Велешки Срез

Велешки срез — административна единица, која опстојувала во Кралството Србија и Кралството Југославија.

     Велешкиот срез во рамките на Кралството Србија 1913.

Организација и население

Кралство Србија

После Втората балканска војна, 1913 г. областа службено влегува во границите на Србија. Велешкиот срез припаѓал на Скопскиот округ, заедно со Скопскиот и Качаничкиот срез. Како центар на срезот бил градот Велес. Во 1913 година тој имал 30 општини, со 85 села, еден град и 5 манастири. Градското населние изнесувало 15.624, додека селското население изнесувало 34.412 жители.^[1]

Велешкиот срез според пописот од 1913 година

Број	Име на општината	Број на села	Колку часа е оддалечена општината од Велес	Жители
1	Бањичка	4	3:30	774
2	Башино-селска	4	0:30	1624
3	Бистричка	2	9	1796
4	Богомилска	3	9:15	2040
5	Владиловска	4	5	896
6	Водовратска	2	4:30	1226
7	Војничка	1	3:30	854
8	Врановачка	1	5	2654
9	Иванковачка	2	3	1457
10	Јабучишка	2	10	897
11	Карасларска	4	1:15	970
12	Кочиларска	3	2	1039
13	Крајничка	2	5:30	972
14	Лисичка	2	4	1082
15	Мелничка	1	?[2]	1908
16	Оморанска	2	6:30	927
17	Ораховачка	3	2	650
18	Орахов-долска	3	2:15	1371
19	Орешка	2	11	940
20	Оризарска	2	0:45	950
21	Подлешка	2	5:30	1413
22	Рудничка	4	2:30	693
23	Скачинска	3	3:30	754
24	Слпска	4	4:15	636
25	Старо-градска	5	4	1031
26	Сујакларска	4	2:45	821
27	Теовска	2	?[2]	1152
28	Црквишка	3	3	982
29	Чашка	6	3:30	653
30	Чичевска	3	6:15	1250

Кралство СХС

Во 1921 година, срезот исто така имал 30 општини и еден град. Градот Велес имал 14.155 жители, а велешката околина имала 29.174 жители.

Јазик

Во градот Велес 72% од населението говорело српски или хрватски^[3], додека 26% говореле на турски јазик. Од другата страна пак, во целиот срез, 73% говореле на српски или хрватски, а втор најкористен јазик бил турскиот (21%).^[4]

Јазици 1921 година

Јазик	Велешка околина	Град Велес	Вкупно	%
Српски или хрватски	21520	10253	31773	73.32
Турски	5680	3718	9398	21.68
Други	1974	184	2158	5

Религија

Во градот Велес 73% од населението било православно, додека 27% биле муслимани. Од другата страна пак, во велешката околина 59% биле православни и 41% биле муслимани.

Религија 1921 година

Религија	Велешка околина	Град Велес	Вкупно	%
Православни	17159	10295	27454	63.36
Муслимани	12011	3806	15817	36.50
Други	4	54	58	0.14

Кралство Југославија

Во 1931 година, велешкиот срез имал 23 општини и еден град. Тој бил дел од Вардарска бановина. Вкупното градско население било 13,445, додека селското население било 28.791. Целиот срез имал 42.236 жители. Како православни се изјасниле 70% од жителите, додека како муслимани 28%.^[5]

82% од жителите говореле на македонски, српски, хрватски или словенечки^[6], додека 13% говореле на друг јазик (во најголем дел турски).