Alofun

Int la funulugia, un alofun l'è vun di tanti son d'una lengua ch'i fan part de l'istess funema. El se distingua dal funema perchè el gh'ha no l'abilità de cambià el significaa d'una parola, e perchè la sua presenza la se pö preved dal cuntest. Presempi, in ticines (in certi cas) el son [ʃ] l'è un alofun del funema /s/. (i alofun i se meten semper int i parentes quader, menter i parentes de sbiess j'hinn per i funema).

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

Quell articul chì l'è dumà un sbozz. Se violter sii bun de metegh dent un queicoss de pü, preocüpéves minga e provégh.

Quella vus chi la gh'ha minga di funt u hin trop poch. Per piesé, giunta di funt a la vus. Insì de vegh un'idea de tücc i olter vus senza font, vardii chì.

Int una parola cume "stiva" (ticines: [ʃti:və]) el funema /s/ l'è parnunziaa [ʃ] perchè l'è d'inanz a una plusiva fruntal. Quest el vör dì che, in ticines, [s] e [ʃ] j'hinn in distribüzion cumplementar; overa, el passag da [s] a [ʃ] l'è prevedibil dal cuntest. La parola "stiva" in ticines la sarà semper parnunziaa [ʃti:və] e mai [stivə], ma funemicament la sarà /sti:və/. In ingles inveci, la diferenza fra [s] e [ʃ] l'è mia prevedibil, e i parol cume /ʃu:/ (shoe) e /su:/ (sue) i gh'han di significaa cumpletament diferent (scarpa e denuncià).