Теј

Теј (англиски: Tay, гелски: Tatha) — најдолга река во Шкотска и најполноводна на целите Британски Острови. Извира во западниот дел на земјата, од падините на планината Бен Луј (Beinn Laoigh), па тече во источен правец низ Горите, минува низ езерата Лох Дохарт, Лох Јуир и Лох Теј, па продолжува на исток низ Страттеј, во средиштето на земјата. Потоа тече во југоисточен правец, минува низ градот Перт и завршува ужно од градот Данди во устието на заливот Тејски Ферт, кој води во Северното Море.^[1] Сливното подрачје зафаќа околу 5.200 км² (за споредба, сливот на Твид зафаќа 3.900 км², а оној на Спеј покрива 2.840 км².

56°21′18″N 3°17′54″W

Теј
Tay, Tatha
Теј во центарот на Перт
Земја	United Kingdom
Дел	Шкотска
Притоки
- леви	Лајон, Тамел, Ајла
- десни	Олмонд, Ерн, Бран
Извор	Алт Коре Леј
- место	Вен Луј, Шкотски Гори, UK
- височина	720 м
- координати	56°23′07″N 4°47′36″W
Утока	Тејски Ферт, Северно Море
- местоположба	меѓу Перт и Данди, UK
- височина	0 м
- координати	56°21′18″N 3°17′54″W
Должина	188 км
Слив	4.970 км2
Истек	во Балахи
- просечен	169 м3/с
- максимален	1.965 м3/с
- минимален	11 м3/с

Сливното подрачје на Теј во рамките на Шкотска

Течение

Теј настанува со слевање на голем дел од долните водотеци на Горите. Извира од падините на планината Бен Луј, само 32 км од крајбрежното гратче Обан во Аргајл и Бјут.^[1] Во горниот дел од сливот носи различни имиња: прво Кониш, па Филан, за потоа да се претвори во реката Дохарт која на крај се влева во Лох Теј кај Килин.

Реката истекува од Лох Теј кај Кенмор и се упатува кон градот Перт кој некогаш бил најниско премостливо место. Приближувајќи се кон заливот Тејски Ферт, реката станува плимна. Најголем град по нејзиното поречие е Данди, сместен на северниот брег на реката. Од изворот до Северното Море, течението на Теј минува вкупно 193 км, протегајќи се во правец запад-исток низ средината на Шкотска.

Необично за реките во Шкотска е тоа што Теј има неколку покрупни притоки, од кои позначајни се Ерн, Ајла, Тамел, Олмонд и Лајон.^[1]

Екологија

Реката и поречието се одликуваат со висок степен на биоразновидност и затоа се прогласени за Место од посебен научен интерес (SSSI). Теј е познат по застапеноста на атлантскиот лосос (Salmo salar), бисерната школка (Margaritifea margaritifera) и видрата (Lutra lutra).^[1] Бисерната школка е еден од најзагрозените видови во Шкотска, а во Теј живеа дури две третини од сите вакви школки во светот.^[2]

Во последно време се забележува и присуството на европскиот дабар (Castor fiber), кој е вратен во Шкотска по цели 400 години.

Поврзано

• Лох Теј
• Тејски Ферт