Променлива ѕвезда од типот на Гама Златна Рипка

Променлива ѕвезда од типот на Гама Златна Рипка — вид променливи ѕвезди чија сјајност се колеба поради нерадијалните пулсирања на нивната површина. Ова обично млади ѕвезди во главната низа, од ран тип F или доцен тип A, со типични колебања од 0,1 величини во периоди во рамките на еден ден. Класата е релативно нова, воведена во втората половина на 1990-тите, а физичката причина за промените продолжува да се иследува.

Ѕвездата 9 Кочијаш првпат е забележана како променлива во 1990 г. Меѓутоа, за неа не одговарало ниедно од дотогашните образложенија: пулсирала премногу бавно и лежела вон појасот на нестабилност на Делта Штит (δ Sct); немало наоди од затемнувачки материјал, иако забележана е сличноста на Гама Златна Рипка и HD 96008.^[1] Овие три ѕвезди, заедно со HD 224638, набргу поттикнале претпоставка дека се работи за нова класа на променливи ѕвезди чија променливост се должи на пулсирања на g-начин наместо пулсирањата на p-начин кај променливите од типот на Делта Штит.^[2] Утврдена е и сличноста помеѓу HD 224945 и HD 164615, додека пак HD 96008 е изземена поради нејзиниот поредовен период.^[3] Набргу како причинители на променливоста на Гама Златна Рипка се исклучени затемнувањата и ѕвездените дамки,^[4] а по една година за променливоста на 9 Кочијаш е потврдено дека е предизвикана од пулсирања на g-начин, со тоа втемелувајќи ги овие ѕвезди како прототипни на нова класа.^[5] Набргу се најдени уште десет кандидати,^[6] па откривачите со тоа ги нарекле ѕвезди од типот на Гама Златна Рипка (γ Dor-променливи), откако е увидено дека најсјаниот и првиот член се променливи.^[7]

Список

Име[8]	Соѕвездие	Откриена	Најголема привидна величина (mV)[9]	Најмала привидна величина (mV)[9]	Период (денови)[8]	Спектрална класа	Забелешка
HD 8801 A (V529 And)	Андромеда	Henry & Fekel (2005)[10]	6св,48 (Хипаркос)	6св,51 (Хипаркос)	0.40331	A7Vm	првата откриена мешовита γ Dor/δ Sct-променлива[10]
V872 Ara[11]	Олтар	Aerts et al. (1998)[11]	6св,37 (Хипаркос)	6св,39 (Хипаркос)	0.4266	A9V
9 Aur A	Кочијаш	Krisciunas (1993)[2]	4св,93	5св,50	1.2582	F2V	една од првичните ѕвезди ставени во класата[5]
17 CVn	Ловечки Кучиња	Henry et al. (2011)[8]	5св,91		0.8862	F0:V	спектроскопски двоец; нејасно која составница е променлива
HD 108100 (DD CVn)	Ловечки Кучиња	Breger et al. (1996)[12]	7св,15		0.7541	F2V
V350 CMa A	Големо Куче	Eyer & Aerts (2000)[13]	6св,18	6св,27	0.7750 10.959	F2V	има два посебни периода
V1026 Cen[11]	Кентаур	Aerts et al. (1998)[11]	9св,33 (Хипаркос)	9св,38 (Хипаркос)	1.1857	A3:m
HD 17163	Кит	Henry et al. (2011)[8]	6св,04		0.42351	F1V
HD 14940[11] (EP Cet)	Кит	Aerts et al. (1998)[11]	6св,74	6св,77	0.5004	F0IV/V
43 Cyg	Лебед	Henry et al. (2005)[14]	5св,75 (Хипаркос)	5св,84 (Хипаркос)	0.79955	F0V
γ Dor	Златна Рипка	Krisciunas (1993)[2]	4св,23	4св,27	0.7570	F1V	една од првичните ѕвезди ставени во класата[5]
8 Dra	Змеј	Aerts et al. (1998)[11]	5св,26 (Хипаркос)	5св,34 (Хипаркос)	0.42450	F1VmA7(n)
DI Gru[11]	Жерав	Aerts et al. (1998)[11]	8св,68	8св,76	0.8668	F3IV
V1325 Her	Херкул	Kaye et al. (1998)[15]	6св,38		0.4210	F0V
80 Leo	Лав	Henry & Fekel (2002)[16]	6св,34	6св,37	0.45286	F3IV
HD 40745 (AC Lep)	Зајак	Aerts et al. (1998)[11]	6св,28 (Хипаркос)	6св,30 (Хипаркос)	0.82427	F2IV
HD 69682	Рис	Henry et al. (2011)[8]	6св,50		0.53189	A9V
DO Lyn	Рис	Kaye et al. (1999)[17]	7св,17		0.62447	F0V
HD 50747[18]	Еднорог	Dolez et al. (2009)[18]	5св,45		4.865 0.956	A4IV	троѕвезда; непознато која составница е променлива
HD 49434	Еднорог	Bruntt et al. (2002)[19]	5св,75		0.57644	F1V	мешовита γ Dor/δ Sct-променлива[20]
HD 41547 A	Еднорог	Henry et al. (2007)[21]	5св,87		0.81123	F4V
α Oph[22] (Расалхаг)	Змијоносец	Monnier et al. (2010)[22]	2св,08		0.5850	A5IV	мешовита γ Dor/δ Sct-променлива
73 Oph A	Змијоносец	Fekel & Henry (2003)[23]	6св,11 (B)		0.61439	F0V+G1V
HD 164615 (V2118 Oph)	Змијоносец	Mantegazza et al. (1994)[3]	7св,02	7св,09	0.8117	F2IV	една од првичните ѕвезди ставени во класата
V2502 Oph	Змијоносец	Aerts et al. (1998)[11]	6св,57	6св,67	1.307	F2V
HD 38309 Aa	Орион	Henry et al. (2011)[8]	6св,09		0.37703	F0III:n
NZ Peg	Пегаз	Henry et al. (2001)[24]	5св,83 (Хипаркос)	5св,86 (Хипаркос)	0.41113	F2V
HR 8799 (V342 Peg)	Пегаз	Rodriguez & Zerbi (1995)[25]	6св,00 (Хипаркос)	6св,06 (Хипаркос)	0.5053	A5V	ѕвезда од типот на Ламбда Воловар и веговидна ѕвезда[26]
V372 Peg	Пегаз	Kaye et al. (1998)[15]	6св,53 (B)		2.594821	F3V
39 Peg	Пегаз	Henry et al. (2005)[14]	6св,43	6св,53	0.75574	F1V
HD 224638 (BT Psc)	Риби	Krisciunas (1993)[2]	7св,8 (B)		1.2323	F0V	една од првичните ѕвезди ставени во класата[5]
HD 224945 (BU Psc)	Риби	Mantegazza et al. (1994)[3]	6св,93		0.5432	A9V	една од првичните ѕвезди ставени во класата[5]
QW Pup	Крма	Poretti et al. (1997)[27]	4св,47	4св,50	0.9584	F0IV/V
ι TrA A	Јужен Триаголник	Aerts et al. (1998)[11]	5св,30 (Хипаркос)	5св,42 (Хипаркос)	1.4556	F4IV
EE Tuc[11]	Тукан	Aerts et al. (1998)[11]	6св,72 (Хипаркос)	6св,82 (Хипаркос)	0.6935	F2IV
V349 Tel[11]	Телескоп	Aerts et al. (1998)[11]	7св,60 (Хипаркос)	7св,73 (Хипаркос)	0.6953	F0V
KO UMa	Голема Мечка	Kaye et al. (1999)[17]	7св,18		0.7691	F2V
UY UMi[11]	Мала Мечка	Aerts et al. (1998)[11]	6св,30 (Хипаркос)	6св,38 (Хипаркос)	0.7237	F2V
VX UMi	Мала Мечка	Henry et al. (2001)[24]	6св,48 (B)		0.34510	A9V