrso i céntri de conservaçión.
• E publicaçioìn in sciâ Ræ no gh'àn 'n nùmero de depòxito legâle.
• I céntri de conservaçión són quélli che decìddan i scîti d'Internétte da caturâ e depoxitâ pi-â seu conservaçión.
  • Pe quélli a intrâ lìbera se peu dêuviâ 'n robòtto.
  • Pe quélli protètti ò che no són sarvæ in outomàtico, o mêgio mòddo pe fâlo o l'é concordòu con l'editô.
• A sôla òbligaçión pe-i editoî a l'é quélla de consentî l'arecugéita da publicaçión.
• L'é de lóngo rispetòu a normatîva in matêia de propiêtæ inteletoâle e proteçión di dæti personæ.

Sâle e seu fóndi

Sâle de consultaçión^[65]

Sâle	Fóndi	Dipartiménto
Sâla Informaçioìn Generâli		Dipartiménto de Riferiménto
Sâla María Moliner	Lìbbri costodîi inti depòxiti generâli, in sce supòrto òriginâle ò riproduçioìn Coleçioìn de riferiménto generâle, a vìxita lìbera	Dipartiménto de Riferiménto
Sâla de Alcalá de Henares	Fóndi costodîi inti depòxiti de quésta sêde	Àrea de Cordinaménto de Coleçioìn
Sâla Cervantes	Manoscrîti antîghi e modèrni, archìvvi personæ Archìvio da Bibliotêca Naçionâle Inconàboli Stànpe di sécoli XVI, XVII e XVIII, prìmme ediçioìn e òpie speciâli di sécoli aprêuvo Òpie de tiâtro Òpie do Cervantes Coleçioìn de riferiménto a vìxita lìbera	Dipartiménto do Patrimònio Bibliogràfico
Sâla Goya	Diségni e incixoìn Lìbbri ilustræ con stànpe òriginâli Ephemera e ex libris Manifèsti Fotografîe Màppe antîghe e modèrne, manoscrîti e stànpe, giögrafîa, viâgi e pàixi Bibliotêca de riferiménto e specializâ in àrte, diségni, incixoìn, fotografîe, cartografîa e iconografîa, a vìxita lìbera	Dipartiménto de Bèlle Àrte e Cartografîa
Sâla Barbieri	Partitûa manoscrîti e stànpe, lìbbri specializæ in mûxica manoscrîti e stànpe, revìste e librétti specializæ e archìvvi muxicâli spagnòlli òriginâli Registraçioìn òudio File òudiovixîvi e multimediâli Bibliotêca de riferiménto pe mûxica e cîne, òpie conplête de conpoxitoî, coleçioìn de partitûe forèste, revìste specializæ, a vìxita lìbera	Dipartiménto de Mûxica e Òudiovixîvi
Sâla de Publicaçioìn e Revìste	Revìste, publicaçioìn e boletìn ofiçiæ Coleçioìn de riferiménto generâle e òpie specializæ in sce publicaçioìn e mézzi de comunicaçión, a vìxita lìbera Coleçioìn de revìste a vìxita lìbera Microformat (periòdichi, revìste e boletìn ofiçiæ) e publicaçioìn digitalizæ Publicaçioìn ofiçiæ de ciù inportànti òrganizaçioìn internaçionâli	Dipartiménto de Riferiménto
Sâla de Informaçión Bibliogràfica	Bibliografîe generâli e specializæ Bànche dæti Catàloghi de bibliotêche spagnòlle e forèste Âtre òpie de riferiménto	Dipartiménto de Riferiménto
Sâla de Docomentaçión Bibliotecâia	Òpie specializæ in Biblioteconomîa, Docomentaçión, Archivìstica, Museologîa e ànbiti scìmili. Tùtte a vìxita lìbera, fêua i nùmeri antîghi de revìste forèste Òpie in scê nêuve tecnologîe aplicæ a l'informaçión.	Dipartiménto de Riferiménto

Fóndi e coleçioìn

Stàtoa do rè Alfónso X o Sàvio in sciâ scainâ a l'intrâ da bibliotêca, fæta da-o J. Alcoverro, 1892.

