Aotearoa

From Wikipedia, the free encyclopedia

Aotearoa
Remove ads

He whenua, he kāhui moutere a Aotearoa i Te Moana-nui-a-Kiwa. Ko ngā moutere matua ko Te Ika-a-Māui ki te raki, ko Te Wai-pounamu, arā Te Waka-a-Māui ki waenganui, me Rakiura ki te tonga. Ko ngā whenua o roto o te Kīngitanga o Aotearoa ko ngā whenua moutere nei ko ngā Kuki Airani, ko Niue; he kāwanatanga ake o aua whenua, engari ka mau tonu he pānga wātea ki Aotearoa; ko Tokerau, me ngā wāhi kerēmetia rā o Antarctica ki ngā tahatai o te Moana o Ross. Ko Aotearoa he rōpū moutere e tū mokemoke ana, e roa rawa te tawhiti ki whenua kē. E 2000 kiromita te tawhiti ki Ahitereiria, ko Te Tai-o-Rehua te moana wehe i aua whenua e rua. Ko ngā whenua e tū tata ana ki te raki ko Niu Karetōnia, ko Whītī, ko Te Moutere Nōpoke, ko Tonga. Nō te tau kotahi mano iwa rau mā whitu (1907), ka whakatūria a Aotearoa hei whenua āhua tū wehe.

Quick facts Tāone matua, Pae: 41°17′S 174°27′E ...
Remove ads

Ngā Ingoa

Ko Aotearoa te ingoa Māori o nāianei mō te motu. Engari i tērā atu rautau, ko "Aotearoa" tētahi o ngā ingoa mo Te Ika-a-Māui anakē. Koiarā i kī ai ngā tūpuna, "ki a tātou ngā iwi o Aotearoa me te Wai-pounamu". Nō ngā tau whakatūwhera o tērā rautau, arā nō te wā i mua i te Pakanga Tuatahi o te Ao, ka hurihia hei ingoa mō te motu katoa. Ko tētahi ingoa kāhore i te tino whakamahia i tēnei wā, ko Niu Tīreni, arā te whakamāoritanga o "New Zealand". Ki ētahi, ko "Nū Tīrani" kē. Ko Aotearoa te ingoa e rangona whānuitia ana i tēnei wā.

Remove ads

Ngā Reo

E toru ngā reo ki Aotearoa: ko te reo Māori, ko te Reo Ingarihi, ko te reo rotarota o Aotearoa. Engari he nunui ngā reo e kōrerotia ana e ngā tāngata maha o Aotearoa nei. Hei tauira, ko te reo Hāmoa me te reo Rarotonga.

Tāngata

Taupori: 5,011,000 (Akuhata 2020).

Momo tāngata: Pākehā – 68.0%, Māori – 14.9%, Hainamana – 4.1%, Īnia – 3.6%, Hāmoana – 3.6%, "Aotearoana" – 1.6%, Māori Kuki Airani – 1.5%, Tongana – 1.5%, Whiripīno – 1.0% (Ngā Tatauranga 2013).

Whenua whānau: Aotearoa – 74.8%, Ingarangi – 5.4%, Haina – 2.2%, Īnia – 1.7% Ahitereiria – 1.6%, Āwherika-ki-te-tonga – 1.4%, Whītī – 1.3%, Hāmoa – 1.3% (Ngā Tatauranga 2013).

Hāhi: Katorika – 12.6%, Mihinare – 11.8%, Perehipitiriana – 8.5%, "Karaitiana" – 5.5%, Wēteriana – 2.6%, Petekoha – 1.9%, Papita – 1.4%, Mōmona – 1.0%, Rātana – 1.0%, Ringatū – 0.3%, Wheao ā-Hinaru – 2.3%, Wheao ā-Pūra – 1.5%, Wheao ā-Ihirama – 1.2%, kaore – 41.9% (Ngā Tatauranga 2013).

Tirohia hoki

Hoto ki waho

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads