Праполинезиски јазик

Праполинезиски јазик — хипотетички јазик од кој се развиле денешните полинезиски јазици. Историската лингвистика го реконструирала јазикот со помош на споредбениот метод, слично како што се реконструирани праиндоевропскиот и прауралскиот јазик. Овој метод ја поддржал теоријата дека татковината на праполинезискиот јазик е во Тонга, Самоа и околните острови.^[1]

Фонологија

Реконструкцијата потврдува дека јазикот имал 13 согласки и 5 самогласки.

Согласки

	усни	алвеоларни	меконепчени	грлени
безвучни експлозивни	*p	*t	*k	*q
носни	*m	*n	*ŋ
струјни	*f	*s		*h
вевни		*r
латерални		*l
полисамогласки	*w

Самогласки

Јазикот имал 5 самогласки, без присуство на должина на самогласките. Самогласките биле: a, e, i, o и u.^[2]

Фонолошка споредба

праполинезиски				*p	*t	*k	*q	*m	*n	*ŋ	*w	*f	*s	*h	*l	*r
	тонгански			p	t	k	ʔ	m	n	ŋ	v	f	h		l	Ø
	ниуеански						Ø
	?						ʔ/Ø						h	h/Ø		l/Ø
	прајадрен полинезиски			*p	*t	*k	*ʔ	*m	*n	*ŋ	*w	*f	*s	*Ø	*l
		самоански		p	t	ʔ	Ø	m	n	ŋ	v	f	s	Ø	l
		футунски				k	ʔ/Ø
		тикописки					Ø								ɾ
		нукуорски					Ø					h			l
		рапанујски					ʔ/Ø					v/h	h		ɾ
		праисточнополинезиски		*p	*t	*k	*Ø	*m	*n	*ŋ	*w	*f	*h	*Ø	*l
			раротонгански	p	t	k	Ø	m	n	ŋ	v	?/v	ʔ	Ø	ɾ
			туамотуански								v	f/h/v	h		ɾ
			маорски								w	f/h			ɾ
			тахитски			ʔ				ʔ	v	f/v/h			ɾ
			северномаркиски			k				k	v	h			ʔ
			јужномаркиски			ʔ			n		v	f/h			ʔ
			хавајски		k	ʔ			n		w	h/w			l

Лексичка споредба

	полинезиски зборовен фонд
праполинезиски	тонгански	ниуеански	самоански	рапанујски	тахитски	маорски	раротонгански	јужномаркиски	хавајски	македонски
*taŋata	tangata	tangata	tagata	tangata	ta'ata	tangata	tangata	ʻenata	kanaka	маж
*sina	hina	hina	sina	hina	hinahina	hina	ʻina		hina	сивокос
*kanahe	kanahe	kanahe	ʻanae		'anae	kanae	kanae		ʻanae	барбун
*tiale	siale	tiale	tiale	tiare	tiare	tīare	tiare		kiele	цвет
*waka	vaka	vaka	vaʻa	vaka	va'a	waka	vaka	vaka	waʻa	кану
*fafine	fafine	fifine	fafine	vi'e/vahine	vahine	wahine	vaʻine	vehine	wahine	жена
*matuqa[N 1]	motuʻa	motua	matua	matuʻa	metua	matua	metua, matua	motua	makua	родител
*rua	ua	ua	lua	rua	rua [N 2]	rua	rua	ʻua	lua	два
*tolu	tolu	tolu	tolu	toru	toru	toru	toru	toʻu	kolu	три

Белешки

1. Грлениот глас во праполинезискиот се бележи со <*q>.
2. Стар збор, современиот е piti.