Зандиска династија
иранска дианстија / From Wikipedia, the free encyclopedia
Династијата Занд (персиски: دودمان زندیان, Dudmane Zandiyan) била иранска династија,[1] основана од Карим Кан Занд (вл. 1751–1779) кои првично владееле со јужен и централен Иран во 18 век. Подоцна брзо почнала да се проширува и освоила голем дел од остатокот од современ Иран (освен провинциите Балучистан и Хорасан), како и делови од Ирак. Земјите на денешна Ерменија, Азербејџан и Грузија биле контролирани од ханати кои де јуре биле дел од царството Занд, но регионот бил де факто автономен.[2] Островот Бахреин, исто така, бил држен за Занди од автономниот шеик Ал-Мазкур во Бушир.[3]
Династијата Занд Чувани домени на Иран ممالک محروسهٔ ایران |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Главен град | Шираз | |||||
Службен јазик | Персиски | |||||
Уредување | Монархија |
Владеењето на неговиот најважен владетел, Карим Кан, било обележано со просперитет и мир. Со својот главен град Шираз, уметноста и архитектурата процветале под владеењето на Карим Кан, при што некои теми во архитектурата биле оживеани од блиските места на ерата на Ахеменид (550–330 п.н.е.) и Сасанија (224–651 н.е.) од предисламскиот Иран. Гробниците на средновековните персиски поети Хафез и Саади Ширази исто така биле обновени од Карим Кан. Карактеристичната зандска уметност која била произведена по налог на владетелите на Занд станала основа на подоцнежните каџарски уметности и занаети. По смртта на Карим Кан, Занд Иран почнал да се намалува поради внатрешни спорови меѓу членовите на династијата Занд. Нејзиниот последен владетел, Лотф Али Кан Занд (вл. 1789–1794), на крајот бил погубен од Ага Мохамад Кан Каџар (вл. 1789–1797) во 1794 г.
Како што е забележано во Оксфордскиот речник на исламот, „Карим Кан Занд има репутација како најхуманиот ирански владетел во исламската ера“. Кога по Исламската револуција од 1979 година, имињата на минатите владетели на Иран станале табу, граѓаните на Шираз одбиле да ги преименуваат улиците Карим Кан Занд и Лотф Али Кан Занд, двете главни улици на Шираз.