A coleçión da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna a l'é o spêgio da socjêtæ spagnòlla inti ùrtimi tréi sécoli da seu stöia, mostràndo i gùsti e a coltûa do Pàize. A seu antighitæ, ciù che pe êse raprezentatîva di vàrri fæti stòrichi, ne fan unn-a de ciù inportànti a-o móndo, conprendéndo di gréndi tezöi, ségge pe-e seu caraterìstiche leterâie e artìstiche che pi-â seu inportànsa stòrica e bibliogràfica. Quésto patrimònio o l'é arivòu scìnn-a-a giornâ d'ancheu gràçie a-o travàggio de 'n grànde nùmero de persónn-e da-e condiçioìn asæ diferénti, da-i bibliòfili a-i bibliotecâi e a-i çitadìn comùn, che co-o seu contribûto e-e seu conoscénse àn permìsso o svilùppo da bibliotêca.

E coleçioìn stòriche

A-a prìmma coleçión co-o ténpo se n'é stæto tànte âtre, pe mêzo de diferénti modalitæ de acquixiçión. Ciù che i sequèstri, sórva mensonæ, a-i nòbili che sostegnîvan a pàrte oustrìaca inta Goæra de Sucesción, cómme quélli a dànno do dùcca de Uceda, do marchéize de Mondéjar, etc., gh'é stæto di scàngi de fóndi co-i convénti de Sàn Tomâxo de Ávila e de Sàn Vinçénso de Plasencia, coscì cómme de donaçioìn pe testaménto ò fæte da-i ménbri de instituçioìn eclesiàstiche e da nobiltæ, spésse vòtte dêuviæ cómme mézzo pe òtegnî o favô do rè.

L'é stæto però inti sécoli XVIII e XIX, sàiva a dî quànde a Bibliotêca Naçionâle de Spàgna a s'é afermâ in mòddo stàbile cómme l'instituçión bibliotecâia centrâle do Pàize, che-e seu coleçioìn àn comensòu a montâ bén bén, ségge con l'incorporaçión de bibliotêche di gréndi studiôxi, scritoî, bibliòfili e polìtichi de l'época, pe mêzo de acàtti e donaçioìn^[66], che pe-i sequèstri di fóndi eclesiàstichi fæti inte l'Eutoçénto. Quéste són stæte de vivàgne inportànti pe l'acquixiçión di fóndi da pàrte da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna, con inportànti coleçioìn che vegnîvan da convénti, monestê e órdini militâri, instituçioìn che pe tànti ànni àn prodûto e cuòu 'n grànde patrimònio colturâle. Inta confìsca do 1869, a coscì dîta a "Confìsca Colturâle" promulgâ da-o Manuel Ruiz Zorrilla, a BNE a l'à òtegnûo de òpie da-e catedrâle de Toledo e de Ávila ascì^[67].

Inta tabélla chi aprêuvo l'é riportòu e coleçioìn ciù inportànti pe nùmero de unitæ òtegnûe, pe mêzo de acàtti, donaçioìn e testaménti, da-a BNE inti seu tréi sécoli de stöia:

Coleçión	Informaçioìn	Unitæ
Bibliotêca de l'Otramâ	Con Rêgio Órdine di 6 de màzzo do 1899, i fóndi ch'apartegnîvan a-a Bibliotêca do Ministêro de l'Otramâ són stæti concèssi a-a BNE, ch'a-i l'à incorporæ inte l'ànno aprêuvo. Co-în âtro Rêgio Órdine, emanòu a-i 4 de frevâ do 1908, l'é stæto incorporòu o rèsto di fóndi ascì, ségge sott'a-a sìgla R che VE[68][69].	6.137
Cayetano Alberto de la Barrera	Bibliotecâio da BNE de l'Eutoçénto, studiôzo do Cervantes e amîgo do Bartolomé Gallardo, pe testaménto o l'à regalòu i seu lìbbri a-a Bibliotêca Naçionâle, ch'a-i à riçevûi do 1872[70]. Se peu védde di ezénpi da-a Bibliotêca Digitâle Spagnòlla chi.	484
Coleçión Agustín Durán	Acatâ pe 9.000 duros da-a seu vìdoa, María Cayetana Cuervo, con Rêgio Órdine di 27 de zùgno do 1863. A l'é formâ da òpere dramàtiche, ségge stanpæ che scrîte a màn[71].	666
Coleçión Barbieri	A l'é stæta regalâ a-a Bibliotêca Naçionâle do 1894, vegnìndo incorporâ do 1899. A se conpónn-e de mûxiche a partî da l'Etæ de Mêzo scìnn-a-o sécolo XIX e de 'na série de papê conosciûa cómme i "papê Barbieri": létie, biografîe, melodîe, librétti de operétte, etc. Do 1999 a Bibliotêca Naçionâle a l'à acatòu ciù ò mêno âtre 200 òpie scrîte a màn da-o conpoxitô, che conplêtan a coleçión[72]. Se peu védde di ezénpi da-a Bibliotêca Digitâle Spagnòlla chi.	6.151
Coleçión Castellano	Do 1871 l'Hartzenbusch o l'à scangiòu de còpie de stànpe con Manuel Castellano pe dotâ a BNE de 'na coleçión de fotografîe. A-a seu mòrte, do 1880, o rèsto da coleçión o l'é stæto acatòu da-o seu nêvo[73]. Se peu védde di ezénpi da-a Bibliotêca Digitâle Spagnòlla chi.	2.045
Coleçión Comín Colomer	Donaçión fæta do 1975, dòppo a seu mòrte, da-a vìdoa Julia Martín, lê o l'êa 'n comisâio de poliçîa e scritô. I têmi centrâli da seu bibliotêca, tra i âtri, êan a Masonerîa, l'anarchìsmo, o terorìsmo, i afâri internaçionâli e i fæti ligæ a-o Partîo Comunìsta de Spàgna[74].	14.370
Coleçión Dùcca de Osuna	Do 1886 a Bibliotêca Ducâle de Osuna e Infantado a l'é stæta incorporâ a-a Bibliotêca Naçionâle, co-a seu acquixiçión ch'a l'é stæta a ciù inportànte do sécolo XIX ségge pe manoscrîti che pe inconàboli. Insémme a sta lì l'é stæto coscì incorporòu a Bibliotêca do Marchéize de Santillana e quélla di Cónti de Benavente ascì, unîe a quélla da Câ Ducâle de Osuna da-o 1771[67].	4.915
Pascual de Gayangos	Bibliòfilo, editô, studiôzo da coltûa àraba e diplomàtico, o l'àiva fæto di gréndi acàtti de lìbbri, sénsa curâse ciù de tànto do venditô ò da proveniénsa. A prìmma pàrte, sàiva a dî quélla in scî lìbbri òrientâli, a l'é stæta acatâ do 1895, con l'incorporaçión conplêta da seu coleçión inta Bibliotêca Naçionâle ch'a l'é stæta concordâ into màrso do 1900, pe 'n totâle de 400.000 pesetas. L'insémme de òpie, de gràn raritæ e interèsse pi-â stöia da letiatûa spagnòlla e quélle apartenénti a-i sécoli XVI e XVII o l'é stæto incorporòu into Dipartiménto di Lìbbri Râri e Preçiôxi, méntre o rèsto de stànpe o l'é finîo into depòxito generâle da bibliotêca[67].	17.158
Coleçión Gómez-Imaz	O l'à mìsso insémme pe tùtta a seu vìtta unn-a de ciù grénde coleçioìn privæ in sciâ Goæra d'Indipendénsa Spagnòlla. L'ereditæ de Gómez Imaz a l'é stæta vendûa inte 'n'àsta pùblica da câza Saskia-Sotheby’s into màzzo do 1977, co-o Centro Nacional del Tesoro Documental y Bibliográfico ch'o n'à acatòu 148 di 244 unitæ, méntre e âtre a ògni mòddo no gh'àivan interèsse docomentâio ò bibliogràfico, òpû co-ina seu còpia ch'a l'êa za inte coleçioìn da Bibliotêca Naçionâle. Chi gh'é bén bén de péssi ùnichi, màscime giornâli e revìste di sécoli XVIII e XIX, ma ànche lìbbri de prêgio, manoscrîti, càrte e papê ch'àn inrichîo, in mòddo conscisténte, i fóndi in sciâ Goæra d'Indipendénsa Spagnòlla che a Bibliotêca Naçionâle a l'àiva za arecugéito[67].	4.521
Coleçión Graiño	O Graiño o l'àiva mìsso insémme 'n'inportànte coleçión de lìbbri filipìn, ch'a l'é stæta acatâ da-i seu erêdi, i fræ Suárez, do 1959. A l'é 'n'arecugéita de valô eceçionâle, no sôlo pi-â raritæ de çèrti péssi ùnichi ò sconosciûi a-i bibliògrafi. Ciù de 'n tèrso de quéste òpie o l'é scrîto inte de léngoe do pòsto (Tagalog, Pangasinàn, Ceboàn, Bisaya) e publicòu da-e ciù inportànti stanpàie filipìnn-e[66].	768
Infante Francisco de Paula	A Bibliotêca Naçionâle de Spàgna a contêgne a bibliotêca de mûxica de l'Infante Francisco de Paula Antonio (1794-1865), fræ do Ferdinàndo VII. A BNE a l'à acatòu sta bibliotêca chi do 1878 da 'n librâ de nómme Manuel Montes[75]. A contêgne ciù de 650 òpie, prinçipalménte de mûxica làica e religiôza e de outoî tra i sécoli XVII e XVIII, con interèsse particolâ vèrso l'òpera italiànn-a.	775
Coleçión Izquierdo	O l'é stæto nominòu da-o Godoy Consegê de Stâto e agénte diplomàtico in Eoröpa. O l'à visciûo pe tànti ànni a Parìggi, dond'o l'à mìsso insémme pò-u Prìnçipe de la Paz 'na coleçión de lìbbri, stànpe e diségni che, pe di fæti polìtichi, a l'é restâ inta bibliotêca do Gabinétto de Stöia Naturâle scìnn-a quànde a no l'é stæta trasferîa a-a Bibliotêca Naçionâle, do 1904.	1.518
Coleçión Madrazo	A Bibliotêca Naçionâle a l'à acatòu, pe 5.000 pesetas, l'insémme di diségni ch'o l'àiva lasciòu a-a seu fìggia Cecilia. In Itàlia o Madrazo o l'àiva acatòu 'na seleçión milîa de diségni, co-ina coleçión de caregatûe bolognéixi e veneçiànn-e di sécoli XVII e XVIII[73].	944
Coleçión Mendoza	A coleçión de màppe mìssa insémme da-o Mendoza a l'é intrâ inta Bibliotêca Naçionâle do 1913, arivàndo da-o Ministêro de Stâto, d'ancheu di Afâri Èsteri, co-a seu bibliotêca ch'a conservâva i fóndi de l'antîga Segreterîa de Stâto. A l'é formâ de 2.405 càrte giögràfiche, spartîe tra dôe série: a prìmma a l'é stæta inandiâ do 1697 con màppe stanpæ pi-â ciù pàrte in Gràn Bretàgna, inta segónda meitæ di ànni '90 de quéllo sécolo. A l'é stæta dónca slargâ da 'na segónda série de 708 màppe incîze inte di âtri pàixi, cómme Frànsa, Germània, Spàgna, Rùscia, etc.[76][77] Se peu védde di ezénpi da-a Bibliotêca Digitâle Spàgnolla chi.	2.365
Coleçión Pi y Margall	A Bibliotêca de Francisco Pi y Margal, prescidénte da Prìmma Repùbrica Spagnòlla, a l'é stæta incorporâ inta Bibliotêca Naçionâle do 1902 pe ereditæ da seu mogê Petra Arsuaga; sta coleçión chi a l'é rìcca de scrîti de filozofîa e in sce l'América[78].	1.835
Porcones	Quésto nómme o l'identifìca 'n fóndo formòu da denónçie e memoriâli che, ségge stanpæ che scrîti a màn, són stæti prezentæ inte querêle de pàrte coinvòlte inti procèssi. O nómme da coleçión o vêgne da l'unión de paròlle ("Por" e "Con") che, evidençiæ da-a stànpa, conpàian in scê covertìnn-e di mòdoli dêuviæ pe introdûe e motivaçioìn de ciaschedùnn-a de dôe pàrte (querelànte e querelòu). Són dónca o spêgio da stöia polìtica, sociâle e econòmica, detagiâ pe mézzo de còuze promòsse da-e divèrse clàsse sociâli[79].	311
Coleçión F. Condeminas	Inta coleçión di atlànti e de òpie de cartografîa, giögrafîa, viâgi, etc., antîghi e modèrni, o resâta 'n inportànte grùppo de atlànti fiamìnghi e olandéixi, ciù che françéixi, italién, ingléixi e tedéschi, stanpæ tra Çinqueçénto e l'Eutoçénto. Atençión particolâ mérita l'arecugéita Condeminas de lìbbri de navegaçión, donâ do 1969[80].	921
Fernando José de Velasco	Giurìsta avoxòu, a vìdoa a s'é liberâ da seu bibliotêca, co-ina pàrte de quésta, a ciù inportànte, ch'a l'é finîa inta bibliotêca do marchéize da Romana ciù ò mêno do 1805. A l'êa 'na bibliotêca rìcca de lìbbri stanpæ, ma co-a coleçión di manoscrîti ch'a conprénde di còdichi medievâli ascì[67].	1.727
García Figueras	A coleçión García Figueras a l'é conosciûa sorviatùtto pò-u fæto d'êse 'n'arecugéita specializâ in sce l'Àfrica e o móndo àrabo in generâle, co-in riferiménto particolâ a-o Protetorâto da Spàgna in Maròcco; a l'é stæta donâ a-a Bibliotêca do 1966 da Tomás García Figueras. Con sta coleçión chi, insémme a di âtri fóndi za de propiêtæ BNE, a-i 23 de novénbre do 1966 l'é stæto inouguròu a coscì dîta Seçión Àfrica[78].	18.259
Juan María Guelbenzu	Sta coleçión chi a l'é stæta acatâ da-o Fernando Rico Barrios inte tréi moménti: 1990, 1992 e 2003. A coleçión Juan María Guelbenzu, ch'a l'é conservâ inta Bibliotêca Naçionâle de Spàgna, a l'é costitoîa da quànte o formâva a seu bibliotêca personâ, con ciù ò mêno 1.200 spartîi stanpæ e 'na çinquanténn-a de manoscrîti; coleçión ch'a l'é stæta comensâ da seu poæ, José Guelbenzu. O contêgnuo do repertöio o l'é, pi-â ciù pàrte, clàscico e do romanticìsmo tedésco, inte ediçioìn françéixi e tedésche da fìn do sécolo XVIII e o prinçìpio do XIX, ma o l'é chi raprezentòu l'òpera italiànn-a, a letiatûa pedagògica e a mûxica spagnòlla di ànni do Guelbenzu ascì[72].	1.704
Hartzenbusch	A-i 19 de zenâ do 1899 o Juan Eugenio Hartzenbusch o l'à regalòu ùnze volùmmi manoscrîti, con l'incorporaçión do rèsto do làscito ch'a gh'é stæta a-i 29 de lùggio do 1910[67].	731
Làscito Condesa del Campo de Alange	Acatâ do 1884 da-a BNE, a bibliotêca de Manuela de Negrete y Cepeda, contéssa de Campo de Alange, a l'é rìcca de féuggi de cordel e, trasferîa inti stùddi de Sant'Ixidöo, o gh'é stæto mìssi insémme, do 1890, i lìbbri che mancavân inta Bibliotêca Naçionâle[67].	173
Ramón de Garciasol	O poêta Ramón de Garciasol, da-o nómme vêo de Miguel Alonso Calvo[81], o l'à lasciòu in ereditæ a seu bibilotêca e i manoscrîti aotògrafi di seu scrîti (insémme a-o seu archìvio de létie, ch'o dêve ancón êse consegnòu) do 1994.	4.830
Valentín Carderera	Do 1867 o Stâto spagnòllo o l'à acatòu a coleçión do pitô e studiôzo Valentín Carderera, pitô da càmia de l'Isabella II, formâ da ritræti, diségni e lìbbri con incixoìn de aotoî spagnòlli, italién, tedéschi, fiamìnghi e françéixi[73].	6.796

In sciâ fìn, l'é da notâ l'inportànsa raprezentâ, da-o 1716, da-a legislaçión ch'a l'é stæta promulgâ into córso di ànni, cómme e lézze in sciâ stànpa e in sciâ propiêtæ inteletoâle, rispetivaménte do 1847 e do 1875, o decrétto do 1938 in sciâ tutêla de modèrne invençioìn de àrte gràfiche e di procèsci de riproduçión^[82], a lézze do 1939 pò-u recùpero e a restituçión, promulgâ dòppo a Goæra Civîle, ch'a prevedéiva che i lìbbri che no êan rivendicæ da-i seu propiêtâi paséssan a-a Bibliotêca Naçionâle. Tra e decixoìn legislatîve ciù inportànti se peu aregordâ o decrétto do 1957 in sciô Depòxito legâle^[83], ch'o l'é réizo ciù eficénte l'adenpiménto do Depòxito, aomentàndo in mòddo consciderévole o flùsso in intrâ de tùtti i tîpi de materiâli.

Tùtte ste dispoxiçioìn chi àn portòu o flùsso de fóndi ancheu in intrâ a-a Bibliotêca Naçionâle de Spàgna, ch'o peu sucêde inte tréi mòddi prinçipæ, sàiva a dî co-o Depòxito Legâle, con l'acàtto e co-o scàngio ò a donaçión.

