Ерга омнес

Ерга омнес (латински: Erga omnes) — латински израз кој во правната литература се користи за права или обврски што важат или се применуваат кон сите. Ерга омнес буквално значи „кон сите“ или „кон секого“. На пример, правото на сопственост е право ерга омнес и затоа е применливо против секого што го прекршува тоа право.

Правото „ерга омнес“ може да се разликува од правото засновано на договор, кое е спроведливо освен само кон договорната страна.

Меѓународно право

Во меѓународното право, ерга омнес се користи како правен израз што ги опишува обврските што ги имаат државите кон заедницата на држави како целина. Ерга омнес обврска постои поради универзалниот и непобитен интерес за продолжување на критичните права и спречување на нивното прекршување. Следствено, секоја држава има право да се повика на државна одговорност^[1] со цел да ја смета одговорната држава законски одговорна и обврзана да плати надомест на штета. Обврските ерга омнес се наметнуваат кога има сериозно прекршување на задолжителните норми на меѓународното право како оние против пиратеријата, геноцидот и агресивните војни.^[2][3] Концептот бил применет во одлуката на Меѓународниот суд на правдата во случајот Barcelona Traction^[4] [(Белгија против Шпанија ) (втора фаза) ICJ Rep 1970 3 во параграф 33]:  

... треба да се направи суштинска разлика помеѓу обврските на една држава кон меѓународната заедница како целина, и оние кои произлегуваат vis-à-vis друга држава во областа на дипломатската заштита. По својата природа, првите се грижа на сите држави. Со оглед на важноста на вклучените права, може да се смета дека сите држави имаат правен интерес во нивната заштита, тие се обврски ерга омнес. Таквите обврски произлегуваат, на пример, во современото меѓународно право, од прогласувањето на акти на агресија, како и од геноцидот, како и од начелата и правилата кои се однесуваат на основните човекови права, вклучувајќи заштита од ропство и расна дискриминација. Некои од соодветните права на заштита се влезени во телото на општото меѓународно право, други ... се доделени со меѓународни инструменти од универзален или квази-универзален карактер.

Примери

• Во своето советодавно мислење од 9 јули 2004 година, Меѓународниот суд на правдата утврдил дека „правото на народите на самоопределување“ е право ерга омнес. Наодот се однесувал на член 22 од Пактот на Друштвото на народите .
• Во својата пресуда од 20 јули 2012 година помеѓу Белгија и Сенегал, Меѓународниот суд на правдата утврдил дека во врска со Конвенцијата против тортура, „секоја држава-членка на Конвенцијата може да се повика на одговорност на друга држава-членка со цел да се утврди наводниот неуспех да ги почитува своите обврски ерга омнес".
• Во својата наредба за привремени мерки од 23 јануари 2020 година, Меѓународниот суд на правдата утврдил дека Гамбија има prima facie позиција во случајот за геноцид на Рохинџи што го покренал против Мјанмар врз основа на Конвенцијата за геноцид.
• Во своето советодавно мислење од 19 јули 2024 година за „Правните последици кои произлегуваат од политиките и практиките на Израел на окупираната палестинска територија, вклучително и источен Ерусалим“, Меѓународниот суд на правдата утврдил дека со оглед на израелските прекршувања на одредени обврски erga omnes, меѓу кои обврската да го почитуваат правото на палестинскиот народ на самоопределување, сите држави и меѓународни организации се „Под должност да не ја признаат како легална ситуацијата што произлегува од незаконското присуство на Израел на окупираната палестинска територија.^[5]

Комисија за меѓународно право

Комисијата за меѓународно право на ОН го кодифицирала начелото ерга омнес во своите нацрт-членови за државна одговорност. Тие им дозволуваат на сите држави да се повикаат на државна одговорност што друга држава ја има направено поради нејзините незаконски дејствија доколку „прекршената обврска ѝ се должи на меѓународната заедница како целина“. КМП директно во коментарите на написот се повикува на начелото ерга омнес и на прифаќањето од страна на МСП во случајот Barcelona Traction.

Поврзано

• Inter partes
• Jus cogens