Иларион Макариополски

Иларион Макариополски, роден како Стојан Стојанов Михајловски, е една од најзначајните фигури во бугарското преродбеничко движење, познат како духовен водач и борец за црковна и национална независност. Роден е во септември 1812 година во градот Елена, во семејство со грузиски корени, што одиграло важна улога во неговото формирање како личност. Неговиот живот е исполнет со многу пресвртни моменти, кои го направиле симбол на борбата за бугарска духовна и национална еманципација.

Иларион
Црква	Цариградска патријаршија Бугарска егзархија
Лични податоци
Роден	1812 Елена, Османлиско Царство
Починал	1875 Цариград, Османлиско Царство

Ран живот и образование

Иларион Макариополски е роден во Елена, тогаш дел од Османлиското Царство. Неговото семејство било релативно заможна, а неговите родители го воспитувале во духот на христијанските вредности и бугарската национална свест. Уште од мали нозе, Стојан покажувал голем интерес кон учењето и религијата. На 12-годишна возраст бил испратен во манастирот во близина на Елена, каде започнал да се образува во црковните науки. Подоцна, продолжил со своето образование во грчкото училиште во Куручешме, Константинопол (денешен Истанбул), каде што се запознал со грчката култура и јазик, но и со предизвиците на хеленизацијата на бугарското население.

Монашки пат и црковна кариера

Во 1832 година, на возраст од 20 години, Стојан се замонашил под името Иларион во манастирот „Свети Спас“ во Макариопол (денешен град Трговиште). Овој момент го означил почетокот на неговата црковна кариера. Брзо напредувал во црковната хиерархија поради својата интелигенција, посветеност и ораторски способности. Во 1844 година бил назначен за архимандрит, а подоцна бил испратен во Константинопол, каде што станал активен учесник во борбата за независност на Бугарската црква од Цариградската патријаршија.

Борба за црковна независност

Иларион Макариополски е најпознат по својата улога во борбата за создавање на независна Бугарска православна црква. Во тоа време, бугарското население било под духовна власт на Цариградската патријаршија, која била доминирана од грчкото свештенство. Оваа состојба водела до асимилација на бугарското население, бидејќи богослужбите и образованието биле на грчки јазик. Иларион, заедно со други преродбеници како Неофит Бозвели, бил меѓу првите што гласно се залагале за правото на Бугарите да имаат сопствена црква со богослужби на бугарски јазик.

Тројцата прогонети митрополити од Цариград и најголеми поборници за создавање на Бугарската егзархија: Иларион Макариополски, Авксентиј Велешки и Пајсиј Пловдивски

Во 1840-тите и 1850-тите години, Иларион активно работел во Константинопол, каде што се вклучил во преговори со османлиските власти и Цариградската патријаршија. Неговите напори кулминирале во 1860 година, кога за време на Велигденската служба во бугарската црква „Свети Стефан“ во Константинопол, тој отворено го отфрлил споменувањето на името на цариградскиот патријарх и прогласил духовна независност. Овој чин, познат како „Велигденската акција“, бил клучен момент во борбата за бугарската црковна независност и го инспирирал бугарското население да продолжи со борбата.

Основање на Бугарската егзархија

Учесници во Бугарскиот црковно-народен собор во Цариград во 1871 година, меѓу кои се наоѓа и Иларион Макариополски

Како резултат на долгогодишните напори на Иларион и другите бугарски дејци, во 1870 година бил издаден султански ферман, со кој била основана Бугарската егзархија. Иларион бил назначен за епископ на Макариопол и станал еден од клучните лидери во новоформираната црква. Ова било огромен успех за бугарското национално движење, бидејќи егзархијата не само што обезбедила црковна независност, туку и го зајакнала чувството за национален идентитет меѓу Бугарите.

Подоцнежен живот и наследство

Иларион Макариополски продолжил да работи за зајакнување на позициите на Бугарската егзархија до крајот на својот живот. Тој бил познат по својата скромност, посветеност и длабока вера. Починал на 4 јуни 1875 година во Константинопол, оставајќи зад себе богато наследство како еден од столбовите на Бугарското преродбеничко движење.

Неговите придонеси не се ограничуваат само на црковната борба. Иларион бил и поборник за просвета, поддржувајќи отворањето на бугарски училишта и ширењето на образованието на бугарски јазик. Неговата работа помогнала да се постават темелите за подоцнежното ослободување на Бугарија од османлиското владеење во 1878 година.

Духовни титули
Претходник Григориј	Макариополски митрополит 1858–1861	Наследник Григориј