Fóndi d'ancheu

A-a giornâ d'ancheu, e coleçioìn da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna no són valutæ in mòddo conplêto, ma a ògni mòddo arîvan scìnn-a-i 28 milioìn de còpie. Tra de quéste a resâta l'arecugéita de manoscrîti, ch'a conprénde de òpie scìnn-a da-o sécolo IX, pe 'n totâle de 23.000 volùmmi, e quélla di inconàboli, con 2.298 ediçioìn de inconàboli raprezentæ da 3.159 còpie, inclûzo doî lìbbri de csilografîe.

L'é bén difìçile numerâ e stànpe ciù antîghe; into catàlogo outomatizòu d'ancheu gh'é defæti 145-150 tìtoli, ma se stìmma che 'na perçentoâle asæ inportànte de quésti a ségge ancón descrîta sôlo inti catàloghi manoâli. Tra e coleçioìn che se pêuan aregordâ, gh'é quélle de Barbieri, Gayangos, Gómez Imaz, Graiño, Usoz e Rico e Sinobas^[79]. Coleçioìn de grànde inportànsa són quélle Cervantes e Cervantes-Sedó ascì^[84].

Âtro grànde insémme de materiâli o l'é quéllo ch'o l'apartêgne a-o Dipartiménto de Bèlle Àrte e Cartografîa, costitoîo da incixoìn (ciù de 100.000 stànpe e âtre 600.000 inclûze inte di lìbbri)^[85], diségni, fotografîe^[86] e màppe (cómme a coleçión Mendoza e quélla de Tomás López e fìggi)^[87] ò e arecugéite de ephemera ò ex libris.

E òpie conservæ into Dipartiménto de Mûxica e Òudiovixîvi^[88] conpréndan partitûe a stànpa e manoscrîti (pe 'n totâle de 179.228 unitæ), registraçioìn sonöre inte tùtti i formâti (dìschi in gommalàcca, cilìndri fonogràfichi, vinîli e cascétte, pe 323.699 unitæ into catàlogo outomatizòu) e vìdeo (2000, Beta, VHS, DVD e Blu-ray, pe 98.487 unitæ d'ancheu a catàlogo).

A coleçión de giornâli e de revìste da Bibliotêca Naçionâle a l'é de grànde inportànsa pi-â riçèrca sociològica e stòrica, e a conprénde ancheu 157.682 unitæ; a ciù pàrte de stànpe e de revìste stòriche a l'é disponìbile inte l'Emerotêca Digitâle ascì. Quésta coleçión e o seu montâ inte ògni ànno àn portòu a 'n sério problêma de spàçio, insémme a l'arecugéita de lìbbri modèrni, che a-a giornâ d'ancheu a l'é formâ da 2.713.606 volùmmi e a crésce de 100.000 a l'ànno^[89].

Do 2020, l'acòrdo tra Ministêro da Coltûa (ch'o l'à cangiòu a legislaçión pe l'òcaxón), l'Asociaçión Spagnòlla de Videozêughi (AEVI), l'Asociaçión di Uténti de Informàtica Clàscica (AUIC) e l'Asociaçión Spagnòlla de Inpréize Produtrîxi e Svilupatrîxi de Videozêughi e Software pe Demoâse (DEV) o l'à permìsso a l'instituçión de depoxitâ tùtti i videozêughi svilupæ in Spàgna ascì^[90].

Catàloghi

Catàlogo generâle

I prìmmi catàloghi da Bibliotêca Reâ Pùblica són di catàloghi scrîti a màn e rilegæ, cómme e òpie do Juan de Iriarte mensonæ de d'âto. A quantitæ stramezuâ de catàloghi a stànpa a l'é stæta inserîa inta Goìdda a-i catàloghi de càrte da Bibliotêca Naçionâle che, inta seu tèrsa ediçión do 2006, a contâva de 514 catàloghi a stànpa in monografîa ò in publicaçioìn in série; sti catàloghi chi arechéuggian tùtti i tîpi de coleçioìn, da-e stànpe a manoscrîti, màppe, etc^[91].

