Зелена пупавка
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Зелена пупавка (науч. Amanita phalloides) — вид на отровна габа, зелена мушичка агарика, зелена обвивка, отровна печурка, клубенот. Не е секогаш зелена, како што сугерира нејзиното име, но има форми на бела, кафена и жолта боја. Доминантно е распространета на пониски надморски височини, во близина на листопадни дрвја или борови. Може да се најде низ Србија особено во Панонската Низина, Посавина и Подравина, околу Бања Лука и Тузла. Распространета е и во Република Македонија.
Remove ads
Опис на печурката
- Шапка () дијаметар 6-15 см, јајцевидна, ѕвонеста, отворена на крајот, маслинесто зелена, жолто зелена или сиво зелена.[1]
- Ливчиња бели, густи.
- Рачка () бела, со цик-цак зелени шари, горниот дел со бел ракав, туберозна здебелена на дното, покриена со бела обвивка.
- Месото бело.
- Спори во маса на бело.
Таксономија
Зелената пупавка го добила своето латинско име во преписката помеѓу англискиот лекар Томас Браун и Кристофер Мерет.[2] Исто така, оваа озлогласена печурка била опишана од францускиот ботаничар Себастиен Вајан во 1727 година. година, кој и го дал препознатливото име „ Fungus phalloides, annulatus, sordide virescens, et patulus “.[3] Иако научното име значи „во облик на фалус“, не е јасно дали е именуван поради сличноста со буквален фалус или со печурките од родот. Во 1821 година, Елиас Магнус Фрис ја опишал оваа печурка но ги вклучил сите бели аманити во описот.[4] Конечно во 1833 година, Јохан Хајнрих Фридрих Линк го користел името,[5] според Персон кој го именувал 30 години порано.[6][7] Иако Луис Секретан претходно го користел името, тоа не било прифатено во номенклатурата, бидејќи Секретан постојано не користел биномна номенклатура.[8][9] Некои таксономисти не се согласуваат со оваа гледна точка.[10][11]
Е типот на секцијата, група која ги содржи сите смртоносни видови печурки кои досега се идентификувани. Најистакнати меѓу нив се видовите познати како ангели на уништување, имено и, како и . Терминот „ангел на уништувањето“ понекогаш се користи и за, иако името „капа на смртта“ почесто се користи во англиското говорно подрачје. Некои од другите најчесто користени имиња се „смрдлива аманита“ [12] и „смртоносна аманита“.[13]
Ретка форма, целосно белата форма првично била именувана од Макс Бритзелмајр,[14][15] иако нејзиниот статус бил нејасен. Таквите примероци може да се најдат меѓу нормално обоените зелени пупавки. Оваа форма била опишана во 2004 година. година како посебна сорта и именувана .[16] Вистинскиот се мрести во пролетта и пожолтува во растворот, додека тоа не е случај со A. phalloides.[17]
Remove ads
Живеалиште
Многу распространета и честа микориза габа, расте најмногу во дабови и други иглолисни шуми, но и во иглолисни шуми во периодот од јули до октомври.
Зелената пупавка потекнува од Европа, каде што е широко распространета.[18] Се среќава од јужните крајбрежни региони на Скандинавија на север, до Ирска на запад, Полска и западна Русија на исток,[16] и на југ низ Балканот, во Италија, Шпанија и Португалија и во Мароко и Азорите. во Северна Африка.[19] Во Западна Азија, познато е дека е присутна во шумите на северен Иран.[20] Постојат записи од подалеку на исток во Азија, но тие допрва треба да се потврдат како A. phalloides.[21]
Токсичност
.jpg)
Најотровната печурка, фатално отровна, смртоносната количина е околу 20 грама сурова печурка, сушењето и топлинската обработка не влијаат на токсичноста. Знаци на труење се: повраќање, тешка дијареа, слабост и се појавуваат 7-8 часа по земањето на печурката, а понекогаш и по два дена. Затруениот веднаш да биде пренесен во болница. Нема противотров. Смртност до 50% од затруените.
Оваа печурка е многу отровна, но е уште поопасна бидејќи собирачите на печурки често ја мешаат со шампињони, поради белата боја на шапката. Првите симптоми на труење се појавуваат доцна, па третманот е тежок. Тој (според Фламер и Хорак, 1983) се состои од: рехидратација, форсирана диуреза, хемиперфузија, хемофилтрација. На пациентот му се даваат големи дози на пеницилин, тиоктинска киселина, силибинин или силимарин, хипербаричен кислород.
Remove ads
Анатомија
Шапка
Помеѓу 6-16,5 см, во форма како зелената пупавка, но бојата е целосно бела, како снег, а кожата е без потемни вродени влакна.
Листови
Тие се густи, слободни, бели, со бројни ламели, брашнести по целото сечило; Ширина 6-12 см.
Месо
Месото е целосно бело (за разлика од јадливата печурка со која лесно може да се помеша и каде што месото има темно кафеава боја).
Дршка
Таа е 5-15/0,8-2 см, а во пулпата до 3,3 см и е целосно бела.
Remove ads
Микроскопија
Спори 8-9/7-9 ( mi ), хијалин, амилоид, главно без вакуоли. Влакна на сечилото до 7 мм, главно надуени како балон.
Време на растење
VII-XI месец
Слични видови
Најслична на неа е пролетната пупавка ( Amanita verna ), а на неа и смрдливата пупавка ( Amanita virosa ). Зелената пупавка е сличен на една од најпопуларните печурки за јадење - шампињони.
Поврзано
- Печурки
- Шампињон
- Порфирен крајник
Наводи
Литература
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads