Ричард Бартон

Ричард Бартон (анг: Richard Burton; роден Ричард Волтер Џенкинс Џуниор; 10 ноември 1925 - 5 август 1984 ) бил велшки глумец^[1] препознатлив по неговиот баритонски глас.^{[2] [3]} Ричард Бартон се етаблирал како извонреден глумец во Шекспировите драми во 1950-тите, а исклучително добро го одглумил Хамлет во 1964 година. Критичарот Кенет Тинан го нарекол „природен наследник на Оливие“. Сепак, Бартон не успеал да ги исполни тие очекувања ^[4] и разочарал некои критичари и колеги, а неговата склоност кон алкохолизмот ^[3] придонела да стекне имиџ како одличен глумец кој залудно го потрошил својот талент.^{[3] [5]} Сепак, тој се смета за еден од најпознатите глумци од неговата генерација.^[6]

Ричард Бартон
Ричард Бартон во Наметка (1953)
Роден(а)	Ричард Волтер Џенкинс Џуниор 10 ноември 1925(1925-11-10) Понтридифен, Велс
Починал(а)	5 август 1984(1984-08-05) (возр. 58) Селињи, Швајцарија
Занимање	Глумец
Активен период	1943–1984
Сопружник	Сибил Вилијамс  (в. 1949; раз. 1963) Елизабет Тејлор  (в. 1964; раз. 1974) (в. 1975; раз. 1976) Сузи Милер  (в. 1976; раз. 1982) Сели Хеј  (в. 1983)
Деца	3

Ричард Бартон седум пати бил номиниран за Оскар, но не освоил ниту еден. Добил БАФТА, Златен глобус и Тони награди за најдобар глумец. Кон средината на 1960-тите, Бартон бил меѓу најпопуларните филмски ѕвезди.^[7] На крајот од 1960-тите, Бартон бил еден од најплатените глумци во светот и добивал хонорари од преку 1 милион долари плус дел од бруто приходите.^[8] Бартон во јавната бил познат и по бракот со неговата втора сопруга, глумицата Елизабет Тејлор. Турбулентната врска на двојката, во која двапати се венчале и двапати се разведувале, била ударна вест во тоа време.^[9] Во Југославија бил познат и по тоа што го глумел Јосип Броз Тито во филмот „Сутјеска“ во режија на Стипе Делиќ.

Филмографија, други дела и награди

Одбрани дела, врз основа на номинации за награди

година	Македонски наслов	Оригинален наслов	Награда
1951		Green Grow the Rushes
1951		The Lady's Not for Burning	Светска театарска награда
1952	Братучетка ми Рејчел	My Cousin Rachel	Награда Златен глобус за нова ѕвезда на годината – глумец Номинација - Оскар за најдобра споредна машка улога
1953	Наметка	The Robe	Номинација - Оскар за најдобар глумец
1956	Александар Велики	Alexander the Great
1958		Time Remembered	Номинација - Награда Тони за најдобар глумец во претстава
1959		Look Back in Anger	Номинација - БАФТА награда за најдобар британски глумец Номинација - Златен глобус за најдобар глумец - филмска драма
1961	Камелот	Camelot	Награда Тони за најдобар глумец во мјузикл
1962	Најдолгиот ден	The Longest Day
1963	Клеопатра	Cleopatra
1964 година	Бекет	Becket	Лорел награда за врвна машка драмска изведба Номинација - Оскар за најдобар глумец Номинација - Златен глобус за најдобар глумец - филмска драма
	Хамлет	Hamlet	Номинација - Награда Тони за најдобар глумец во претстава
1965		The Spy Who Came in from the Cold	Награда БАФТА за најдобар британски глумец (исто така за Кој се плаши од Вирџинија Вулф?) Награда Дејвид ди Донатело за најдобар странски глумец Лорел награда за врвна машка драмска изведба Номинација - Оскар за најдобар глумец
1966	Кој се плаши од Вирџинија Вулф?	Who's Afraid of Virginia Woolf?	Награда БАФТА за најдобар британски глумец (исто така за Шпионот кој влезе од студот) Награда Бамби за најдобар меѓународен глумец Лорел награда за врвна машка драмска изведба Награда од Националното друштво на филмски критичари за најдобар глумец (второ место, изедначено со Макс фон Сидов за Хаваи) Награда од Њујоршката филмска критика за најдобар глумец (второ место) Номинација - Оскар за најдобар глумец Номинација - Златен глобус за најдобар глумец - филмска драма
1967	Кротење на опаката	The Taming of the Shrew	Дејвид ди Донатело за најдобар странски глумец (изедначено со Питер О'Тул за Ноќта на генералите) Номинација - БАФТА за најдобар британски глумец Номинација - Златен глобус за најдобар глумец - филмски мјузикл или комедија
1969		Anne of the Thousand Days	Номинација - Академија за најдобар глумец Номинација - Златен глобус за најдобар глумец - филмска драма
1972	Убиството на Троцки	The Assassination of Trotsky
1973	Масакр во Рим	Massacre In Rome	Награда за најдобар глумец од Меѓународниот филмски фестивал во Таормина
1973	Сутјеска
1976 година	Малиот принц (албум)	The Little Prince (Album)	Греми награда за најдобра снимка за деца (со Џонатан Винтерс и Били Симпсон)
1977 година		Equus	Награда Златен глобус за најдобар глумец - филмска драма Номинација - Оскар за најдобар глумец
1984 година	Илјада деветстотини осумдесет и четврта	Nineteen Eighty-Four	Награда за најдобар глумец на Меѓународниот филмски фестивал Ваљадолид (споделена со Џон Херт)
	Островот Елис	Ellis Island	Номинација- Primetime Emmy награда за извонредна споредна машка улога во минисерија или филм

Библиографија

Дела од Ричард Бартон 

• Burton, Richard (1964). A Christmas Story. William Morrow.
• Burton, Richard (2012). Williams, Chris (ed.). The Richard Burton Diaries. Yale University Press. ISBN 9780300192315.