De grànde inportànsa són e schêde tradiçionâli pe outô, tìtolo, argoménto ò CDU, mantegnûe in mòddo scropolôzo e agiornæ co-i sécoli da 'n catàlogo "moæ" a ûzo intèrno, o coscì dîto Ìndice Generâle. Do 1956 l'é comensòu a stezûa do coscì dîto catàlogo do diçionâio, ch'o mescciâva insémme inte 'na sôla sequénsa i vàrri critêi de òrdinaménto, outoî, tìtoli e argoménti. A-o mæximo mòddo, e vàrie sâle gh'àn de lóngo di catàloghi specializæ de divèrse coleçioìn, dónde de spésso són 'na vivàgna ùnica.

A partî da-o 1994, a Bibliotêca Naçionâle a dispónn-e de 'n OPAC (Online Public Access Catalog), sàiva a dî 'n catàlogo in sciâ Ræ bazòu in sciô scistêma Sirtex, ch'o l'à gestîo a bànca dæti Ariadna. Do 1996, Ariadna a l'é intrâ inte l'Internétte, cómme a ciù pàrte di gréndi catàloghi, e pöco dòppo l'é vegnûo acescìbile ànche o catàlogo de outoritæ. A-a giornâ d'ancheu, o catàlogo outomatizòu da Bibliotêca Naçionâle o cónta de ciù ò mêno quàttro milioìn de òpie d'ògni tîpo, 8 milioìn de volùmmi^[92] e ciù ò mêno 500.000 schêde de outoî^[93].

Inventâio Generâle di Manoscrîti

Do 1953, l'é stæto publicòu pi-â prìmma vòtta l'Inventâio Generâle di Manoscrîti da Bibliotêca Naçionâle, ch'o l'arechéugge tùtti i còdichi contegnûi inta Seçión di Manoscrîti. St'inventâio chi o l'é arivòu a chìnze volùmmi e o l'arechéugge 11.000 manoscrîti tra i ciù de 23.000^[94] che són conservæ inta bibliotêca. Se peu acêde a-a ciù pàrte di manoscrîti pe mêzo do catàlogo outomatizòu.

Catàlogo Generâle de Publicaçioìn Periòdiche

A Bibliotêca Naçionâle a gestìsce o Catàlogo Generâle de Publicaçioìn Periòdiche (Catálogo Colectivo de Publicaciones Periódicas, CCPP in sìgla)^[95] ch'o dà de informaçioìn in scê coleçioìn de stànpe e de revìste conservæ da-e ciù grénde bibliotêche da Spàgna. O contêgne de informaçioìn in sce ciù ò mêno 88.000 tìtoli de série ò de seu còpie, pe 369.000 ezenplâri distriboîi da ciù ò mêno 1.100 bibliotêche spagnòlle^[96]. O Diretöio de Bibliotêche e de Emerotêche Spagnòlle (Directorio de Bibliotecas y Hemerotecas Españolas, DIBI in sìgla) o l'arechéugge dæti in sce ciù de 10.400 bibliotêche e o l'agiùtta a localizaçión de unitæ into CCPP.

Bibliotêca Digitâle Spagnòlla

A Bibliotêca Digitâle Spagnòlla (Biblioteca Digital Hispánica, BDH in sìgla) a l'é o portâ da BNE dónde se peu consultâ in mòddo lìbero e de bàdda e òpie digitalizæ da-a Bibliotêca. I materiâli mìssi a dispoxiçión inclùddan lìbbri stanpæ tra i sécoli XV e XIX, manoscrîti, diségni, incixoìn, librétti, manifèsti, fotografîe, màppe, atlànti e registraçioìn òudio^[97]. Pe de ciù, co-a colaboraçión do Dipartiménto de Mûxica e Òudiovixîvi, l'é stæto efetoòu 'na digitalizaçión de màssa de partitûe^[98].

Pe mêzo da BDH e gràçie a-o protocòllo OAI-PMH, a Bibliotêca Naçionâle de Spàgna a l'é pàrte de Europeana, o progètto da Comisción Eoropêa pe creâ 'na Bibliotêca Digitâle Eoropêa, co-o Ministêro de Educaçión, Coltûa e Spòrt ch'o l'é o responsàbile pi-â Spàgna de l'arecugéita de vivàgne digitâli.

Pe de ciù, 'na série de òpie seleçionæ a l'é stæta incorporâ inta Bibliotêca Digitâle Mondiâle (World Digital Library) de l'UNESCO^[99].

Pe mêzo da BDH se peu intrâ inte l'aplicaçión de l'Emerotêca Digitâle ascì, ch'a permétte de consultâ ciù ò mêno nêuveçénto giornâli ò revìste. L'Emerotêca, creâ into méize de màrso do 2007, a dà a poscibilitæ de vixitâ a coleçión digitâle de stànpe stòriche òspitâ da-a bibliotêca, L'òbietîvo o l'é quéllo d'òfrî a-o pùblico i ciù inportànti giornâli de l'época pe façilitâne o stùdio e a riçèrca. Inte l'Emerotêca, coscì cómme inta BDH intrêga, se peu efetoâ de riçèrche scìnn-a into tèsto di papê gràçie a 'n scistêma de Riconosciménto Òtico di Caràteri (Optical Character Recognition, OCR in sìgla)^[100].

Comunitæ BNE

A comunitæ BNE a l'é 'na piatafórma digitâle ch'a s'atrêuva into scîto d'Internétte da Bibliotêca Naçionâle de Spàgna. Con quésta piatafórma se peu travagiâ insémme, pe creâ coscì 'na comunitæ tra i seu ménbri atravèrso di progètti.

A conprénde vàrri progètti avèrti a tùtti, dónde se peu pigiâ pàrte con di travàggi che promêuvan l'inrichîse da Bibliotêca Naçionâle.

O seu mòtto o l'é:

(ES) «Mucha gente pequeña en lugares pequeños, haciendo cosas pequeñas, pueden cambiar el mundo.»	(LIJ) «Tànte persónn-e picìnn-e inte di pòsti picìn, fàndo cöse picìnn-e, pêuan cangiâ o móndo.»
(Eduardo Galeano)

Crìtiche

Into sécolo XIX o romanzê Armando Palacio Valdés o l'à criticòu forteménte o servìçio terìbile òfèrto da-a Bibliotêca Naçionâle into seu artìcolo La Biblioteca Nacional, publicòu into seu lìbbro Aguas fuertes. Novelas y cuadros (Madrid: Establecimiento tipográfico de Ricardo Fe, 1884) ascì. Alôa no se fâva di stréiti contròlli in sciâ proveniénsa de vàrie donaçioìn e di fóndi, fæto ch'o consentîva di ladronìssi da pàrte no sôlo do pùblico, ma di bibliotecâi ascì, che de spésso riçevéivan de ganascéuie da-i coleçionìsti.

Into Nêuveçénto, a despêto da lézze in sciô depòxito legâle, a Bibliotêca Naçionâle a l'êa vegnûa, inte pòule do specialìsta Jesús Cuadrado, "a ciù grànde chintànn-a pi-â sconpàrsa di prodûti da coltûa popolâre", da-i fumétti a-o cròmmo, a-i fotoromànsi, a-i romànsi de génere, a-i adexîvi, a-e decalcomanîe, a-e popónn-e de càrta, a-i dioràmmi e a-i manifèsti, che vegnîvan sotræti da-i adétti a-o netîxe e da-i archivìsti^[101]. Pe de ciù, tra i âtri manoscrîti, lìbbri e màppe preçiôze, l'é stæto xatòu scìnn-a 'n còdice do Lionàrdo da Vìnci.

Con l'arîvo da democraçîa a scitoaçión a no l'é pe nìnte megioâ, zaché o no l'é conscideròu 'na prioritæ conservâ, mantegnî, sostitoî ò catalogâ a coscì dîta coltûa popolâre. Inte sto mòddo chi "ciù da meitæ da meitæ da meitæ de tùtti i fumétti (ségge òrizóntali che verticâli) l'é scentâ; gh'é sôlo i chip, e mànco tùtti"^[101]. O mæximo o và pe-i adexîvi e i fotoromànsi sopravisciûi, che són stæti alugæ abrétio inti depòxiti^[102]. Pe sta scitoaçión chi, vàrri studiôxi do setô àn domandòu a creaçión de 'n Céntro de Docomentaçión da Stöia da Coltûa Popolâre^[103] p'evitâ a "pèrdia ireparàbile da nòstra memöia gràfica"^[104]. Defæti, ancón a-a giornâ d'ancheu, a Bibliotêca Naçionâle a patìsce l'asénsa de intrêghe arecugéite de fumétti^[105].

Into méize d'agósto do 2012, a ògni mòddo, l'é stæto inandiòu l'espoxiçión El rastro del cómic, "o sentê di fumétti", dónde s'é mìsso in móstra 155 ànni de coleçioìn de fumétti, co-a BNE che a-a giornâ d'ancheu a ne consèrva 9.600 ezenplâri^[106].